[zaloguj się]
[pdf]

NAPOMIONĄĆ (15) vb pf

a oraz oba o jasne.

Fleksja
inf napomionąć
indicativus
fut
sg
2 napomi(e)niesz
praet
sg pl
3 m napomionął m pers napomionęli
conditionalis
sg
2 m byś napomionął, by napomionął
3 m by napomionął

inf napomionąć (8). ◊ praes 2 sg napomi(e)niesz (1). ◊ praet 3 sg m napomionął (2). ◊ 3 pl m pers napomionęli (1). ◊ con 2 sg m byś napomionął (1) ModrzBaz, by napomionął (1) LibLeg. ◊ 3 sg by napomionął (1).

Sł stp: napomionąć się, Cn brak, Linde XVI w. s.v. napominać.

Powiedzieć komu, jak należy lub jak nie należy postępować ze względu na skutki dobre lub złe, pouczyć, przestrzec; admonere Mącz, Modrz; reprehendere Mącz [w tym: kogo (13)] (16): Syrus est praehendendus, atquae adhortandus mihi, Muſzę Syruſá przed ſię przizwáć y nápomionąć. Mącz 221a.

napomionąć z czego (2): RejPos 131v; V ſtárych ludźi widźimy że Filozofowie/ y práwá piſáli ábo ſtánowili/ y wiele rzecży vkazáli/ ktore ludźi przez wſzytek cżás żywotá ich/ y we wſzytkich ſpráwách z wiela nápomionąć [de multis rebus admonerent] á przeſtrzec mogą ModrzBaz 129.

[napomionąć ku czemu: maſz go [niemocnego] napomionąć ku modlęniu a tak mowić. UstKościel 177.]

napomionąć przez kogo (1): A przeto ieſli kogo do ćiebie táiemnie oſkárżono/ pátrzayże tego/ żebyś oſkárżonego/ ábo ſam/ ábo przez kogo inſzego ná pokoiu nápomionął [ut delatum ... admoneas]/ á iego ábo przyznánie/ ábo obmowę wysłyſzał/ nieoznáymuiąc przedśię tego kto oſkárżył. ModrzBaz 21.

napomionąć w czym (3): áżći go w tym Anioł Páńſki przez ſen nápomionął/ żeby ſie nieobawiał małżonki ſwey Máryey wźiąć ſobie zá żonę. CzechRozm 161v; ModrzBaz [38], 129.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: w tym; aby, żeby] (2): Napomyeniesch tesch pana woyewode abi poſlowye yego nyechodzyly do Krola yego M. yedno zwyadomoſczyą ſtaroſth pogranycznich Camyneczkyego abo Hallyczkyego LibLeg 10/122v; CzechRozm 161v.

W charakterystycznych połączeniach: napomionąć z wiela; napomionąć przez sen.

Zwroty: »napomionąć czyim imieniem [= w czyim imieniu]« (1): Aliquem admonere verbis alterius, Nápomionąć kogo cziyem ymieniem. Mącz 231a.

»przyjacielskie napomionąć« (1): Amice et simpliciter reprehenderunt, Práwie prziyacielskie nápomionęli. Mącz 394b.

Szereg: »napomionąć a przestrzec« [szyk 1:1] (2): O iáka łáſká/ o iákie miłoſierdzye tego Páná nád námi/ iż chociaybychmy cżego ſámi zániedbáli/ on nic zámieſzkáć nie chce/ áby nas s tego przeſtrzedz á nápomionąć nie miał/ w cżymby ſie kolwiek miáło sſtáć omiaſzkánie iákieykolwiek pociechy náſzey. RejPos 132; ModrzBaz 129.
a. Wezwać, zachęcić do czego [w tym: kogo (5)] (6):

napomionąć od kogo (1): A tak zdalobi sye nam yeſly bi wczas yeſcze thi przyachał a yey m. sye yeſzcze niervſzila zebi y m. od nas napomyonal abi oſtrzegla swoych LibLeg 11/41.

napomionąć w czym (1): Zdáło mi ſię w tym nápomionąć iákom wyżſzey obiecał cżytelniki/ żeby [...] vdáli ſię do cżytánia Obiáwienia Ianá ś. CzechEp 374.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikami: o to, w tym; aby (4), żeby (2)] (6): LibLeg 7/9, 11/41, 135; HistRzym 132v; A ieſliby go [młodzieńca] w obcy kray posłáć miano/ [...] trzebá go ſtátecżnie nápomionąć/ áby ſię nie ták pilnie o to ſtárał/ żeby naywięcey ludźi w káżdey kráinie poznał/ [...] iáko o to/ áby pilnie obacżał á przypátrował ſię/ co też w obcych źiemiách zá obycżáie ModrzBaz 11v; CzechEp 374.

Szeregi: »napomionąć a powściągnąć« (1): Aby Vaſza C.M. napomyonancz y powczyągnancz raczil Czarza Tatarſkiego, żeby ſzyą wprzyazny awpokoyv zachował s królem yego M. panem moym Miloſczywem LibLeg 7/9.

»napomionąć i żądać« (1): naſz myloſczivi pan Krol [...] przeſz mye roſkazal w.m. wſzitkyem laſke ſſwą powyedzyecz. napomyonancz y zandacz W.m. yego Kro. roſkazal abiſczye w.m. przi Krolyv yego mczi Sinv yego K mczi panv ſſwem raczily ſzye otho ſtaracz abi thi rzeczi o kthore yego Krolyewſka Mcz roſkazal przeſz myą [...] bi bili thak opatrzone y karane LibLeg 11/135.

Synonimy cf NAPOMNIEĆ.

Formacje współrdzenne cf POMNIEĆ.

Cf NAPOMIENIENIE, NAPOMIENION

DJ