[zaloguj się]
[pdf]

KRZEPKI (21) ai

krzepki (20), krepki (1); krzepki : krepki Mącz (18:1).

e jasne (tak też Cn).

Fleksja
sg
mNkrzepki fNkrzepkå nNkrzepki(e)
A Akrzepką A
Ikrzepkim I I

sg m N krzepki (11). ◊ I krzepkim (5). ◊ f N krzepkå (3). ◊ A krzepką (1). ◊ n N krzepki(e) (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI w.

1. Silny, mocny; robustus Mącz, Cn; nervosus, rigens, supervalens, valens, vigens Mącz; immobilis, stabilis, tenax, vehemens Cn (18): Corpus rigens, Krzepkie/ mocne tęgie ciáło. Mącz 356b; Vigens, Siłujący/ też swieży/ krzepki/ duży/ ſilny. Mącz 495d; Virago, Swieża mocna/ krzepka á śmiała biała głowá Mącz 498c, 246a, 348b, 357b, 399d, 421a (12).

krzepki na czym (2): Celeripes, Prętki á krzepki ná nogách. Mącz 46a, 473d.

krzepki w czym (1): Mącz 357 cf »stały a krzepki«.

W charakterystycznych połączeniach: krzepka(-i, -e) biała głowa, ciało, noga, starość, starzec.

Szeregi: »stały a krzepki« (1): Tenere firmitatem et robur in virtute, Stałym á krzepkim być we cnocie. Mącz 357b.

»świeży, (i) krzepki« (3): Marcobius, Latine longaevus, Długożywotny który długo żiwie/ ſwieży krzepki ſtárzec Mącz 202d, 275a, 498d.

2. Dziarski, żwawy; alacer Mącz; agilis Calep (2): Alacer, Czirſtwy/ Krzepki/ Krzeźwy/ Weſoły. Mącz 6c; Agilis – Zartki chyzy krzepky, ochotny, pretky, skoczny. Calep 43b.
3. Pewny, solidny, mocny, stały; tu w przen; tenax, stabilis Cn; firmus PolAnt (1):

W przeciwstawieniu: »słaby ... krzepki« (1): Nogi gliniáne y żelázne známionuią dziſieyſzą ſpráwę Rzymſką y ſłábą y krzepką iákoby nieuſtáwicżną BielKron 9v.

[Wyrażenie: »krzepkie serce«: Od słuchu złego nie vboi ſię/ krzepkie ſerce iego/ vfáiące w Iehowie [Ab auditione mala non timebit: firmum cor erit eius fidens in Domino] BudBib Ps 111/7 (Linde).]

Synonimy: 1. duży, mocny, silny; 2. chyży, darski, wartki, żartki; 3. mocny, pewny.

Cf NIEKRZEPKI

IM