[zaloguj się]
[pdf]

NIELUTOŚĆ (8) sb f

nielutość (4), nielitość (4); nielutość HistRzym, SkarŻyw; nielitość LubPs, SiebRozmyśl; nielutość : nielitość BielKron (2:2).

Zawsze w pisowni łącznej.

e oraz o jasne.

Fleksja
sg
N nielitość
G nielutości
A nielutość

sg N nielitość (1). ◊ G nielutości (2). ◊ A nielutość (5).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde brak.

Brak miłosierdzia, surowość, okrucieństwo; immisericordia, inclementia Cn (8): Widzyałem pod ſłońcem ná mieyſcu ſądowym nielutość kroluiąc/ y ná mieyſcu ſpráwiedliwośći niepráwość. BielKron 79v, 81; y vkázowáli ſobie domy/ gdzie ie cżęſto iáłmużny potykáły/ á gdzie nie: iednych wyſławiáiąc przed Bogiem/ á ná drugich ſię o nielutość vſkarżáiąc SkarŻyw 98; SiebRozmyśl D; [KromHist 67].

nielutość przeciwko komu, przeciw czemu (2): LubPs A5; Zoſtáwił po ſobie dwu ſynu Káźimierzá y Semowita/ á Mieſzká ktorego myſzy viádły gdy był Kuiawſkim kſiążęćiem dla iego nielutośći przećiwko poddánym. BielKron 361.

nielutość czyja [G sb i pron] (2): Przebiegłem wiele rzecży rozumem/ chcąc náleść mądrość y rozum/ ábych poznał nielitość/ błazná/ błędy głupich BielKron 81, 361.

W połączeniu szeregowym (1): nie chcieymy w ſobie okázowáć tego nie cżłowiecżeńſkiego okrucieńſtwá/ á nie krześćiáńſkiey niewdzyęcżnośći á nielitośći przećiw kościołowi Bożemu. LubPs A5.

a. Okrutny uczynek [nad kim] (1): A gdyż ocućił á vyźrzal że fryierki z ſuknem nie było/ pocżął bárzo płákáć rzekąc: O niewierna fryerko ma/ przecżeś tę nielutoſć nádemną vcżyniłá? HistRzym 63.

Synonimy: nieludzkość, okrucieństwo, srogość.

Cf LUTOŚĆ, NIELITOŚCIWOŚĆ

MM