[zaloguj się]
[pdf]

MKNĄĆ SIĘ (15) vb impf

mknąć się (13), mkąć się (?) (2); mknąć się Calag, KlonWor; mknąć się : mkąć się Mącz (11:2).

sie (13), się (2).

Fleksja
inf mknąć się, mkąć się
indicativus
praes
sg
1 mknę się, mkę się
3 mknie się

inf mknąć się (6), mkąć się (1). ◊ praes 1 sg mknę się (3), mkę się (1) Mącz (3:1). ◊ 3 sg mknie się (4).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów).

1. Pełzać, czołgać się, piąć się; serpere Mącz, Calag, Cn; (per)repere, reptare Cn (12): Krichen. Płázáć Mknąć śię. Serpere. Calag 314b.

mknąć się po czym (3): że ſię mknie nieborak vbogi [złodziej] Po śćiánách y po murzech/ [...] Gdy go chuć do cudzego zebránia podżega. KlonWor 2. Cf »mknąć się po ziemi«.

W porównaniach (3): Serpo, Láżę mkę ſie po źiemi yáko wąż albo ynſzi robak. Mącz [388]b; Tolutim [...] Prętko/ czerſtwo. Tolutim incedere, Mknąć ſie by płynął. Mącz 457d, 352b.

Zwroty: »mknąć się po ziemi« (2): Exgrumo [...] Lieść á mknąć ſie po ziemi pod skorupą Mącz 110d, [388]b; [Omne quod reptat ⟨super terram⟩ wſzelkne to ćo ſze plazi bohemice/ mknÿe pozemÿ [co płaza po źiemi WujBib] [...] omÿerſle vam bedze TomZbrudzBrul Lev 11/41].

»mknąć się wzgorę« = rosnąć (o ludziach i roślinach); adolescere, grandescere, prosilire a. repere in altitudinem, a terra se altius tollere Mącz (6): Repere in altitudinem, Mknąć ſie/ wzmykáć ſie w zgórę. Mącz 352b; A terra se altius tollere dicuntur herbae et arbores, Mknąć ſie wzgórę/ podráſtáć. Mącz 457c, 148c, 261d, 365c, 444a.

2. Spadać (1): Praecipitem abire, zemknąć ſie/ ſtoczić ſie [...] Praecipitem ferri, Mkąć [!] ſie lieciec ná dół. Mącz 317a.
3. Płynąć, poruszać się po wodzie (2):
W przen (1): Vehitur oratio tanquam in mari per translationem, Płynie á mknie ſie. Mącz 477b.
a. O ruchu statku (1): Navis volat, Mknie ſie/ skokiem płynie. Mącz 505c.

Synonimy: 1. czołgać się, leźć, płazać.

Formacje współrdzenne cf MKNĄĆ.

Cf MKNĄCY SIĘ, MKNIENIE SIĘ, MSKNĄĆ SIĘ

TZ