KOŁDRA (40) sb f
o oraz a jasne (w tym w a 1 r. błędne znakowanie).
Fleksja
|
sg |
pl |
N |
kołdra |
kołdry |
G |
kołdry |
kołdr, kołd(e)r |
A |
kołdrę |
kołdry |
I |
|
kołdrami |
L |
kołdrze |
|
sg N kołdra (18). ◊ G kołdry (7). ◊ A kołdrę (1). ◊ L kołdrze (1). ◊ pl N kołdry (6). ◊ G kołdr Leop (3), kołd(e)r (1) BielSpr. ◊ A kołdry (2). ◊ I kołdrami (1).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.
Przykrycie na łoże, część pościeli, koc, derka, narzuta; także kołtryna, obicie na ścianę malowane na płótnie lub papierze;
culcitra Murm, Mymer1, BartBydg; instratum Mącz, Cn; stragulum, toral Calep, Cn; cultra BartBydg; tapete, velarium Mącz; cortina, stroma Calep; accubitale, cadurcum, deris, gausape, lodix, opertorium, pallium, plaga, plagula, segestre, segestrum, stragula (vestis), stratoria vestis, stratorium, torale, toralium Cn (40):
Culcitra. eyn golter ader rauch decke. Koldra. Murm 147;
Mymer1 29;
BartBydg 38,
38b;
Długość kołdry iedney będzie ná trzydzieśći łokći Leop Ex 26/8;
Vdziáłał theſz iedenaśćie Kołdr [saga]/ z ſierzći koźiey/ dla przykrywánia wierzchu Przybytkowego. Leop Ex: 36/14,
Ex: 26/7,
8,
9,
10 [2 r.],
12 [2 r.] (
15);
WyprKr 98v [5 r.];
Velarium, Płótna álbo kołdry któremi gierny plac obwieſzano/ zasłoná kołdrá. Mącz 478b,
415a,
475c;
Máło też o tym myſli [ciało] ieſli ná pſtrey kołdrze ábo ná proſtym wezgłowku ſpáło RejZwierc 105v;
Kobiercámi vsłáłám łoże moie/ kołdrámi y ſznurámi Micraimſkiemi. BudBib Prov 7/16;
Calep [264]a,
1009a,
1011a,
1072b;
Kołdry álbo drotowem złotem przeſzywáne, Albo z brzegow drogimi perłámi oſute. CiekPotr 31.
kołdra do czego (1): Toral ‒ Kołdra wſzelyaka do nakriczią lozka. Calep 1073b.
kołdra na co (1): Coldri rozmaite na łoza. WyprKr 98v.
W połączeniach szeregowych (2): Leop Ex 36 arg; Tlumoczki zlotoglowowe, na poduſki, na namiotki, na Coldri. WyprKr 97.
W charakterystycznych połączeniach: kołdra atłasowa (2), brunatna, czarna, czerwona, haftowana (2), kitajczana (2), podszyta (przeszywana) (4), pstra, szara, szczotkowata, złotogłowowa; kraj kołdry (4), naściełanie; usłać kołdrami.
Szereg: »koc a kołdra« (1): pośćieli z ſobą żadney nie noſzą/ okrom kocow á kołder. BielSpr 53.
Synonimy: deka, gunia, kapa, kobierzec, koc, nakrycie, nastołka, obicie, opona, plaga, płachta, płotno, przykrycie, przykrywadło, szpaler, zapona, zasłona.
Cf KOŁTRYNA, KORTYNA
MM