« Poprzednie hasło: KRASOMOWNOŚĆ | Następne hasło: KRASOMOWSKI » |
KRASOMOWNY (9) ai
-a- (8), -å- (1); -a- : -å- RejZwierc (2 : 1). ◊ Oba o jasne.
Fleksja
sg | |||||
---|---|---|---|---|---|
m | N | krasomowny | f | N | |
L | L | krasomown(e)j |
pl | ||
---|---|---|
N | subst | krasomown(e) |
I | n | krasomown(e)mi, krasomownymi |
sg m N krasomowny (4). ◊ f L krasomown(e)j (1). ◊ pl N subst krasomown(e) (2). ◊ I n krasomown(e)mi (1) RejZwierc, krasomownymi (1) BiałKat.
Sł stp, Cn brak, Linde XVII ‒ XVIII w.
Znaczenia
Przymiotnik od „krasomowa”; rhetoricoteros, suaviloquens Mącz (9): Suaviloquens, Wdzięcznomowny/ kráſomowny/ łágodnomowny. Mącz 424d, 355b.
Wyrażenie: »nauka krasomowna« = retoryka (1): Rhetoricor, Obieram ſie w nauce kráſomowney/ álbo kráſoinownie mówię. Mącz 355b.
a. Właściwy krasomówstwu, używany przez krasomówców; pięknie brzmiący, przypochlebny (4):
Wyrażenie: »krasomowne słow(k)a« (4): iż śiłá tákich ieſth náſzéy bráćiéy Polaków/ którym ſye ći Trzeybożánie łágodnymi y kráſomownymi ſłowy w ſercá wkrádli/ y ſumnienié ich záwiedźióné vczynili BiałKat a2; kto ſie zdobi tymi kraſomownemi ſłowki/ bá rownie iákoby s cudney rękáwice białą rękę vkazał/ á ciáło ine wſzytko kroſtáwe: bo ſzcżyrość s prawdą dáleko gdzieś od onych ſłowek. RejZwierc 84v, 84v marg, Aaa4v.
b. Znający się na krasomówstwie, umiejący pięknie i przekonywająco przemawiać (2): Gdy nie iáko Orator kráſomowny. Ale iáko predicator veritat: przepowiádać [lege: przepowiadacz] prawdy/ to cżynić będą. [!] BiałKaz 112; Thoćby [lege: Choćby] mu złote Mercurius ſłowá Lał kráſomowny/ wſzytká myśl fliſowá Ná Wiśle pływa KlonFlis D4.
Synonimy: łagodnomowny, wdzięcznomowny, wymowny.
Cf KRASOMOWSKI, KRASOMOWY, KRASORZECZNY
MB