[zaloguj się]
[pdf]

NAKIEROWAĆ (15) vb pf

Oba a, e oraz o jasne.

Fleksja
inf nakierować
praet
sg
3 m nakierowåł
imperativus
sg
2 nakieruj
conditionalis
pl
3 m pers by nakierowali
impersonalis
praet nakierowåno
participia
part praet act nakierowåwszy

inf nakierować (7). ◊ fut 3 sg nakieruje (3). ◊ [praet 3 sg m nakierowåł.] ◊ imp 2 sg nakieruj (2). ◊ con 3 pl m pers by nakierowali (1). ◊ impers praet nakierowåno (1). ◊ part praet act nakierowåwszy (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII ‒ XVIII w.

1. Nadać kierunek (14):
Zwrot: »nakierować dyszlem [do kogo]« = przyjechać do kogoś (1): BA iuż/ choćia ná ſániách/ Stáśiá Bránickiégo/ Nákieruy dyſzlem do mnie/ Iáśiu móy PudłFr 64.
W przen (5):

nakierować czego (2): GórnDworz Hh6v cf W porównaniu; KlonWor 79 cf »na swą stronę nakierować«.

nakierować co (3): PowodPr 3; gdy cnotá miſtrzyni nigdy nie zdeptána/ Zywot więc nákieruie/ nigdy nie ſkálána/ Y ſobie dobrze śćielem/ y drugim iáſnośćią Y z pobudką ku cnoćie świéćim pobożnośćią. GosłCast 44. Cf nakierować co od czego do czego.

nakierować co od czego do czego (1): dáleko gotowſzy będźie [Bóg] nákierowáć tę Nawę R.P. od zginienia do portu PowodPr 3.

W porównaniu (1): bo tá [mądrość] wielekroć ſzcżęſcia nákieruie/ iáko dobry gracż/ gdy mu koſtká wárcabnicy zle ſtánie/ dobrem dániem ſobie pomoże. GórnDworz Hh6v.

Zwroty: »na swą stronę nakierować« (1): Roku ſześćſetnego Nád tyśiącny: naydźieſz ták cżłeká beśpiecżnego/ Ktory/ choć rok wytrzymał do Nowego látá/ Przećię chce ná ſwą ſtronę nákierowáć świata. KlonWor 79.

»wspak nakierować« = cofnąć (1): mocen był Bog niebo wſpák nákierowáć do przedłużenia żywota Ezechiaſzowi PowodPr 3.

Przen (8):
a) Wpłynąć na czyjeś postępowanie (6):

nakierować kogo, co (5): Dworzánin/ zwycżáiem naprzod ma włudzić w páná cznothy. ktory to zwycżay/ będzie mogł ządze/ á chciwośći/ [...] ku dobremu nákierowáć. GórnDworz Hh4, X3v, Y2; PaprPan F4. Cf nakierować kogo ku czemu.

nakierować kogo ku czemu (2): nie ieſt tho rzecż niepodobna/ áby Dworzánin páná ku wielem cnot nákierowáć niemiał GórnDworz Kk2v, Hh4.

nakierować czego (po przeczeniu) (1): ZawJeft 35 cf Szereg.

[nakierować co do czego: á dyabeł to inácżey obroćił/ że to do cudzołoſtwá y do inych nierządnych lubośći nákierował. BudUrzęd 104.]

Zwroty: »ku dobremu nakierować« (3): wiele było białychgłow przyczyną dobrego/ nie iedno mężom ſwym/ ále wſzem wobec wſego narodu ludziom: niekiedy y obłędy ich nápráwić/ á ku dobremu nákierowáć vmiáły. GórnDworz Y2, K3v, Hh4.

»nakierować na inszą stronę« (1): Nákieruy Strzeptowſkiego iuż ná inſzą ſtronę/ By vmyſł wzyął pocżćiwy poiął ſobie żonę PaprPan F4.

Szereg: »nie naprościć, ani nakierować« (1): Nie iáko dobré rzeczy niepobożny pſuie: Ták krzywych nie náprośći/ áni nákieruie. ZawJeft 35.
b) Ująć jakąś kwestię w sposób nierzetelny (2):

W porównaniu (1): CzechEp 161 cf Zwrot.

Zwrot: »na [którą] stronę nakierować« (1): Y niewiem cżemuby ſię X.K. ták bárzo ná ſłowo Boże gniewáć miał/ [...] gdy go ták iákoby woſkowego noſá/ [...] może y vmie ná którą chce ſtronę nákierowáć. CzechEp 161.
Szereg: »nakręcić albo nakierować« (1): To mieyſce [...] ieſliby go dobrze nie przyſtoſowano/ może ſię zdáć że ie ku obcemu wyrozumieniu nakręcono/ álbo nákierowano. BudNT Hh6v.
2. Poprawić [czego] (1): Swięci y vczéni Biſkupi/ [...] wyſádźili ná to ludźi w Máthemátyce vczónych [...] którzyby té minuty zániedbáłé záś w rézę wpráwili/ á Káléndarzá nákierowawſzy/ Emboliſmy/ á té przybyſze wyrzućili Oczko 30.

Synonimy: 1. nakręcić, naprowadzić, nastawić; 2. naprawić.

Formacje współrdzenne cf KIEROWAĆ.

Cf NAKIEROWANY

KCh