[zaloguj się]
[pdf]

NABROIĆ (25) vb pf

a oraz o jasne.

Fleksja
praet
sg pl
1 m nabroiłem, -m nabroił m pers
2 m -ś nabroił m pers
f -ś nabroiła m an
n subst -ście nabroiły
3 m nabroił m pers nabroili
f nabroiła m an
plusq
sg
3 m był nabroił
conditionalis
sg pl
3 m by nabroił m pers
n subst by nabroiły
impersonalis
nabroi się
participia
part praet act nabroiwszy

fut 3 sg nabroi (2). ◊ 3 pl nabroją (1). ◊ praet 1 sg m nabroiłem, -m nabroił (4). ◊ 2 sg m -ś nabroił (4). f -ś nabroiła (1). ◊ 3 sg m nabroił (2). f nabroiła (2). ◊ 2 pl subst -ście nabroiły (1). ◊ 3 pl m pers nabroili (2). ◊ plusq 3 sg m był nabroił (1). ◊ con 3 sg m by nabroił (1). ◊ 3 pl subst by nabroiły (1). ◊ impers nabroi się (1). ◊ part praet act nabroiwszy (2).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVII w.

Popełnić wiele złego, postępując źle być przyczyną powstania niekorzystnego stanu lub sytuacji (z subiektywnym podkreśleniem wielości lub wysokiego stopnia); conficere, consciscere, designare, edere, facere Cn (25): Rad bych też iuż tego vzyl Czom zmlodu ſpraczą wyſluzyl [...] Ales mi iuż myſl rozdwoyl Stych plotek czos tu nabroyl. RejKup e6; Dawnoſcie ty poſądzili/ Co z wiecżorá nábroili. RejZwierc 234.

nabroić czego (pl a. pron sg) a. wiele czego (20): RejKup m2; GliczKsiąż L4v; O nieſzcżęſny Prywacie/ thyś thego nábroił RejZwierz A5; OrzRozm O4; Vel hoc quis non credat abs te ortum, A ktoby temu nie chciał wierzyć/ żeś ty tego nábroyił. Mącz 478a; ModrzBaz 72; StryjKron 477; CzechEp 183; Otom ia niepráwośći doſyć nábroił/ á ćiebie ná mękę podáią LatHar 268. Cf Przysłowie, Zwrot.

nabroić co (2): ſmiele cżytay y pytay o tym/ vſłyſzyſz co tu Anthykryſt nábroił GrzegŚm A4; Otoż wáſzá bogini co wam nábroiłá/ Páni Wenus wſzák złego thá pocżątkiem byłá. PaprPan Ff2.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): A ſtrzeż Pánie Boże áby thy żáby kiedy tego nie nábroiły/ áby ći od tey rzeki Eufraten/ o ktorych tu ſłyſzymy/ ná to fáłeſzne á chytre zgromádzenie tych krolow nie przyſzli RejAp 137v.

Przysłowie: cżego Krolowie nábroią/ to ſię ná ludźi zwieźie. ModrzBaz 107v.
Zwrot: »(wiele) złego nabroić« [w tym: w pytaniu retorycznym: »mało złego nabroili?« (1)]« [szyk zmienny] (10): RejJóz H7; yáko zła żoná wyele złego nábroi záwſſe/ ták dobra tyle troye może przyſporzyc GliczKsiąż P5v; RejWiz 161V; WujJud ktv; GórnRozm Bt4; i tam ich ſpitaicie dlatzego ſie na was buntuija/ abo malo złego nabroili PaprUp Kv; Tá ręká/ która złégo wiele nábroiłá Królowi/ táſz mu záſię zdrowié przywroćiłá. GórnTroas 19, 59; nábroiłem wiele złego przed oblicżnośćią twoią LatHar 139, 144.
Szereg: »nawarzyć i nabroić« (1): wyeleby wthem złego diſcipułowi náwárzył y ſzkody nábroił. GliczKsiąż L4v.

Synonimy: popełnić, przyczynić, sprawić.

Formacje współrdzenne cf BROIĆ.

Cf NABROJONY

HJ