Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: MĘCZENNICZKA

Następne hasło: MĘCZENNIK »

MĘCZENNICZY (11) ai

e jasne.

Fleksja

sg
f	N	męczenniczå	n	N	męczennicz(e)
	G	męczennicz(e)j		G
	A	męczenniczą		A
	I	męczenniczą		I
	V	męczenicz(a)		V

sg f N męczenniczå (3). ◊ G męczennicz(e)j (1). ◊ A męczenniczą (4). ◊ I męczenniczą (2). ◊ [V męczenicz(a).] ◊ n N męczennicz(e) (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI – XVII w.

Znaczenia

1. Przymiotnik od „męczennik” (10)
- a. Właściwy męczennikom (1)
- b. Realizujący się przez męczeństwo (7)
2. Związany z ascezą (1)

1. Przymiotnik od „męczennik” (10): [Swięnta Maria panno chvalo mącząnycza, modl się ModlKobiet 34.]

Wyrażenia: »korona męczennicza« [o Matce Boskiej] (1): Cżwártá korona ieſt męciennicżá OpecŻyw 187v.

»świeca męczennicza« = wzór męczennika (1): Ián męcżennik ij ſwiétza męcżennicżá OpecŻyw 48.

a. Właściwy męczennikom (1): Męſtwo wiełkie [!] y ſęrce [!] Męczennicże wtych krolách. SkarŻyw 27 marg.

b. Realizujący się przez męczeństwo (7):

Zwrot: peryfr. »podjąć koronę męczenniczą« = umrzeć śmiercią męczeńską [szyk zmienny] (4): Tego cżáſu Felicitás álbo Szcżęſna páni iedná známienita Rzymſka s ſiedmią ſynow [...] męcżennicżą koronę podięli. BielKron 150, 148, 149v [2 r.].

Wyrażenie: peryfr. »męczennicza korona« = męczeństwo [szyk 4 : 3] (7): Zywotá też dobrego á śwyętego z dźyećińſtwá był/ ták iż też dźyećyęćyem yeſſcze będąc/ męczenniczey korony prágnął KromRozm II qv; BielKron 149, 151v. Cf Zwrot.

2. Związany z ascezą (1):

Zestawienie: »reguła męczennicza« = jedna z reguł zakonnych (1): Regułá Męcennitza/ ktorą Inflántowie trzymáią máło potym náſtáłá KrowObr 135.

Cf MĘCZENNICKI, MĘCZENNIKOW, MĘCZEŃSKI