« Poprzednie hasło: KATOWAN | Następne hasło: [KATOWCZYK] » |
KATOWANIE (14) sb n
Oba a jasne; o prawdopodobnie jasne (tak w katować); e pochylone.
Fleksja
sg | pl | |
---|---|---|
N | katowanié | katowaniå |
G | katowaniå | |
A | katowani(e) | katowaniå |
L | katowaniu |
sg N katowanié (3); -é (1), -(e) (2). ◊ G katowaniå (5). ◊ A katowani(e) (1). ◊ L katowaniu (2). ◊ pl N katowaniå (1). ◊ A katowaniå (2).
Składnia przydawki dopełniającej równoznacznej z dopełnieniem sprawcy: katowanie od kogo (1).
Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w. (z Cn).
Znaczenia
Torturowanie, męczenie, fizyczne znęcanie się; cruciatus, tormentum Calag; carnificium Calep; carnificina, cruciamentum dolorum, laniationes hominum, laniatus, tormentum carnificum, trucidatio Cn (14): Otoż wybyęráyąc co lepſſego/ yeſliże ſyná myeć żywego/ zdrowego/ nye dáyąc go we młodych lecyech áżby we dwunaſcye lat vcżyć/ yeſliże też zá ſiedmi álbo osmi ná nauki/ yákoby ná yáką ſmyerć/ álbo ná kátowánya pusćić/ cżegoby ſnadź żáłował. GliczKsiąż I7; Bo z korzyśći by naobfitſzey/ nikt roſkoſzy vcżuć niemoże/ iedno rozboynik: á z kátowánia y z okrutnośći nikt iedno Kát. ModrzBaz 108; Calag 344a; Y wołał nań Sędzia: nieſzcżeſny nędzniku/ vpámiętay ſię á vydzieſz ieſzcże ćięſzſzego ktoreć gotuią kátowánia SkarŻyw 532, 50; Calep 166b; coż mniemaſz/ iáko ſą okrutne w ogniu śiárcżánym/ piekielne od złych duchow kátowánia/ od ktorych ćię męką Syná Bożego [...] wyſwobodzono. LatHar 258, 142, 581, 670, 679.
Szereg: »katowanie i dręczenie« (1): Rácż mię też wyſwobodźić od ogniá y męki wiekuiſtey/ od wſzelkiego kátowánia y dręcżenia bezbożnym ludźiom nágotowánego LatHar 19.
Przen: Udręka duchowa, moralna (2): iáko żáłoſna rzecż/ ſtráćić to/ co nie tylko iedna rozlicżnego dobrá poſtradánie/ ále przypráwuie o rozlicżne kátowánie? O pánieńſtwo moie/ [...] ná ktoryś hak przyſzło? w iákimżeś mię błoćie podrożnym/ y iáko ſmrodliwym porzućiło? LatHar 149, 150.
Synonimy: dręczenie, męczenie, mordowanie.
Cf KATOWAĆ
AL