[zaloguj się]
[pdf]

NASTOŁKA (12) sb f

nastołka (12), [nastułka, nasztołka, nasztułka].

Pierwsze a pochylone, końcowe jasne; -ó- (3), -o- (2); -ó- OpecŻyw, KochMuza; -ó- : -o- Mącz (1:2).

Fleksja
sg pl
N nåstółka
G nåstółki nåstółek
I nåstółką nåstółkami
L nåstółce

sg N nåstółka (5). ◊ G nåstółki (1). ◊ I nåstółką (1). ◊ L nåstółce (1). ◊ pl G nåstółek (1). ◊ I nåstółkami (3).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI w. (trzy z niżej notowanych przykładów).

Kawałek tkaniny służący jako przykrycie, okrycie, zwłaszcza na konia; instratum Calep, Cn; appendix BartBydg; phalerae, stratorium Mącz; dorsuale, instragulum, sagum, stragula (stragulum), stratum Cn (12): ijż on acż byl kroi nieba ij ziemie/ a wſſakoż niemiál náſtolek pyſſnych ale tylko proſté odzienié apoſtolſkié OpecŻyw 72; Appendix, nastelka [!] BartBydg 11b; Mącz 106b, 296d; Calep 545a; [Náſztołká/ et náſztułká/ Phalerae. Volck Mmm3].

nastołka na co (1): Stratorium, Deká ná łoże/ álbo naſtołká ná koń. Mącz 414d.

W przen (4):
Zwrot: »za nastołkami, [nastułką] biegać, kłosać się; przy nastołce ciągnąć się« = zabiegać o względy możnych [szyk zmienny] (2:1;1): RejZwierz 64v; Ieſliby też ná wyſzſzy ſtan rad wſtąpił/ to zá náſtołkámi błoto depcąc biega/ przed progiem ſtoi RejZwierc 158; KochMuza 28; ze nie kłosząc się zanastołkami dodwulat doidzie kazdy sprawiedliwosci swey. ActReg 22; [Nie prágnę ia podpieráć cudzych drzwi rámiony/ Y biegáć zá naſtułką Páńſką iák ſzalony ZbylŻyw A2v].
Przen: Kłamstwo, wykręt (2):
Zwrot: »nastołką nakryć« (1): vcżynku ſwego/ tą naſtolką/ iáko śiodłá złego nie nákryie CzechEp 94.
Szereg:»nastołka abo pokrowiec« (1): Co nie inſzego nie ieſt/ iedno ſię zgołá (wſzákoż nie procż naſtołki/ ábo pokrowca iákiego zwierzchniego [...]) záprzeć tego/ że Iezus Chriſtus ieſt ſynem cżłowiecżym CzechEp 143.

Synonimy: deka, kapa, koc, nakrycie, naścielnik, przykrycie, przykrywadło.

JR, KW