![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[SŁOWNIK POLSZCZYZNY XVI WIEKU]](/static/img/spxvi-logo.png){kind=logo}
![[SEARCH]](/static/img/icons/magnifier-left.png){kind=icon}
| « Poprzednie hasło: KUPIA | Następne hasło: 2. KUPIĆ » |
![[pdf]](/static/img/icons/document-pdf-text.png "Pobierz artykuł hasłowy w formacie PDF"){kind=icon}
1. KUPIĆ (618) vb pf
| inf | kupić |
|---|
| praet | ||||
|---|---|---|---|---|
| sg | pl | |||
| 1 | m | kupiłem, -m kupił, -m kupi(e)ł | m pers | -(s)my kupili |
| f | -m kupiła | m an | ||
| 2 | m | kupiłeś, -ś kupił | m pers | -ście kupili |
| 3 | m | kupił, kupi(e)ł, jest kupił | m pers | kupili |
| f | kupiła | m an | ||
| n | subst | kupiły | ||
| plusq | ||||
|---|---|---|---|---|
| sg | pl | |||
| 1 | m | kupił(e)m był, -m kupił był, -m był kupił | m pers | |
| 3 | m | był kupił, był kupi(e)ł | m pers | kupili byli, byli kupili |
| imperativus | ||||
|---|---|---|---|---|
| sg | pl | |||
| 1 | ku(p)my | |||
| 2 | kup | kuṕcie | ||
| 3 | niech, niechåj, niechże kupi | |||
| conditionalis | ||||
|---|---|---|---|---|
| sg | pl | |||
| 1 | m | kupiłbych, bych kupił, bym kupił | m pers | bychmy kupili, bysmy kupili |
| 2 | m | byś kupił | m pers | |
| 3 | m | by kupił, kupiłby | m pers | by kupili |
| f | by kupiła, kupiłaby | m an | ||
| con praet | ||||
|---|---|---|---|---|
| sg | pl | |||
| 1 | m | bych był kupił | m pers | |
| 3 | n | subst | by były kupiły | |
| impersonalis | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| praes | kupi się | |||||
| praet | kupiono, bywa kupiono | |||||
| fut | będzie kupiono | |||||
| participia | ||||||
| part praes act | kupiwszy | |||||
| inne formy | ||||||
| praet du 1 - -chwa kupiła; pass praes sg 3 - kupi się; pass praes pl 3 - kupią się; pass con sg 3 f - by się kupiła | ||||||
inf kupić (136). ◊ fut 1 sg kupię (9). ◊ 2 sg kupisz (19). ◊ 3 sg kupi (49). ◊ 1 pl kupiemy (6), kupimy (1) HistJóz, kupim (1) WyprPl; ~ -ęmy (1), -(e)my (5). ◊ 2 pl kupicie (1). ◊ 3 pl kupią (7). ◊ praet 1 sg m kupiłem, -m kupił (30), -m kupi(e)ł (1) Calep; -em (3), -(e)m (13).f -m kupiła (1). ◊ 2 sg m kupiłeś, -ś kupił (15). ◊ 3 sg m kupił, kupi(e)ł (162), jest kupił (1) ZapKościer (23 : 1); ~ ił- : -(e)ł LibMal (11 : 5), ZapKościer (7 : 17). f kupiła (18). ◊ 1 pl m pers -(s)my kupili (1). ◊ 2 pl m pers -ście kupili (1). ◊ 3 pl m pers kupili (20). subst kupiły (2). ◊ 1 du -chwa kupiła (1) WyprPl C. ◊ plusq 1 sg m kupił(e)m był, -m kupił był (2) ActReg, WyprPl, -m był kupił (1) Mącz. ◊ 3 sg m był kupił (11), był kupi(e)ł (1) RejJóz. ◊ 3 pl m pers kupili byli (1) RejAp, byli kupili (1) LibMal. ◊ imp 2 sg kup (14); -ṕ (6), -p (2), -(p) (6); -ṕ HistJóz, SienLek, RejAp, CiekPotr; -p Mącz; -ṕ : -p BielKron (2 : 1). ◊ 3 sg niech, niechåj, niechże kupi (6). ◊ 1 pl ku(p)my (1). ◊ 2 pl kuṕcie (16); -ṕ- (5), -p- (1), -(p)- (10); -ṕ- RejZwierz, BielKron, RejAp, RejPos; -ṕ- : -p- HistJóz (1 : 1). ◊ con 1 sg m kupiłbych, bych kupił (7), bym kupił (2) Leop, WyprPl. ◊ 2 sg m byś kupił (3). ◊ 3 sg m by kupił, kupiłby (22). f by kupiła, kupiłaby (3). ◊ 1 pl m pers bychmy kupili HistJóz (2), bysmy kupili (1) WujNT. ◊ 3 pl m pers by kupili (8). ◊ con praet 1 sg m bych był kupił (1). ◊ 3 pl subst by były kupiły (1). ◊ pass praes 3 sg kupi się (1). ◊ 3 pl kupią się (1). ◊ con 3 sg f by się kupiła (1). ◊ impers praes kupi się (1). ◊ praet kupiono (8), bywa kupiono (1) Mącz. ◊ fut będzie kupiono (1). ◊ part praet act kupiwszy (18).
Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.
kupić czego (57): Dwá młodzieńcy niegdy byli/ A mięſá tobie kupili. BierEz I4v, Dv [2 r.], D2; pán Iezus rzékl ku Filipowi: Gdzie kupiemy chleba abychmy nakármili ten lud OpecŻyw 52, 29v, 164v; Rynek gdzye wſſeckyego naydzye kupyć. Murm 29, 157; HistJóz Cv, C2, C4 [2 r.]; BartBydg 100; FalZioł V 78v; A roſkazał przerzecżonego ſukna kupić tak wiele iednego iako y drugiego KłosAlg Gv, G2v, G3; ZapWar 1548 nr 2668; A ſſobye kupila plothna na dwye gyeſlcze y na dwa ſcharſtuchi. LibMal 1550/158, 1552/171v, 172; MurzNT Matth 14/15, Mar 16/1, Ioann 6/5; RejWiz 123; Leop Ios 24/32, Ioann 6/5; RejFig Cc5; BibRadz Gen 43/4; BielKron 17v [2 r.], 358, 378v; SienLek 166v; RejAp 44 [2 r.], 44v; GórnDworz Ii7v; BielSat D4v; RejZwierc 274; BudNT Gen 44/18; Y kupił chleba/ winá/ y rybę iednę SkarŻyw 102, 100, 202, 451; BielRozm 10, 32; GostGosp 34; WujNT Matth 14/15, Mar 6/36, s. 146, Luc 9/13, Ioann 4/8, 6/5, Apoc 3/18; PudłDydo A2v.
kupić kogo, co [w tym: kogo (34), co (żywotne) (45), co (nieżywotne) (255)] (334): ZapWar 1505 nr 1969, 1537 nr 2494 [3 r.], 1545 nr 2505; Zadny śię ośieł nie tráfił/ Bych go náiął álbo kupił BierEz A4v; źle bjch vdziáłał/ Bych ták ſzpetnego kupić miał. BierEz B2v, A4 [2 r.], B2v [3 r.], B3, B3v [2 r.], B4 (19); OpecŻyw 25, 98, 118v; y kupił Iozef wſzytkę zyemię eipſką/ bo wiem wſzytcy przedawali ſwe ymienie dla wielkośći głodu HistJóz E3, C2, C2v, D [2 r,], E3, E4; MetrKor 57/120v, 59/282v; Iako głupi ieſt ktoryby konia dla piękuoſci[!] iego kupił á nie patrzył pirwey czo ieſt zacż BielŻyw 145, 80, 161; Iuhrowie Pannonią kupili. MiechGlab **v, 60; LibLeg 6/159v, 11/94, 137, 137v, 154v; RejJóz A4v, F8; Stych pyenyedzi vkradzionich kupill dwu konyu za 9 Talyerow wtrzebnyczi v mądrego. LibMal 1550/156; theſch kupila v they ſchewczewey trzewyka za trzi groſche LibMal 1552/171v, 1543/67, 1544/81, 92, 1545/99v, 107 (26); RejRozpr E3v; Bo wieċ tego wiele bywa Iż ſię wiecz ieden naſzmiewa. Zdrugiego/ gdy czo zlye kupi RejKup e3v, f2v [2 r.]; Iako Anthipater iad kupił y poſlał ſynowi ſwemu. HistAl M8v, M8v; MurzNT Mar 15/46; GliczKsiąż Mv, M3, M3v [2 r.], M4 [3 r.], M5; A Ieſliby żyd inne rzeczy nie Koſćielne kupił álbo mu były záſtáwione nieſkryćie [...] Summy ſwoiev nie tráći GroicPorz h3v, ee, h3v, h4, r2v, gg3v; KrowObr 76, 104v [2 r.], Qq4; RejWiz 57, 57v, 69v, 121v, 163; Leop *B2, Deut 2/6, Ruth 4/4, 5, 2.Reg 12/3 (8); Gdy kto kupi imienie/ zá ktore da połowicę pieniędzy á drugą połowicę obiecuie dáć ná ráty do 4 lat UstPraw G4, C4v, E4v, G4v [2 r.]; RejFig Aa6; KVṕcie pánie tę bramkę/ bo żydowká mowi/ Iż kto ią zá to kupi/ iſcie ſie obłowi. RejZwierz 137v, 15v, 24v [2 r.], 137v; zwolennicy iego ſzli byli do miáſtá/ áby kupili co ieść [ut cibos emerent]. BibRadz Ioann 4/8, Matth 13/44, 46; á potym przyiechałem do Aden ábych co kupił ná thák wielkim ſkłádźie BielKron 458, 9v, 13v, 15v, 18 [3 r.], 19 (33); Mącz 62a, 287c, 318c, 328b, 479c (8); Prot D; SienLek 156, 186 [2 r.]; RejAp 82; GórnDworz T6v; HistRzym 19, 20, 22v; RejPos 157, 287v, 327; BielSat B3, B4, Cv, C2 [2 r.], C2v, D4, Hv; HistLan B4v, C2; KuczbKat 350; A niemaſzli ich cżyni chowáć/ więc ich ná wioſnę kupić á ná ieſień przedáć. RejZwierc 108v, 109, 228v; Strum K3v; BudBib Gen 25/10, Lev 25/27, 30, Ios 24/32, Ier 32/25; Cżemu Chriſtus kazał Apoſtołom kordy kupić. CzechRozm 236 marg, 132, 234 [3 r.], 234v, 236 [2 r.], 237 (13); ModrzBaz 33v, 34, 48v, 74v, 124v [2 r.]; SkarŻyw 102, 451 [2 r.], 490, 545; ZapKościer 1579/2, 2v [2 r.], 3, 1580/6, 8v (25); StryjKron 161; CzechEp 408; Ale ieſliś dał co z táſzki/ Nie kupiłeś i iedno fráſzki. KochFr 3; BielSen 18; Poydzieſzli też do Szewcá/chćieyże kupić boty/ Ktore pierwey bierano tylko zá dwá ſkoty: Dziś nie dádzą inácżey/ iedno zá pułkopek BielRozm 18, 14, 17, 30, 31; GórnRozm I, L3v; ActReg 5v, 23, 111, 159; Calep 902a; GostGosp 32, 36, 88, 100, 120 (8); GostGospGroch kt; KochFrag 28 [2 r.]; WyprPl A2v, A3v [2 r.], A4v, Bv, B2 [2 r.] (9); Iozef záś kupiwſzy prześćierádło [mercatus sindonem Vulg Mar 15/46]/ y ziąwſzy go (z krzyżá) vwinął w prześćierádło LatHar 714, 259, 467, 697, 718; WujNT Matth 13/46, 27/7, Mar 15/46, s. 184, Luc 14/18 (8); SarnStat 184, 374, 375 [2 r.], 376 [3 r.], 671 (14); GrabPospR N4; CiekPotr 2, 6, 14 [2 r.], 40, 44, 81; CzahTr L2; GosłCast 17, 59; SkarKazSej 36; KlonWor 15, 20, 53, 68, 78 (9); PudłDydo B3v; ZbylPrzyg A4.
kupić kogo, czego (po przeczeniach) (18): Gdy nielża kupić cudnego: Przecż żadnego niechceſz kupić BierEz B2v, A4, B2v, B4; A. zá tego niewiéſs ijż go żádné myto kupitz niemoże? OpecŻyw 84, 84; RejRozpr H3v; Niechciał bys v nas kupić/ chłopiątka pięknego RejJóz B; LibMal 1547/126v, 135; RejZwierz 103; BielKron 133v; Prot C2v; GórnDworz Aa8v; Przeday drogo Złotogłow/ powiedz iż dziś drogi/ Wſzák wieſz dobrze iż go nikt nie kupi vbogi. BielRozm 11; WyprPl B3v; WujNT Apoc 18/11; CiekPotr 9.
kupić ile czego (44): BierEz C2, Q3; OpecŻyw 25v; HistJóz D3v; kupił w Milecie v ribituow tonią rib BielŻyw 1; kupił 1. bellę ſukna KłosAlg F4v, E3, G [2 r.], Gv, G2v [2 r.], G3 [2 r.] (14); LibLeg 6/117; LibMal 1544/79v, 92v, 1545/96, 1552/172, 1553/174, 1554/186; RejRozpr F2; Kupiłem pięć iarzm wołow [iuga boum emi quinque] Leop Luc 14/19; On ſzedſzy potym ná targ/ woz kolebek kupił RejFig Ee3v; RejZwierz 121v; BibRadz Gen 43/2; BielKron 261, 346; Prot C2v; RejPos 157; HistLan C2; kupiwſzy kilko álbo kilkonaſcie becżek/ zá połowicę máło ſwych pieniędzy nie weźmie/ á połowicę dármo pije. RejZwierc 111, 59v, 111; SkarŻyw 102; ZapKościer 1584/53, 1585/62v; WerGośc 223; WujNT Luc 14/19.
kupić dla kogo (2): gdy kupiono dla niego innych rybek [...] wſledzie ſię tákie iákich prágnął/ obroćiły SkarŻyw 202; CiekPotr 14.
kupić od kogo (32): RejKup f2v; LibMal 1553/174; Gdy co przedaż mieſzcżáninowi twemu/ ábo też kupiż od niego [Quando vendes quippiam civi tuo vel emes ab eo] / nie záſmącżay áni ćiąſz bráthá twego Leop Lev 25/14, Lev 25/14, 2.Reg 24/24, Ios 24/32; BielKron 19, 104, 378v, 390; Unde hasce aedes emeram, Od ktoregom ten dom był kupił Mącz 503a; kupił Vtćiwy Iąn Skiba od Vtćiwego Iędrzeia Gulika Mielcuch wyzei napisany ZapKościer 1581/17v, 1579/2v [2 r.], 1580/8v, 11v, 1581/18v, 21 (15); GórnRozm I; Też vſtáwiamy: áby kożdy Zupnik/ który kupi Zupy od Królá Iego M. ináczéy nie dawał báłwáná ſoli [...] iedno po pułtory grzywny. SarnStat 375, 375 [4 r.].
kupić u kogo (44): BielŻyw 161; ZapWar 1537 nr 2494; yzem ya thę ſchablie kvpyl v Ormyanyna Beſiſtana LibLeg 11/94, 11/137, 137v; Item powyada yſz v Iana wąſſowathego kthori wſchathach modrich chodzi, skorą drugą kupyel za 6 gr. LibMal 1545/107, 1554/162v, 1552/171v, 1553/173v; RejJóz Bv; HistAl M8v; KrowObr 104v; Leop 2.Reg 24/21; UstPraw C4v, E4v, G4v; Biſkupá pytano ktorym práwem dzierży tho imienie. Powiedział iż kupił v nieboſzcżyká Piotráwiná. BielKron 348v, 15v, 126, 186, 370, 370v, 396; Mącz 151d; RejAp 44; BielSat C2; BudBib Gen 25/10, Lev 25/15, 27, Ios 24/32; tedy ábo przedawcę oſzukáią/ ieſli tániey niżli słuſzno ieſt v niego kupią [minoris quam aequum sit ab illo emant]/ ábo Kupcá/ ieſli mu drożey przedádzą/ ábo obudwu ModrzBaz 34, 48v; ZapKościer 1580/6, 1587/72v, 73 [2 r.]; Lepieyby ſie do Gdańſká odrzec woźić żytá. A we Gdańſku iáko chcą ták v ćiebie kupią BielRozm 11; GostGosp 34, 120; WyprPl B2; WujNT Act 7/16, Apoc 3/18; CiekPotr 40, 44.
kupić komu [w tym: sobie (20)] (34): BierEz Q3; OpecŻyw 98; poiedzym ſpołem a kupimy tobye potrzeb ku pożywyenyu HistJóz C4, Cv, C4; LibMal 1547/125, 125v, 133v, 1552/167v, 171v, 172; Kupiſz iey dziś koſzulkę iutro chce ráńtuſzká RejWiz 57; Rádzęć ábyś ſobie v mnie kupił złotá ogniem wypolerowánego. RejAp 44, 44v; idźcie do przedáiących/ á tám ſobie kuṕcie. RejPos 340v; y kupili mu kithayki ná kábat ná wypráwę RejZwierc 274, 59v; BudNT Matth 14/15; CzechRozm 234, 234v, 236, 237; SkarŻyw 451, 490; ZapKościer 1585/62v; KochFrag 28; WyprPl B2; WujNT Matth 14/15, 25/9, Mar 6/36, Apoc 3/18; CzahTr L2; PudłDydo A2v; ZbylPrzyg A4.
kupić za co (82): BierEz Q3; zwolenicy byli lacżni/ bo na on cżas niemieli tzo ieſtz/ a ſnádz ij zácż kupitz. OpecŻyw 59, 25, 118v; KłosAlg G2v, G4v; RejPs 60; Item stich pyenyedzi kupila ſobye waczek za 18gr LibMal 1552/171v, 1543/67, 1545/99v, 107, 1547/125, 125v [2 r.] (18); RejRozpr F2; Kupiſz za pieniądz drobny LudWieś B5; LibLeg 11/154v; ZapWar 1548 nr 2668; GliczKsiąż M3, M3v, M4, M5; RejWiz 47v; Leop 2.Reg 24/24 [2 r.], Ios 24/32; RejZwierz 103, 137v; zá złoty kupi dwánaśćie wielkich łoſoſi. BielKron 277; [Henryk] klaſztor pánieńſki záłożył [...] do ktorego kupił imienia zá pięćdzieſiąt tyſiąc złotych BielKron 358, 13, 15v, 18v, 370, 390; Mącz 62a, 217c, 257a; Bo drugi zá to woli kupić bęben winá. Prot C2v; HistRzym 20, 22v; BielSat D4 [2 r.]; A zaſz też zle źrobká kupić zá dzieſięć złotych á dáć go zá trzydzieśći? RejZwierc 109; BudBib 1.Par 21/24, Ier 32/25; CzechRozm 132; ModrzBaz 132; SkarŻyw 100, 102, 348; ZapKościer 1579/2, 2v, 3, 1581/18v, 1584/49v, 1587/73; StryjKron 161; BielRozm 31; WyprPl A2; LatHar 697; WujNT Matth 27/7, Mar 6/37, s. 146 marg, Act 7/16; KlonWor 16, 81 [2 r.], 82; ZbylPrzyg A4. Cf »za gotowe pieniądze kupić«.
kupić czym [= za co] (4): yakom ya thą cząsthką svemy pyenyadzmy kupyl dworakowską posagiem zony swey thako my bog etc. ZapWar 1532 nr 2435; LibMal 1549/149v; GórnDworz Aa8v; tedy nic gwałtem áni mocą każemy bráć: álbo cokolwiek czynić dopuśćiémy: y owſzem potrzeby/ náſzémi pieniądzmi właſnémi chcemy kupić [nostris pecuniis propriis volumus comparare JanStat 170]. SarnStat 893.
Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: to (1); co (3)] (3): A cżemuś nie kupił tego/ Coby było nalepſzego. BierEz D, C4v; ale Tales mowił żeby ſpołu kupił czo ſzcżęſcie przynieſie. BielŻyw 1.
W charakterystycznych połączeniach: kupić drogo (6), łatwie, tanio (4).
Acżći ſie then wiek s thym nie zgadza ſtárość s ſzaleńſtwem/ á wſzákoż wyiechawſzy ná targ wſzytko znaydzie kupić RejZwierc [121]v.
[Spem praecio non emo Iako mowią przy dworze/ Nie kupuią kotá w worze TerentMatKęt R8].
»za gotowe pieniądze kupić« (1): Mercari Graeca fide. Zá gotowe pieniądze kupić. Mącz 217b.
»kupić z [czyich] pieniędzy« = kupić płacąc cudzymi pieniędzmi (1): á gdy ſtárego nie vkażą/ tedy z ich pieniędzy ma nowe kupić GostGosp 100.
bibl. »kupić z ręki [czyjej]« = emere de manu Vulg, PolAnt (2): Leop Ruth 4/5; gdy przedaſz grunt ſąſiádowi twemu/ ábo kupiſz z ręki bliźniego twego/ niepodeydzieſz żaden brátá twego. BudBib Lev 25/14.
»kupić wiecznie, na wieczność« (1 : 1): yakom Ia thi morgy kvpil naviecznoscz na czom hy lithkvp dostateczny myal ZapWar 1543 nr 2505; BielKron 390.
»kupić na zysk« [szyk zmienny] (2): Ieden kupił na zyſk kuphę wina KłosAlg G; RejWiz 190v.
»kupić a (i, albo, ani) (s)przedać« = emere, vendere Vulg, PolAnt [szyk 9 : 9] (18): Co kto ma wźiąć álbo theż dáć: Kupić álbo y przedáwáć BierEz Dv; LibLeg 6/159v; BielKron 108v; RejAp 115, 116 [3 r.], Ee; Kazał Pan przedáć ſuknią á miecż kupić RejZwierc 228v; BudBib Lev 25/14; CzechRozm 234, 234v; CzechEp 60, 408; LatHar 718; WujNT Luc 22/36, Apoc 13/17; Gdyż y to niepoſzlednia ieſt część goſpodárſtwá/ vmieć co kupić y przedáć/ z obwárowániem práwnym SarnStat 684.
»kupić abo przefrymarczyć« (1): karánie/ ktore Acháb Krol podiął/ dla tego/ iż Winnicę v Nábotá poddánego ſwego/ ábo kupić/ ábo przefrymárcżyć chćiał [vel emere ..., vel commutare vellet] ModrzBaz 48v.
»kupić i zapłacić« (1): dał lift táki/ iż v niego Pruſowie Krzyżacy kupili y zápłáćili ſkutecżnie źiemię Pomorſką BielKron 371v.
kupić kogo, co [w tym: kogo (5), co (nieżywotne) (41)] (46): y z miłoſci twey okrutną męką Ray ze krwią twoią drogą dziwnies kupił TarDuch D3; RejPs 60; RejRozpr B4v; RejJóz D3; Marczim [!] ſwiety doſtoiny był A wzdy zaplaſć niebo kupył. Albo ialmuznik ian ſwiety Za pieniadze wniebu [!] wzyety. RejKup M, ov, 06, r6v, q8, X, dd4v, Ccv; KromRozm I E; KrowObr 117; Ták mu ſie zda iż wſzytko zá pieniądze znaydzye/ Sławę y cnotę kupić co nie bywa w prawdzye RejWiz 77v, 23; RejZwierz 57, 91v; Był tho łotr wielki/ Biſkupſtwo był kupił/ przez pieniądze y przez práktyki/ ná Biſkupſtwo był wſzedł. OrzRozm I2v; BielKron 150v, 213v; Wſzędźie Hetmáná muſzá [!] kupić bárzo drogo. Prot B4; RejPos 171; RejZwierc 146v; PaprPan E3v; ModrzBaz 132; SkarŻyw 28, 262, 346; KochTr 9; GórnRozm G3; KochPieś 39; meza zacnego [...] ktorego bi zwielka godnoſcia iego ſnac kupic ſie godzilo [...] krom wſtidu y boiaſni Bozei oſedzic dał. PaprUp I3, G2; Káſſándrá/ twoiá Sioſtrá/ kupiłáby drogo Ten ſzlub GórnTroas 64; LatHar 259 marg, 584; Tym gárdźim coś ty ták drogo kupił Pánie. SkarKaz 245b, 245a, 637a; CiekPotr 80; Nie day ślicżney monety/ nie day ſwego potu/ Nabywáiąc w vrzędźie pewnego kłopotu. Kupiſz ſobie rzecż trudną y bárzo przećiwną KlonWor 12, 15 [2 r.], 16; SzarzRyt C. Cf kupić co u kogo.
kupić kogo, czego (po przeczeniu) (8): RejKup r2; GliczKsiąż M3v; Także Benedykt dziewiąty ſromotá ludzka/ y poháńbienie kośćiołá/ iżali niekupił Papieſtwa/ y zaſię ie przedał Ianowi Ardziakonowi ad portam Latinam zá wielkie pieniądze. KrowObr 38, 38; UstPraw Fv; Co pániey niechciał kupić. RejFig Aa7 nagł; KochTr 22; NIeprzyiacielom ocży Bázilius łupił/ Wierz mi żeby tu ſobie pokoiu nie kupił PaprPan S3v.
kupić co u kogo (4): KromRozm III I4; BielKron 150v; Iuż wſzytki zacne ſpráwy kupiſz v tych tanie PaprPan E3v; Kupił práwo pierworodnośći v brátá. SkarŻyw 346 marg.
kupić od kogo (1): Iágnieſſká Pánná/ niedáleko od Ieruzálem ſobie nową Regułę wymyſliłá/ y wielkiemi odpuſty y ſwiątośćiámi/ od Papiezow kupiwſzy vtwierdziłá. KrowObr 134v.
kupić komu [w tym: sobie (11)] (16): RejPs 60; Bo liepieij za ten groṡ kupicż Niebo ſobie niżli przepicż RejKup q8, r6v, X, Ccv; KromRozm I E; RejWiz 23; KrowObr 117; ia ſobie zá tho kupię miłoſierdzye Páná ſwego/ wedle tych obietnic iego RejPos 171v; PaprPan S3v; SkarŻyw 28; KochPieś 39; Drogoc nam zplacil/ drogoc nam kupyl then zacni Dom the przeſtroge/ wiele dla nas podyal y cierpial PaprUp G2; LatHar 584; SkarKaz 245a, 637a.
kupić za co (13): TarDuch D3; RejPs 60; kxięża powiadaią Iż go [ś. Marcina] zá hoynego máią [...] A iż zá płaſſcz niebo kupił Toby iuż bog komorą żył RejRozpr B4; A kto czo za ſwą Krew kupj A zaċz by był tako głupj. Aby tho miał preċz zaṙzuċzyċz RejKup o6, M; RejWiz 77v; A gdy tho vtzyni ma v ſiebie zá tho/ iakoby Pánu Bogu poſlugę wdziętzną vtzynił/ y ſobie zá to kroleſtwo niebieſkie kupił. KrowObr 117; RejPos 171, 171v; ModrzBaz 132; KochOdpr C3; KVpićby ćię mądrośći zá drogié pieniądze KochTr 9; Bo zá té dźieśięć grzywien którychem pozyczył, Nieprzyiaćielám kupił CiekPotr 80.
kupić czym [= za co] (7): RejKup Ccv, dd4v; náuki nye może kupić żadnemi pyenyądzmi GliczKsiąż M3v; czegóż niezáżyłá? Ze ſobie ſwym poſágiem Páná nie kupiłá KochTr 22; SkarKaz 245a, 637a; Krwią/ ćiáłem/ zbroią/ ſławę kupić chćiwa. SzarzRyt C.
Ze zdaniem dopełnieniowym (1): chćyał kupić v Pyotrá y Yaná/ áby ludźye zá wkłádánim rąk yego bráli duchá S. KromRozm III F3.
»z wielką szkodą kupić« (1): Każdy by to z wielką ſzkodą Kupił za twoią vrodą RejJóz D3.
kupić komu [zawsze: sobie] (4): RejKup Zv; KrowObr 79; KarnNap B2v; Kośćioł ſobie Chriſtus ſwoią krwią kupił. WujNT Zzzzz3.
kupić czym [= za co] (4): nas Syn Boży nie ſrebrem/ áni złotem ſobie kupił ále krwią ſwoią nadroſſſzą. KrowObr 79; RejPos 292; GrabowSet P; WujNT Zzzzz3.
kupić za czym [= za co] (1): Nie tyloś mię ſtworzył/ áleś mię nowym práwem zá drogą krwią ſwoią kupił. SkarKaz 160b.
Synonimy: 1. nabyć; 2. nabyć, otrzymać.
Formacje współrdzenne: dokupić się, nakupić, odkupić, odkupić się, okupić, okupić się, podkupić, pokupić, przykupić, skupić, ukupić, wykupić, wykupić się, zakupić; dokupować, dokupować się, kupować, nakupować, odkupować, odkupować się, okupować, okupować się, podkupować, pokupować, powykupować, przekupować, przykupować, skupować, wykupować, wykupować się, zakupować; podkupiać; kupczyć.
Cf 1. KUPIENIE, KUPIONY
JB