[zaloguj się]
[pdf]

NAKRZYWIAĆ (27) vb impf

Oba a jasne (w tym w pierwszym 1 r. błędne znakowanie).

Fleksja
inf nakrzywiać
indicativus
praes
sg pl
1 nakrzywiåm
3 nakrzywiają
praet
sg pl
3 m nakrzywiåł m pers nakrzywiali
conditionalis
sg
3 n by nakrzywiało

inf nakrzywiać (4). ◊ praes 1 sg nakrzywiåm (11). ◊ 3 pl nakrzywiają (5). ◊ praet 3 sg m nakrzywiåł (1). ◊ 3 pl m pers nakrzywiali (2). ◊ con 3 sg n by nakrzywiało (1). ◊ part praes aet nakrzywiając (3).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI w.

1. Zginać, pochylać; recurvare Calep, Cn; arcuare Mącz; (con)curvare, flectere, obliquare Calep (14): Mącz 15a, 502c; Diſtorqueo ‒ Nakrziwiąm, przekrziwiąm. Calep 334b, 235a, 280b, 423a, 471b, 524b (8).

nakrzywiać czego (2): Fornicatio etiam significat, Nákrziwiáć, Nágináć czego. Mącz 134c. Cf »nakrzywiać kolana«.

Zwroty: »nakrzywiać kolana [przed czym]« = poniżać się (1): Pan vſtáwicżnie cechuie pyątnem ſwiętym ſwoim/ á krwią ſwą ſwiętą niewinną/ ták iako to wnet vſłyſzymy/ iż ich wiele [wiernych] ſobie ma ktorzy nie nákrzywiáli koláná ſwoiego przed tymi beſtiámi/ o których to nam tu Duch ſwięty iáſnie powiedáć racży. RejAp 116v.

»na [którą] stronę nakrzywiać« (1): Ieſtliby iako na iednę ſtronę ocżyma nakrzywiało FalZioł V 44v.

»zaś nakrzywiać« = prostować (1): Recurvo, Záś nakrziwiam/ Ná drugą ſtronę náginam/ Nápraſzczam. Mącz 75b.

2. Fałszować, zniekształcać, błędnie interpretować [co] (13): KromRozm I M3; Ale wżdy vczeni á ſtali dobrze ye [pismo] rozumyeyą. Bo y Pyotr tylko o nyeuczonych á nyeſtałych piſſe/ iż ye nákrzywyáyą. KromRozm II o4v, o2, o3, p, pv, p2, p2v; KromRozm III C7, M7, N2, Pv.

nakrzywiać czym (1): yáko y inſſe piſmá/ złym wykłádem nákrzywyáyą ku ſwemu właſnemu zátrácenyu KromRozm III I5v.

W charakterystycznych połączeniach: nakrzywiać listy, pisma (5), pismo (4), rzeczy.

Synonimy. 1. nachylać, naginać, zasklepiać; 2. fałszować, naciągać.

Formacje współrdzenne cf KRZYWIĆ.

Cf NAKRZYWIAJĄCY, NAKRZYWIANIE

ES