[zaloguj się]
[pdf]

MOWION (78) part praet pass impf

mowion (58), mowiony (15), mowion a. mowiony (5).

mó- (21), mo- (8); mó- OrzQuin (2), BiałKat (2); mó- : mo- Mącz (17 : 8). ◊ W formach niezłożonych -óno (3) OrzQuin (2), BiałKat, -ono Mącz (24). ◊ W formach złożonych -ón- (1) BiałKat, -on- (1) Mącz.

Fleksja
sg
mNmówion, mówiony fNmówionå, mowion(a) nNmówiono
L L Lmówion(e)m
pl
N subst mówion(e), mówiony
G mówionych
inne formy
pl N subst n - mówioné

sg m N (praed) mówion (1), mówiony (1); -on : -ony RejPs (1 : 1). ◊ f N mówionå (1), mowion(a) (6); ~ (attrib) -(a) (1); ~ (praed) -å (1), CzechEp, -(a) (5). ◊ n N (praed) mówiono (56). ◊ L mówion(e)m (1). ◊ pl N subst (praed) mówion(e) (5), mówiony (1) PowUrb. n mówioné (5); -é (1), -(e) (4). ◊ G mówionych (1).

Składnia dopełnienia sprawcy: mowion od kogo (8), przez kogo (2); od kogo LibLeg, RejPs, SeklKat, KwiatKsiąż, BudBib, ActReg; przez kogo RejKup; od kogo: przez kogo CzechEp (2 : 1).

Sł stp s.v. mówić, Cn brak, Linde bez cytatu s.v. mowny.

Podawany do wiadomości ustnie lub na piśmie, oznajmiany, głoszony, opowiadany, omawiany; [qui] dicitur Mącz, Vulg; dictus PolAnt, Modrz (77): W tym przykazaniu przykazuie pan bog áby prawda była mowiona naſwiecie SeklKat Mv; RejKup d8v; BibRadz 1.Cor 15/27; w Hiſtoriach vbacżamy [... ] czo było ták od rozumnych iáko od ſproſtnych ludzi mowiono KwiatKsiąż H3v, B3; CzechRozm 147; Bo tákowe rzecży zdádzą ſię być mowione [Talia enim videntur ... dicta] nie vmyślnie ModrzBaz 98v, 42v; CzechEp 54, 183; ná świádectwo tych rzeczy co miáły być mowione [corum quae dicenda erant; co miáło bydź mówiono WuBib] WujNT Hebr 3/5, Hebr 3/15.

mowion do kogo (2): iż to wſzytko co iedno było do ſtárſzych od Bogá mowiono CzechEp 282, 282.

mowion z kogo [= na podstawie wypowiedzi czyjej] (1): Co [...] z Moyżeſzá y Ezáiaſzá o onym kſztałćie mowiono być może CzechRozm 56v.

mowion komu (4): SeklKat F4; RejPos 197; BudNT Luc 2/18; przeto to co onym iáko wiernym y ſzcżyrym było mowiono/ do fáłſzywych Chriſtyanow przyſtoſowano być nie może CzechEp 163.

mowiony ku komu (1): A wſzyſcy ſłyſzący dziwowáli ſię tem rzecżam/ co im páſterze powiedáli. (marg) o slowie mowionem [de verbo dicto; (marg) quod dictum erat (‒)] iym od páſterzow knim. (‒) BudNT Luc 2/18.

mowiony przeciwko komu (1): niektore rzeczy były tam od nich [od posłów] mowione przećiwko niemu [kanclerzowi] ActReg 51.

mowion o kogo [= w sprawie czyjej] (2): yesly nath thakym gwalthownykyem zamordowanye sthalo ſſyą o thakyego nycz nyema bycz mowyono. MetrKor 34/135v; LibLeg 7/99.

mowion przed kim (1): Abuti auribus alicuius, Mowić co diabeł każe/ źle [= co złego] mowić woblicznośći tego przed ktorymby nie miáło być mowiono. Mącz 511a.

mowion o kim, o czym (18): Mącz 85d, 99b; OrzQuin D3, I3v; RejAp 30; GrzegŚm A3; KuczbKat 380; co mowiono było o inſzych z Egiptu wyzwániu to ſie też w nim według duchá y ćiáłá ſpełniło. CzechRozm 144, 12, 17v, 56v, 62v, 163v, 210v; CzechEp 50, 163, 212, 241.

W przeciwstawieniu: »mowiony ... wypełniony, [drukowany]« (1): Trzećie liekárſtwo ieſt pokutá/ nie ſłowem mowienia [lege: mowiona]/ álie wypełniona ſkutkiem BiałKaz B2v; [to tylko na tę już nie mówioną słowy, ale drukowaną ad memoriam posteritatis potwarz na nas, ludzie uczciwe, krótce piszemy AktaSejmikPozn 1590/137].

W charakterystycznych połączeniach: mowion(y) bezpiecznie, czyście, nieumyślnie, po prostu, pramdziwie (3).

Frazy: »(jako a. też) bywa mowiono« [zawsze z przytoczeniem; w tym: po przytoczonym przysłowiu (11), po przytoczonym odpowiedniku objaśnianego wyrazu lub zwrotu (11)] [szyk 22 : 1] (23): gdy bywa mowiono/ Bog Oćiec/ ábo Kryſthus Iezus/ cżáſem rozumie ſię o iednym tylko z gołá/ á nie troiákiem GrzegRóżn H4; Niezábaczi gruſzki w popiele/ yako w przipowieśći bywa mowiono. Mącz 6a; Apostasia [...] Odſtanie/ Lazękánie/ yáko bywa mówiono. Mącz 12d; Ars Parasitica, Pochlebſtwo. Paſorzictwo też bywá mówiono. Mącz 16d; Cornesco. Rogi mi roſtą/ Twardzieyę/ Rogácieyę też mowiono bywa. Mącz 66a, 41c, 52c, 54d, 66d, 68c (22).

»słowa bywają (a. były, a. miały być) mowione; słowem mowiony; słowo mowione« [szyk zmienny] (5 : 2 : 1): RejPos 197; gdy vſty kápłáńſkimi bywaią óny ſłowá mówióné/ To ieſt Ciáło moié BiałKat 321; BiałKaz Bv, B2v; BudNT R8 marg; CzechRozm 197, 263; CzechEp 282.

Wyrażenia: »usty [czyimi] mowiony« (2): BiałKat 321; to y Chriſtuſowemi vſty może być mowiono iż to co v ludźi ieſt wyſokiego/ obrzydłośćią ieſt przed Bogiem. CzechEp 78.

»wyższej mowiony, było mowiono« (1 : 1): Tho iuż o thym wyſzſzey było mowiono RejAp 30; Krotkie zebránie wyżſzey mowionych rzecży [Epilogus] ModrzBaz 127.

Szeregi: »czynion a(l)bo mowion« (2): Czo ma być ſamemu ſtworzicielowy czyniono/ albo mowyono/ od ſtworzenia SeklKat F4; ModrzBaz 98v.

»albo mowion albo pomyślon« (1): A coż nád to [staranie się tylko o bogactwo] ſzkárádſzego álbo mowiono álbo pomyślono być może KuczbKat 311.

»(ani) mowion i (ani) rozumian« (2): Wſzákże ſie z rozmow náſzych to pokaże/ co ma być mowiono y rozumiano o Iezuſie Chriſtuſie/ á co nie. CzechRozm 12, 210v.

a. Odmawiany (o modlitwach, psalmach itp.) (6): PowUrb +4; Modlitwa ta barzo nabożna [...] pożitecżna ieſt y doſwiadcżona Ieſli będzie z ſkruchą mowiona. TarDuch D5v, D6v; Ten pſalm prze wielkoſć iego ieſt ná częſći rozdzielony/ á bywa mowion wgodzinach koſćielnych RejPs 174v; Przyczyny dla czego ma być Archányelſkie pozdrowienié mówióno. BiałKat 223v marg.

mowiony ku komu (1): á może być [psalm] od káżdego cżłowieká vpádłego ku bogu mowiony. RejPs 76.

b. Wygłaszany [od kogo przeciwko komu] (1): gdyż miała być mowiona rzecż przeciwko krolowi Philipowi od poſpolſtwa Attenſkiego y proſzon był Demoſtenes aby od nich mowił BielŻyw 61.
*** Bez wystarczającego kontekstu (1): Quae districtius dicuntur, Które krotcey bywáyą mówione Mącz 421d.

Synonimy: kazany, opowiadany.

Cf MOWIĆ

KK