[zaloguj się]
[pdf]

MIŁOSNY (21) ai

miłosny (20), miełosny (1); miłosny: miełosny Calep (1:1).

Zawsze -ſ-.

o jasne; tekst nie oznacza é.

Fleksja
sg
mNmiłosny fNmiłosnå nNmiłosn(e)
A Amiłosną Amiłosn(e)
I I Imiłosnym
Vmiłosny Vmiłosnå V
pl
D miłosnym
V m pers miłosni

sg m N miłosny (9). ◊ V miłosny (1). ◊ f N miłosnå (1). ◊ A miłosną (1). ◊ V miłosnå (1). ◊ n N miłosn(e) (3). ◊ A miłosn(e) (1). ◊ I miłosnym (1). ◊ pl D miłosnym (2). ◊ V m pers miłosni (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

Przymiotnik od „miłość”:
1. Odnoszący się do miłości w sensie erotycznym; eroticus, mulierosus, venereus Mącz; amabilis Cn (12): Eroticus, id est Amatorius, Miłoſny/ Gámrátny. Mącz 108a, 235d, 484a.
Zwrot: »naleźć towarzystwo miłosne [z kimś]« = obcować z kimś fizycznie, mieć stosunek płciowy (1): [Achilles] nálazł towárzyſtwo miłoſne s krolewſką dzyewką Deidámią/ s tą to miał ſyná Neoptolemá BielKron 56.
Wyrażenia: »miłosny trunek« (1): Philtrum — Miłoſni trunek [...] Pharmacum amorem concilians. Calep 801a.

»żądze miłosne« (1): áby [ociec] tego ſyná ktoryby ſie żądząm miłoſnym poddawał álbo miłoſnice nyerządney pátrzał [...] ożenił. GliczKsiąż P.

a. Ogarnięty miłością w sensie erotycznym, przeżywający miłość, kochający; salax Calep (6): Mącz 484a; Salax – Iurni, miełoſni gamrat. Calep 939a; Tym wſzetecżność ſwą Parys/ miłoſny zápłáćił PudłDydo A2, [B6].
W przen (2): Ten [Jan Kochanowski] Propertius miłoſny y Polſki Tibulus Też cżáſem Lesbiey śpiewa iák Rzymſki Catullus. KlonŻal B4.
Wyrażenie: »miłosne serce« = człowiek kochający (1): Nuż kiedy do dárow/ do vpominkow przydzie [...] by iedno bráć chciáłá/ ták iáko więc o to bywa vſtháwicżnie proſzona/ wſzytki pieniądze miłoſne ſercze rádoby ná tho wydáło GórnDworz Bb3v.
2. Głęboko przywiązany do kogoś lub czegoś; ogarnięty miłością, kochający (3): wteyze laſce proſſαcyα myloſcywi panye Ieſu kriſte ktorᾳ: miloſne ſerce twoye tedi bilo vdrαczono. BierRaj 22.
Przen: Serdeczny, miły (2): WujJud 67; Teraz moiá miła mátko Niemoże ſię ſpráwić wſzytko. To naiu ſpolne witánie Y miłoſne rozmawiánie. MWilkHist G3.
3. Drogi kochany, pożądany, kochania godny, umiłowany; amabilis Mącz, Cn (5): Przetoż dwiemanaſciom ſwym miłoſnym ſłużebnikom kroleſtwa [Aleksander] rożdzielił [!] BielŻyw 163; Mącz 7d; Y máiąſz mu być w lubośći óni: którzy ták miłoſną mátkę iego ná poczćiwośći ſzárpáią? BiałKat 226.

W połączeniu szeregowym (1): Zdrów bądz też wielmi dziwny/ wiſechmotzny ij ſlicżny/ piękny ij miloſny a wſſytek lubiezny. OpecŻyw 18.

[W przeciwstawieniu: »straszny ... miłosny«: Z ktorey miary [Matka Boska] y piekielnemu ſtráſzna/ y miłoſna niebieſkiemu/ y źiemſkiemu gminowi poczeſna ieſt BzowRóż A2v (Linde).]

W przen (1): O krolu wſſe chwály [...] O wſſego ſwiata miloſná mądroſci/ iakos dzis poſmiána ij vplwána OpecŻyw 124v.
4. Jako epitet grzecznościowy w funkcji rzeczownika w apostrofie (1): A ták miłoſni moi [dilecti (marg) charissimi (–) mei]/ iákośćie záwżdy poſłuſzni [...] z ſtráchem y ze drżeniem was ſámych zbawienie wykonywayćie. BudNT Philipp 2/12.

Synonimy: 1. gamratny; a. gamratny, jurny; 2. miły, serdeczny; 3. drogi, miły.

Cf MIŁOSNA, MIŁOWNY

TG