Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: NAKRUSZYĆ SIĘ

Następne hasło: 2. NAKRYCIE »

1. NAKRYCIE (24) sb n

a jasne; e pochylone (tak też Cn).

Fleksja

	sg
N	nakrycié
G	nakryci(a)
A	nakryci(e)
I	nakryciem

sg N nakrycié (19); -é (6), -(e) (11). ◊ G nakryci(a). ◊ A nakryci(e) (2). ◊ I nakryciem (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde bez cytatu.

Znaczenia

1. Okrycie, osłona (22)
- Przen: Zwierzchnictwo (1)
- a. Narzuta, kapa, tkanina służąca jako przykrycie (15)
- b. Dach, okap (4)
- c. Ubranie (1)
- d. Ozdoba przykrywająca głowę (1)
2. Czynność nakrycia (2)

1. Okrycie, osłona (22):

Przen: Zwierzchnictwo (1): Abowiem nie ieſtći ſtworzon mąż dla niewiáſty/ ále niewiáſtá dla mężá. (A przetoż niewiáſtá ma mieć zwierzchność (marg) nákryćie. N.L. (‒) ná głowie (marg) ſwoiey. N.L.S. (–) dla àniołów Ideo debet mulier potestatemh abere supra caput propter angelos.].) WujNT 1.Cor 11/10.

a. Narzuta, kapa, tkanina służąca jako przykrycie; integumentum, tegmen Mącz, Calep, Cn; stragula Mącz; instratum, obstragulum, operimentum, velamentum, velaria, velum Calep; opertus, soliar Cn (15): Stragula, Wſzelákie nákricie/ deká/ rogoża też może być zwána. Mącz 414d, 442a, 442b; Instratum ‒ Nakriczię, naſtołka. Calep 545a, 548a, [718]a, [732]a, 1106b, 1107a [2 r.] (8).

nakrycie czego (2): BibRadz I 46a; Y powlecżeſz iy [ołtarz] złotem cżyſtym/ nákryćie iego [tectum eius]/ y śćiány iego w koło y rogi iego/ á vcżyniſz mu wieniec złoty wkoło. BudBib Ex 30/3.

nakrycie z czego (2): Nákryćie z kortyn włośiánych. BibRadz I 46, Num 4/10.

b. Dach, okap (4): Subgrunda – Nakriczie przezktore deſcz zbudowanią z czięką. Calep [1016]b, 69a, 1050a.

nakrycie czego (1): Epistylium – Nakrićie słupa albo gałka nasłupie. Calep 368a.

c. Ubranie [czego] (1): Corporis tegumenta, Náodzianie/ nákricie ciáła/ ſzáty/ odzienie. Mącz 442a.

d. Ozdoba przykrywająca głowę [czego] (1): Diadema Krolewskieij głowi nakricie Calep 317b.

2. Czynność nakrycia (2):

nakrycie czego (1): Toral ‒ Kołdra wſzelyaka dona kriczią lozka. Calep 1073b.

W przen (1):

Wyrażenie: »za nakryciem skrzydeł« (1): Y ty świádoma nocy żalów moich/ Niech zá nákryćiem czarnych ſkrzydeł twoich/ Wywiem ſye/ ieſliże co przećiwnégo/ Podka mą córę od wrogu złośnego. ZawJeft 7.

Synonimy: 1. a. deka, gunia, kapa, koc, kołdra, nastołka, zasłona; b. dach; c. naodzianie, odzienie, szata.

Cf NAKRYĆ