[zaloguj się]
[pdf]

KUPCZYĆ (60) vb impf

Fleksja
inf kupczyć
indicativus
praes
sg pl
1 kupczę
3 kupczy kupczą, kupcą
praet
sg pl
3 m kupczył m pers kupczyli, kupcz(e)li
fut
pl
1 m pers będziemy kupczyć, będziem kupczyć
2 subst kupczyć będziecie
3 m pers kupczyć będą, będą kupczyć
imperativus
pl
3 niech kupczą
conditionalis
sg
3 m by kupczył
impersonalis
praet kupczono

inf kupczyć (18). ◊ praes 1 sg kupczę (3). ◊ 3 sg kupczy (8). ◊ 3 pl kupczą (11) [w tym: kupcą (1)]. ◊ praet 3 sg m kupczył (4). ◊ 3 pl m pers kupczyli (4), kupcz(e)li (1) ActReg. ◊ fut 1 pl m pers będziemy kupczyć (1) Leop będziem kupczyć (1) WujNT. ◊ 2 pl subst kupczyć będziecie (4). ◊ 3 pl m pers kupczyć będą (3) BibRadz, BudNT, WujNT, będą kupczyć KrowObr (2). ◊ con 3 sg m by kupczył (1). ◊ imp 3 pl niech kupczą (1). ◊ impers praet kupczono (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI w.

Handlować, być kupcem, ciągnąć zyski z kupna i sprzedaży; negotiari Calep, Cn; mercari Calag; nundinare Calep; mercaturam facere Cn (60): Kupcżyć mu ſie záśię chćiáło/ Zyſzcżę pry ná tym niemáło. Więc wſzyſthkie role ſpieniężył/ Towárow pełen okręt náłożył BierEz P2; FalZioł V 49v [2 r.], 50v, 53, 54; Takiez y naſchim kupczom do ziemye Moldawskiey y do Turek Stara dawnemy drogami kupczicz y kupowacz y przedawacz, tho czo kto badzie myal LibLeg 6/78v; Dziś ábo iutro poiedziemy do miáſtá tego ábo owego/ y ſtrawiemy tám rok/ będziemy kupcżyć/ będziem mieli zyſk [et mercabimur et lucrum faciemus] Leop Iac 4/13; ći ſą nalepſzy goſpodarze miedzy Tátáry/ bo kupcą/ ſieią/ orzą BielKron 439v, 21, 201, 439v, 445, 453v; HistRzym 92; BudBib 4.Esdr 16/43; Drugim zábraniáią rzemiosłá ich robić/ tákże oráć/ kupcżyć/ vcżyć ſię/ y wſzytkich rzecży/ ktoremi ábo żywność/ ábo inſze pożytki bywaią nábywáne. ModrzBaz 107v; Calag 263a; kośćioły/ dzieśięćiny/ ofiáry/ ſmintarze/ wmoc ludziom świeckim dawáli: lichwili/ kupcżyli/ á z tym wſzytkim do kośćiołá wchodzić y przenaświętſzych táiemnic vżywáć śmieli. SkarŻyw 291; wy ięſliśćie [!] ſię kupczyć/ ktorym to nie náleży/ á kupcy ięli ſię zá Szlácheckie grunty/ ktore onym nie ſą prżyſtoyne. GórnRozm L3v; Calep 698a, 709b; Komu da Bog źiemie álbo imienia z potrzebę/ ſromotá y grzech kupcżyć: bo to Bog innemu ſtanowi náznácżył GostGosp 152; WujNT Iac 4/13; SarnStat 1230.

kupczyć kim (4), czym (14): á żydowie Bálſamem kupcżyli/ ktorego tám doſyć było ná gorze Syná y tym ſie żywili BielKron 466; Mącz 207d, 312d; PaprPan Bv; ModrzBaz 34; kiedy pirwey kupcżył Byſkupſtwy Arcybiſkupſtwy/ opáctwy/ one po ſwey woli przedáwáiąc/ nie oglądáiąc ſię ná to/ choćia go Symmonem názywano. NiemObr 161; IŻ Kupcy/ Rzemieſłnicy/ y inni/ którzy rzeczámi ku vżywániu ludzkiému potrzebnémi kupczą [qui rebus ad vsum humanum necessariis mercantur JanStat 281] SarnStat 278, 276, 969, 1234; (marg) Mango kupiec co ludźmi kupcży. (‒) Niecny roſtrucharz vcżćiwymi ćiáły/ Kupcży dźień cáły. KlonFlis D2, D4, D4v; onći to Iſzkáryotowic: onći to izmiennik co miſtrzá ſwego tárgował/ co kupcżył odkupićielem KlonWor ded **2v. Cf »funtem kupczyć«, »handlem kupczyć«, »pieniędzmi kupczyć«.

Zwroty: »funtem kupczyć« (1): Zydźi ná wśiách, áni łokćiem, áni funtem nie máią kupczyć. SarnStat 244.

»za gotowe kupczyć« (1): Ow zá gotowe kupcży Polſkim żytem/ Ow zá kredytem. KlonFlis D4.

»handlem kupczyć« (1): Ale náſz zyemſkiem hándlem kupcży y wioſkámi PaprPan F4v.

»kupczyć za kredytem« (1): KlonFlis D4 cf »za gotowe kupczyć«.

»łokciem kupczyć« (1): SarnStat 244 cf »funtem kupczyć«.

»kupczyć z łupiestwem« (1): Tákże y ći ktorzy kupcżą z łupieſtwem [qui negotiantur in rapina] BudBib 4.Ezdr 16/47.

»pieniądzmi kupczyć« (1): Iedni pieniądzmi kupcżą/ drudzy ſłowy/ Y iuż ow kupiec nie bárzo wárowny/ Co názbyt mowny. KlonFlis H2.

W przen [kim, czym] (16): KrowObr A4v [2 r.], B, 75, 160; BibRadz 2.Petr 2/3; RejAp 148v; A iuż byli niekthorzy iuż zá tych náſzich omylnych wiekow pocżęli kupcżyć tim vrzędem Páńſkim RejPos 214v; RejZwierc 252v; WierKróc B2v; BudNT 2.Petr 2/3; PaprPan F4v; Ale miły Pánie nie ſproſnaſz to rżecz ieſt/ kupczyć żywoty ludzkiemi? GórnRozm E3; WujNT 2.Petr 2/3; KlonFlis H2; Długóż kupczyć niepewnémi Háńby będźiećie ſwoiémi? GosłCast 41.
Przen: Być przekupnym (1): Vkazował y to ze ex inimicitys wsczęła się ta contentia ale dla ich kupiectwa y vkazował ze y za Henrika y za Stefana y za tego kupczeli. ActReg 2.

Synonimy: handlować, kramować.

Formacje współrdzenne cf KUPIĆ.

Cf KUPCZĄCY, KUPCZENIE

JB