[zaloguj się]
[pdf]

NIEBEŚPIECZNO (19) av

niebeśpieczno, niebezpieczno (10), niebeśpiecznie (8), niebeśpieczno a. niebeśpiecznie (1); niebeśpieczno BielŻyw, SkarŻyw, KochFr, ActReg, LatHar (2), JanNKar, PowodPr, SkarKaz (2); niebeśpiecznie LibLeg, RejPs, RejWiz, Mącz (2), RejPos, Calag, Calep.

niebeśpieczno, niebeśpiecznie (4), niebezpieczno (1), niebeśpieczno a. niebezpieczno (14); niebeśpieczno Calag, SkarŻyw, SkarKaz (2); niebezpieczno BielŻyw.

W pisowni łącznej (17), w rozłącznej (2).

Wszystkie samogłoski jasne.

comp niebeśpieczniéj (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde bez cytatu.

1. O sytuacji, w której zagraża niebezpieczeństwo; periculose Mącz, Calag, Calep, Cn; capitaliter, periculosum, prope a. propius a. proxime periculo, proxime periculum Cn (18): Mącz 291d; Niebeśpiecżnie. Periculose. Calag 220a; Calep 782a.

W funkcji orzecznika = niebezpiecznie jest [podmiot + inf] (11): BielŻyw 141; LibLeg 7/35; SkarŻyw 333 marg; Niebeſpieczno ſię woźić/ gdy mrok pocznie pádáć. KochFr 89; ActReg 98; drudzy nie żegnánego pokármu vzywáiąc/ od cżártow opętáni bywáli (marg) Niebeſpiecżno nie żegnáć ſtołu. (‒) LatHar 57, 381; JanNKar A4; PowodPr 40 marg; SkarKaz 274b, 352b.

W funkcji okolicznika akcesoryjnego = w niebezpieczeństwie (3): A tenżeć też to pan opieka ſie wſſemi niebeſpiecznie pielgrzymuiącemi RejPs 215v; RejWiz 13; Niemógłby niebeſpieczniéy śiedźieć y w potrzebie/ Wſzyſcyby iák w iáki cél ſtrzéláli do ćiebie. WyprPl B3.

Zwrot [w funkcji okolicznika sposobu]: »niebeśpiecznie sobie poczynać« (1): Facere periculose, Niebeſpiecznie ſobie poczináć. Mącz 291d.
2. Z obawą, z niepokojem (1):
Szereg: »niebeśpiecznie a z zawstydzoną twarzą« (1): ſthąd ſie nádzyewamy gniewu Páńſkiego/ ták iż niebeſpiecżnie á z záwſtydzoną twarzą muśimy iść przed Páná ſwego RejPos 133v.

Cf BEZPIECZNIE, NIEPRZEŚPIECZNIE

ASt