[zaloguj się]
[pdf]

KĄTNY (8) ai

ai (7), sb m (1) [w funkcji n-pers].

kątny (7), kętny (1); kątny ZapWar, BartBydg, Mącz (2), SienLek (3); kętny Murm.

Fleksja
sg
mN fNkątnå nNkątn(e)
GKątn(e)go G Gkątn(e)go
L L Lkątnym
pl
G kątnych

sg m G Kątn(e)go (1). ◊ f N kątnå (2). ◊ n N kątn(e) (3). ◊ G kątn(e)go (1). ◊ L kątnym (1). ◊ [pl G kątnych.]

Sł stp, Cn notuje, Linde bez cytatu.

Przymiotnik od „kąt”:
1. Od znacz. ‘załamanie, wklęsłość’; nieprosty, zakrzywiony; angularis Cn (7): Sinus item significat, Brzég. [...] Et Métaph. Wſzeláka zábrzeżyſta/ doliſta/ dołowáta/ ſzeroka/ zákrzywiona kątna rzecz. Mącz 395d.
Zestawienia: »kątna jątrznica« = część jelita grubego, tzw. kątnica (1): Lucanica, Kątna yątrznicá álbo ſam żołądek ſwini/ yágły álbo ynſzem nądzieniem nádźiány. Mącz 198a.

»kątne jelito« = część jelita grubego, tzw. kątnica, z której odchodzi wyrostek robaczkowy; fundulum (a. fundolum), intestinum caecum Cn [szyk 4 : 1] (5): Omentum tela super ventriculum vel pulmonem, tenuis membrana et pinguis, uniuscuiusque interioris membri vestitus, Eyn yeglich in wendig netz Kętne gelito. Murm 56; BartBydg 102; A gdy w kątnym ielićie bol/ Dźierlatki pieczone ieść SienLek 100v, 95v, 100v marg.

2. [Od znacz. ‘węgieł, róg’; tu w przen:
Wyrażenie: »kątny kamień«: A przetoż tak to o tym wiedźieć i rozumieć mamy/ Iż Kośćioł Boży buduie śie i ieſt poſtawion na fundamenćie Prorockiem i Apoſtolſkiem/ na pierwſſym kątnym kamięniu na panie Chriſtuśie. OrszakPos 300v.]
3. [Od znacz. ‘miejsce mniej widoczne, pośledniejsze’; pokątny, niezgodny z oficjalnym nurtem: kto kątnych chwytha ſie náuk; Heretykiem záwſze tego S. Doktorowie zowią. HerburtArt C4.]
4. n-pers (1):
Zestawienie (1): Iakom ya nye yal dvo [!] kmyeczy yego Svyczolkow tho yest robothnych yana szochi micolaya kanthnego [...] any yem clonkow lamal ZapWar [1505] nr 2023.

Synonimy: 1. zakrzywiony; zest. »kątne jelito«: kątnica.

Cf CZWOROKĄTNY, KĄTOWNY, KĄTOWY, PIĄTNOKĄTNY, POKĄTNY, ROWNOKĄTNY, SIODMOKĄTNY, SZOSTOKĄTNY, TRZYKĄTNY

MM