[zaloguj się]
[pdf]

NAKRYĆ (37) vb pf

a jasne.

Fleksja
inf nakryć
praet
sg pl
1 m -m nakrył m pers nakrylichmy
3 m nakrył m pers nakryli
f nakryła m an
n nakryło subst
imperativus
sg pl
2 nakryj nakryjcie
3 niech nakryje
conditionalis
sg
3 m by nakrył

inf nakryć (8). ◊ fut 1 sg nakryję (1). ◊ 2 sg nakryjesz (1). ◊ 3 sg nakryje (2). ◊ 3 pl nakryją (6). ◊ praet 1 sg m -m nakrył (1). ◊ 3 sg m nakrył (3). f nakryła (2). n nakryło (1). ◊ 1 pl m pers nakrylichmy (1). ◊ 3 pl m pers nakryli (3). ◊ imp 2 sg nakryj (1). ◊ 3 sg niech nakryje (1). ◊ 2 pl nakryjcie (1). ◊ con 3 sg m by nakrył (2). ◊ part praet act nakrywszy (3).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII – XVIII w.

Osłonić, przykryć (37):
W przen (12):

nakryć kogo, co (10): Oto lud wyſzedł z Micraimá/ y nákrył oblicże ziemie [operuit superficiem terrae] BudBib Num 22/11; CzechEp 94; ArtKanc E14; GrabowSet N3v. Cf Fraza, Zwroty.

nakryć czym (7): BudBib Ex 33/22; CzechEp 94; ArtKanc E14; Nákriy mnie łáſką GrabowSet N3v. CfZwroty.

nakryć nad kim (2): Y rzekł Iehowá: [...] nákryię ręką moią nád tobą/ áſz minę. BudBib Ex 33/22, Ps 5/11[12].

nakryć przed kim (1): Iam ćię przed nieprzyiaćioły obłokiem nákrył/ á tyś mię zdrádźił ArtKanc E14.

W porównaniu (1): vcżynku ſwego/ tą naſtolką/ iáko siodła złego nie nákryie CzechEp 94.

Fraza: »obłok nakryje« = coś będzie zniszczone (1): Thecháfnecheśie záćmiſię dzień gdy tám łamać będę zatwory Micraimſkie/ bo wynieśioná z niey będzie pychá mocy iego/ obłok iy nákryie [nubes operiet eam]/ á corki iego wplon poydą. BudBib Ez 30/18.
Zwroty: »[kogo] kapturem nakryć« = przypisać coś, posądzić (1): on ſwym właſnym nas kápturem/ ktory nam nie ſłuży/ nákryć chce CzechEp 215.

»kapturem twarzy swe nakryć« (1): niewſtydliwie vſtá ſwe [czuwcy prawdy zbawiennej] ſmiele roſpuśćili. Kładąc ná nas przed ludzmi ſtanu káżdego ten káptur/ ktorym ſámi ſobie dawno twarzy ſwe nákryli. CzechRozm Av.

»pokrowcem zmyślonego prawa nakryć« = zasłaniając się prawem czynić niesprawiedliwość (1): gwałt y nieſpráwiedliwość znácżną/ pokrowcem zmyſlonego iákiego práwá/ nákryć y przyoblec NiemObr 65.

»proroki widzące nakryć« = odebrać dar jasnowidzenia (1): Bo pokrył was Iehowá duchem ſnu twárdego/ y zátkał ocży wáſze/ y proroki/ y przełożone wáſze (marg) wł. y głowy wáſze. (‒) widzące nákrył. BudBib Is 29/10.

»sakiem by kuropatwy nakryć« = złowić (1): chcąc checi ſwej doſic vtzinic/ moca á gwałtem tak ten dom [Zborowskich] wikorzenic vmyſleli beli. Y tak ye ſakiem by Kuropatwi nakric chcieli PaprUp Gv.

Szereg: »nakryć i przyoblec« (1): NiemObr 65 cf »pokrowcem prawa nakryć«.
a. Przykryć tkaniną; najczęściej w Biblii o przyozdabianiu ołtarza; operire, ponere PolAnt (12):

nakryć co (7): Teſz wezmą ſukno modre/ y nákryią świecżnik świátły z lámpámi iego BudBib Num 4/9, Num 4/6, 7, 8 [2 r.], 13; Y wiedli ie [oślę] do Ieſuſá. A nákrywſzy ſzátámi ſwemi ono oślę [Et iactantes vestimenta sua supra pullum]/ wſádzili Ieſuſá. WujNT Luc 19/35.

nakryć kogo (3): Panie moy zaydzi do mnie nie boj ſię i záſzedł do niej do namiotu tedjgo nakryłá kocem. BudBib Iudic 4/18, ludic 4/19; BudNT Ii.

nakryć czym (9): BudBib Iudic 4/18; Calep 273b; Oczko 28; Y nákryią to ſuknem ſzárłatowym/ á záś to nákryją przykryćim drugim (co) z ſkor borſukowych BudBib Num 4/8, Num 4/6, 7, 13; WujNT Luc 19/35.

Szereg: »nakryć albo zaćmić« (1): Bo nie rowno inſza rzecż ieſt/ nákryć álbo záćmie kogo/ á inſza zákryć komu. Zakrywamy kogo/ gdy chcemy áby go kto niewidział. A záś zakrywamy komu/ gdy chcemy áby on cżego nie bacżył. BudNT Ii.
b. Zasłonić, by pozbawić możliwości widzenia [kogo, co (1)] (3): A mężowie ktorzy trzymali Ieſuſa/ vrągáli mu bijąc. A nákrywſzy go [velaverunt eum]/ bili iego oblicże BudNT Luc 22/64; LatHar 721.

nakryć przed kim (1): Wzgárdzony ieſt y odrzucony do ludźi/ człowiek zboláły á świadomy w boleśći/ dla tego thwarz náſzę nákrylichmy przed nim [abscondebamus faciem ab eo] BibRadz Is 53/3.

c. Pokryć dachem [co] (1): Habitabile casas integere, Cháłupy nákrić. Mącz 442b; [obieczal [...] dachowka wſchitko domoſtwo nakricz ZapWpol 1549, 205/3v].
d. Przysypać; operire PolAnt (5):

nakryć kogo (1): Abowiem oto przyidą dni/ w ktore mowić będą: [...] pagórkom; nákryićie nas. LatHar 724.

nakryć co czym (4): Demergeresemen, Pośiać y pográbić naſienie/ rolą nákrić. Mącz 218c; BudBib Lev 17/13; Wiele tyśięcy Grymoáldſkie pole, Nákryło piaſkiem głow w głębokim dole. KlonKr E3v. Cf Zwrot.

Zwrot: »piaskiem nakryć kości« = pogrzebać (1): Kreẃ po drogách żywa płynie/ Iáko gdy déſzcz wielki linie: A niemáſz/ ktoby z litośći Piaſkiem nákrył biédné kośći. KochPs 119.
e. Ubrać [kogo, co czym] (2): Bo Krolowie w báraniech obecnie chodzili/ Tym czáſem máſztalerze liſami nákryli. MycPrz I B2.
Zwrot: »nakryć wilka owczą skorą« [aluzja do Vulg Matth 7/15] (1): Ieſliby kto nakrył wilká owcżą ſkorą/ á iáko wilká poznaſz/ ieſli nie ábo z głoſu/ ábo z poſtępku? CzechEp 37.
f. Zwrot: »nakryć dłonią [co]« = położyć dłoń na co (1): Kiedy goſpodarz niemógł iuż prześiedźiéć fliſá/ Nie tu/ pry/ łgáć: wzniówſzy gzłá/ nákrył dłonią ćiſá. KochFr 134.
g. Zamaskować [co] (1): Obcaecare fossas in agro, Nákrić rowy ná roli áby ych nikt nie obacził. Mącz 29c.

Formacje współrdzenne cf KRYĆ.

Cf 1. NAKRYCIE, NAKRYTY

ES