[zaloguj się]
[pdf]

MIECZYK (22) sb m

e jasne.

Fleksja
sg pl
N mieczyk mieczyki
G mieczyka
D mieczykowi
A mieczyk

sg N mieczyk (15). ◊ G mieczyka (1). ◊ D mieczykowi (1). ◊ A mieczyk (3). ◊ pl N mieczyki (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII (z Cn) – XVIII w.

1. Dem. od „miecz” ‘broń sieczna’; gladiolus Mącz, Calep; ensiculus Mącz, Cn; clunac(u)lum, cultellus, culter, machaerium (machaerion) Cn (7) : Theſz wtey goſpodzie wolowczewy Iancowy myeczik vkradl LibMal 1545/98v; Mącz 104a, 146a; vcżynił ſobie miecżyk krotki/ y zákrył go ná práwym boku SkarŻyw 558, 559; Calep 456b.
Zwrot: »dobyć mieczyka« (1): dobył miecżyká Aod/ y lewą ręką vderzył wtłuſte ſadło iego SkarŻyw 558.
2. bot. Iris pseudoaeorus L. (Rost), kosaciec żółty lub Gladiolus imbricatus L, (Rost), mieczyk dachówkowaty; byliny z rodziny kośaćcowatych (Iridaceae) używane w lecznictwie; ulva Mymer1, BartBydg; gladiolus FalZioł, Cn; aeorus FalZioł; phasganion, xiphion Cn [w tym: pl t (2)] (15) : Mymer1 21; Ulva, quaedam herba seu quaelibet herba palustris, rogoz, vel est arbor, myeczyky BartBydg 172; (nagł) Acorus. Mieczyk Gelſchiuerttel. Capitulum 4. Acorus. (‒) MIecżyk ieſt zielc tziepłe y ſuche rowno wtorim ſlopniu/ a ma moctz vrme [lege: urynę] pądzaiatzą FalZioł I 3b-c; (nagł) Gladiollus. Miecżyk. Schwertelkraut Capitulum 93. (‒) MIecżyk ieſth ziele nawzroſth podobne miccżom w ſwoiem liſciu FalZioł I 60d-61a; pręt ſamego ziela [haleny] ieſt Miecżykowi podobny FalZioł III 2b, +3a, d, I 4a, 61a [2 r.], 61 żp, V 83v, 84v; [INſze ieſt źiele Mieczyk/ á inſze Mieczykowie UrzędowHerb 158a].
[Zestawienie: »mieczyk smrodliwy«: [roślina nie zidentyfikowana] Miecżyk ſmrodliwy/ Spaltua foetida. Wándtleuſskraut. [...] TEN Miecżyk ma liſt iákoby Koſáćiec ále dłużſzy SienHerb 172a.]

Synonim: 2. »polny kosaciec«.

Cf [MIECZKA], MIECZYKOWIE

MM