[zaloguj się]
[pdf]

NAPROŚCIĆ (6) vb pf

a jasne; teksty nie oznaczają ó.

Fleksja
inf naprościć
imperativus
sg
2 naprość

inf naprościć (2). ◊ fut 3 sg naprości (2). ◊ imp 2 sg naprość (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI – XVII w.

Znaczenia
1. Wyprostować (4): [Náproſć/ ten gwozdz/ tę igłę. Maehts gerad Wokabul 1539 Tv.]

W przeciwstawieniu: »złomić ... naprościć« (1): GliczKsiąż G cf Zwrot.

Zwrot: »czego krzywego naprościć« (1): bárzo cżego krzywego gdy kto s prętká/ á yákoby sćináyąc zęby/ á nye z lekká nápraſſcża/ rychley ſnadź złomi niż náprosći. GliczKsiąż G.
W przen [w tym: co (2)] (3):

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): BudBib Eccle 7/13 cf W przeciwstawieniu.

W połączeniu szeregowym (1): wſtąpiwſſy do nyebá [Syn Boży musiał] vdźyelánim łáſki duchá S. rozumy ich záćmyone oſwyećić/ wole náproſćić y nápráwić/ á práwye wſſyſtkyego człowyeká odnowić KromRozm III Bv.

W przeciwstawieniu: »naprościć ... skrzywić« (1): Weyzrzy ná ſpráwę Bożą/ bo (á) kto może náprośćić co on ſkrzywił [quis potest dirigere quem curvaverit ipse]? BudBib Eccle 7/13.

Zwroty: »[co] krzywego naprościć« (1): Nie iáko dobré rzeczy niepobożny pſuie: Ták krzywych nie náprośći/ áni nákieruie. ZawJeft 35.

[»krzywe serce naprościć«: Toć tedy ieſt y krzywe ſerce. A iákoż ie náprośćić? y krzywe ieſt/ y twárde. WujPosN 1584 II 182 (Linde).]

Szereg: »nie naprościć ani nakierować« (1): ZawJeft 35 cf »[co] krzywego naprościć«.
2. Nakierować (2): Kulá ma być kámienna/ iáko cebr ná wielkość/ Miey ná to wagę mierną/ kędy trzeba náprość BielSjem 38 [idem] BielSat N2.

Synonim: 2. nakierować.

Formacje współrdzenne cf PROSTOWAĆ.

Cf NAPROSZCZENIE, NAPROSZCZONY

KCh