[zaloguj się]
[pdf]

KOZOROŻEC (33) sb m

kozorożec (25) [w znacz. 1.], koziorożec (5) [w znacz. 2.]; kozorożec Murm, Mymer1, BartBydg, FalZioł (4),HistAl, Goski (4), Mącz (2), KochPhaen (10), Calep; koziożec SienLek (8).

Wszystkie o oraz e jasne.

Fleksja
sg
N kozorożec
G kozorożca, kozorożcu
A kozorożca
I kozorożc(e)m
L kozorożcu

sg N kozorożec (13). ◊ G kozorożca (6), kozorożcu (4); -a FalZioł, Goski (2), KochPhaen (2); -a : -u SienLek (1 : 4). ◊ A kozorożca (1). ◊ I kozorożc(e)m (1). ◊ L kozorożcu (5).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) ‒ XVIII w.

1. astron. Gwiazdozbiór zodiakalny; capricornus Murm, Mymer1,BartBydg, Calep, Cn; aegoceros Murm, Cn (25): Murm 4; Mymer1 2v; Capricornus, signum coeleste, cozorozecz BartBydg 22b; kolera z zimnoſci pochodzi, Trwa w biegu Słonecżnym pod Kozorożczem, Wodnikiem y Ribami. FalZioł *8v, V 50, 54v, 56; ſlońce vſtawa w Kozoroſcu známieniu niebieskim HistAl M4v; [krew] może puſzcżáć w káżdym známieniu okrom tych tho trzech/ w Bliźniętach/ w Pánnie/ w Kozoroſcu Goski 18, kt, 16v, 20; Capricornus, Kozorożec/ też/ Górny koſieł który ſie ná skáłách chowa Mącz 37a, 4h; Wodnik zá Kozorożcem záwżdy pozniéy wſchodźi KochPhaen 11, 11 [2 r.], 12, 15, 19 [2 r.], 20, 23 [2 r.]; Capricornus ‒ Kozorożecz. Coeleste signum Calep 162a.
2. bot. Trigonella foenum Graecum L. (Rost); kozieradka pospolita; roślina roczna z rodziny motylkowatych (Papilionaceae); nasiona tej rośliny stosowane często jako środek leczniczy; aegoceras, buceras, carphos, faenum Graecum, medica, silicula, siliqua, telinum unguentum, telis Cn (8): náwarz náśienia Koźiorożcá/ korzenia wielkiego ślazu/ lniánego náśienia w wodźie/ á tym włoſy maczay/ chroniąc ich oſtrego łngu. SienLek 48; Koziorożec/ Fenumgraecum : Bockshorn. SienLek 250, 117, 117v, 146 [3 r.], X2v.

Synonimy: 2. »boża trawka«, fenumgrekum, krzyżyki.

Cf KOZI, KOZIROŻEC, KOZOROŻNIK

TZ