Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: NAPOMINAĆ

Następne hasło: NAPOMINAJĄCY »

NAPOMINAĆ SIĘ (10) vb impf

się (7), sie (2), si(e) (1).

Oba a oraz o jasne.

Fleksja

indicativus
inf	napominać się
praes
	pl
1	napominåmy się
3	napominają się

praet
	pl
3	m pers	napominali się

imperativus
	pl
2	napominåjcie się

inf napominać się (3). ◊ praes 1 pl napominåmy się (1). ◊ 3 pl napominają się (1). ◊ praet 3 pl m pers napominali się (4). ◊ imp 2 pl napominåjcie się (1).

Sł stp, Cn, Linde brak.

Znaczenia

1. Pobudzać się nawzajem, zachęcać się, zagrzewać się do czego; dodawać sobie wzajemnie odwagi (6)
2. Domagać się, dopominać się, upominać się o co, żądać czego (4)

1. Pobudzać się nawzajem, zachęcać się, zagrzewać się do czego; dodawać sobie wzajemnie odwagi; cohortari Mącz; exhortari Vulg; hortari PolAnt (6): Náoſtátek bráćia/ weſelćie ſię/ bądźćie doſkonáli/ nápominayćie ſię/ toż rozumieyćie: ſpokoyni bądźćie: á Bog pokoiu y miłośći będźie z wámi. WujNT 2.Cor 13/11.

napominać się ku czemu (1): w náſzych zborecżkách/ nápominamy ſię ku pobożnośći NiemObr 166.

napominać się czym w czym (1): Dla tegoć też bowiem piſmá Apoſtolſkie pozoſtáwione ſą/ ábyſmy imi záwſze/ w powinnośći náſzey/ y wzbudzáli/ y nápomináli ſię/ wedle onych ſłow Piotrá ś. NiemObr 80.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): tedy ſię oni ſpołecżnie z mátką nápomináli [hortabantur] áby ſtátecżnie śmierć podięli. BudBib 2.Mach 7/5.

Zwrot: »napominać się społecznie, społu, wespołek« [szyk zmienny ] (1:1:1): Cohortari invicem. Yeden drugiego álbo weſpołek ſie nápomináć. Mącz 158d; Ale oni dowiedziawſzy ſię iſz Ionátę poimano/ á iſz zginął z ludem ſwym/ nápomináli ſię ſpołu [hortati sunt seipsos]/ á ſzli ku bitwie ſkupiwſzy ſię. BudBib 1.Mach 12/50, 2.Mach 7/5.

Szereg: »i wzbudzać i napominać się« (1): NiemObr 80 cf napominać się czym w czym.

2. Domagać się, dopominać się, upominać się o co, żądać czego (4): ysz ony tęſz nyemaya ſzię wyęczſzy na pominacz [o pieniądze] nawięky ZapKościer 1587/74.

napominać się czego (1): wedlya kthorego [obyczaju] powynnyſczye w.m. y przodkowye w.m. bily powynowaczy pyerwey krolyowy ye^go mczi y poddanim yego Mczi ſprawyedlywoſcz czinycz. a pothim ſzye theſch ſwey ſprawyedlywoſczy napomynacz. LibLeg 11/152.

cum inf (1): ktorzy [wybrani spośród rycerstwa] ieſliby w ktorey cżęśći/ álbo w kthorym kącie Korony/ iákie vbliżenie w práwie poſpolitym obacżyli/ thám nápráwić ſie nápomináli. LeszczRzecz A3v.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Nie napominają się posłowie, aby stan ten duchowny dawać mieli [podatek] z gruntow i folwarków swoich Diar 79.

Synonimy: 1. pobudzać się, zagrzewać się; 2. domagać się, prosić, żądać.

Formacje współrdzenne cf POMNIEĆ.