![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[SŁOWNIK POLSZCZYZNY XVI WIEKU]](/static/img/spxvi-logo.png){kind=logo}
![[SEARCH]](/static/img/icons/magnifier-left.png){kind=icon}
| « Poprzednie hasło: KRZOS | Następne hasło: KRZOSANIE » |
![[pdf]](/static/img/icons/document-pdf-text.png "Pobierz artykuł hasłowy w formacie PDF"){kind=icon}
KRZOSAĆ (4) vb impf
o oraz a prawdopodobnie jasne (tak w krzoska oraz w -ać).
Fleksja
| inf | krzosać | |||
|---|---|---|---|---|
| indicativus | ||||
| praes | ||||
| sg | pl | |||
| 1 | krzosåm | |||
| 3 | krzesze | krzeszą | ||
| praet | ||
|---|---|---|
| pl | ||
| 3 | m pers | krzosali |
inf krzosać (1). ◊ praes [1 sg krzosåm.] ◊ 3 sg krzesze (1). ◊ 3 pl krzeszą (1). ◊ praet 3 pl m pers krzosali (1).
Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w.
Znaczenia
1. Wydobywać iskrę z odpowiedniego urządzenia dla rozniecenia ognia; excutere ignem BartBydg (3): Excutere ignem crzoszacz BartBydg 220; [Krzeſzę/ et krzoſzam [!]/ Excito, Ignem elicio. Volck Iii3v].
Zwrot: »ogień krzosać« = elicere, elidere, excendere, excutere ignem Cn (2): w kośćiele zákryſtyan ogień krzeſze/ gotuie ołtarz y inne rzecży do iutrzniey SkarŻyw 332; z ktorego [kamienia krzemienistego] ogień Kápłani krzoſſali [!] StryjKron 400.
2. Uderzać [w co] (1): cżęſto w kámień twárdy Krzeſzą ſkálne oſkárdy. KlonŻal C2.
Synonim: 2. uderzać.
Formacje współrdzenne: okrzesać, skrzosać, wskrzosać, wykrzosać; okrzesować, wykrzosować; nakrzesić, skrzesić, wskrzesić.
Cf KRZOSANIE
IM