« Poprzednie hasło: NIEOMUROWANY | Następne hasło: NIEOMYLNOŚĆ (?) » |
NIEOMYLNIE (193) av
W pisowni rozłącznej (174), w łącznej (19); -l- (191), ł (2).
Oba e oraz o jasne (w tym w pierwszym e 1 r. błędne znakowanie).
Sł stp brak, Cn notuje, Linde brak.
- 1. W funkcji modalnej wyraża przekonanie autora wypowiedzi o jej prawdziwości: niewątpliwie, na pewno (nie wchodzi w związki składniowe) (77)
- 2. Zgodnie z prawdą, wiarygodnie (wchodzi w związki składniowe z czasownikami mówienia, myślenia itp.) (64)
- 3. Bez popełnienia omyłek, bezbłędnie (20)
- 4. Niezachwianie, nie poddając się wątpliwościom (18)
- 5. Niezawodnie, tak że można ufać (4)
- 6. Szczerze, bez fałszu (6)
- 7. Właściwie, odpowiednio (4)
»iście a nieomylnie« (1): Tákże też iſcie á nieomylnie potkáią [pociechy] káżdego wiernego Páńſkiego RejPos 276.
»nieomylnie a niewątpliwie (a. bez wszego wątpienia)« (2): iuż ſobie nędzny cżłowiecżek/ o cokolwiek záwoła do niego/ wſzytko á wſzytko nie omylnie á bez wſzego wątpienia/ zyednáć może. RejPos 212, 141v.
»pewnie a nieomylnie« (20): Ale tu Pan miánowicie to temu miáſtu obiecowáć racży: iż iáko ono wiązáło/ mordowáło/ przeſládowáło niewinne ludzi/ tákże go też to pewnie á nieomylnie nie minie RejAp 109; Iż ocżkolwiek mie będzye prośił táki káżdy s táką wiárą y s tákim ſercem ſwoim w imię moie pewnie á nieomylnie wſzytko vdzyáłam dla niego. RejPos 294v, A6v, 7, 76, 161, 184 (17); RejZwierc 69v; CzechRozm 141v.
»ustawicznie [= niezachwianie] a nieomylnie« (1): ktorych [nieskończonych radości] s pewnych á nieomylnych obietnic Páná ſwego/ też vſtáwicżnie á nieomylnie cżekamy RejPos 250.
W charakterystycznych połączeniach: nieomylnie iścić, napisać, opowiadać się, opowiedać ((o)powiedzieć) (12), postanowić, poświadszać, rozkazać, słyszeć (5), sprawić, ściągać się [do czego] zostawić (3); dekret nieomylnie ferowan (uczynion, wydany) (3); sentencyja nieomylnie obwołana.
»nieomylnie upewnić« (1): ktoż nam tedy tákie ſerce y táką wiárę ſpráwić może/ iedno thy ſam náſz wſzechmogący Pánie/ ktoryś nas ſam w tych obietnicach nieomylnie vpewnić racżył RejPos 76v.
»nieomylnie utwirdzić« (1) : Vdayże ſie tedy zá nim á zá tymi drogámi iego/ á zá ſwiętemi náukámi iego/ ktore on tu tobie w piſmiech ſwoich mocnie á nieomylnie vtwirdzić á zoſtáwić racżył. RejPos 275v.
»nieomylnie zaślubić (a. zaślubować)« (6): Abowiem iż Pan ſam przyſiądz racżył/ á nie omylnie záſlubił/ iście ieſt tego potrzebá ábychmy [...] LubPs Z3; RejPos 293v, 319, 321v, 352v; gdyż tho káżdemu nieomylnie záſlubić racżył/ iż gdzie on ſam ieſt chce áby tám z nim był káżdy ſługá iego. RejZwierc 115v.
»jaśnie a nieomylnie« (1): gdyż to Pan iáſnie á nieomylnie obiecuie káżdemu wiernemu ſwemu/ [...] iż ſie on też do káżdego náwroćić chcze z miłośćiwą łáſką ſwoią. RejZwierc 266.
»mocnie a nieomylnie« (3): RejPos 275v, 352v; gdyż władza tego rozwiązánia nie tylo ná źiemi/ ale y w niebie być mocnie/ á nieomylnie opowiáda. BiałKat 166.
»pewnie a nieomylnie« (1): tedy tho pewnie á nieomylnie záſlubić rácżył wſzytkim wiernym ſwoim RejPos 319.
»prawdziwie a nieomylnie« (1): áby cie nam iedni prawdziwie á nieomylnie w náukach á w rozmowach ſwoich/ nie inácżey iedno iáko pálcem/ vkázowáli RejPos 276.
»nieomylnie i wiernie« (1): Abowiem wierz mi żeć komża y kápicá nic prawdy podeprzeć nie może/ ieſliże iey s ſobą nie przynieſie s ſzcżyrey rády á s ſzcżyrego poſtánowienia mądrośći Páńſkiey á Duchá s. ktore nieomylnie y wiernie á wiecżnie on iuż ſwiátu poſtánowić racżył RejPos 284.
»nieomylnie trafić« (1): kthore [ścieżki a gościńce] on nam vkázáć á vtorowáć racżył/ ábychmy imi nieomylnie tráfić mogli do Oycá ſwego niebieſkiego RejPos 318v.
»nieomylnie się wypełniać« (1): iuż ma iſtotne á práwie widome przykłády/ iż ſie ty obietnice Páńſkie wielokroć nád wiernemi y niewiernemi nieomylnie wypełniáły RejPos 265.
»nieomylnie wyrozumieć (a. zrozumieć«)[szyk zmienny] (3): Ieſlyż raczyż ſłuchać pilnie Wyrozumież nieomylnie. RejKup d5v; RejPos 191v, 241v.
»nieomylnie się zgadzać« (1): A thá wiárá/ thák iáko Páweł. piſze/ y inſze ſie piſmá o tey wierze ták nieomylnie zgadzáią: [...] iuż oſtydła á ozyębła ieſt RejPos 307.
»pewnie a nieomylnie« (2): A toż maſz doſtáteczny wywod y wykład tych czterech znákow/ po ktorych pewnye á nye omylnye koſcyoł boży poznáć mamy KromRozm III Q2v; RejPos 233.
»nieomylnie wiedzieć« [szyk zmienny] (6): Gdyż iuż wie nieomylnie/ iż ty lichotarze/ Swym ſpráwiedliwym ſądem márnie Pán Bog karze. RejWiz 175v; A chociayby ſie też tám y wierny kthory zámieſzał miedzy tym kąkolem/ tedy to iuż wieſz s piſmá ſwiętego nieomylnie/ iż rozna ſmierć tego od tego RejAp 59v; RejPos 89, 276, 284, Ooo2v.
»jaśnie i nieomylnie« (1): ále też to z łáſki Bożey/ iáśnie y nieomylnie/ pátrząc w ſłowo Boże/ iáko w ſłonecżną iáſność/ widzę/ iż ſię ná tym/ nie cżuiąc ſię bárzo myli. CzechEp 106.
»pewnie a nieomylnie« (4): A to też iuż pewnie á nieomylnie wieſz/ y iużeś ſie náſłuchał/ coć zá obietnice y coć zá dobrodzyeyſtwá ſą zá to obiecáne RejPos 89; A ták kto iuż táką wiárę vmocni w ſobie o tym Pánu ſwoim/ iuż może pewnie á nieomylnie iſt być/ z onych iſtotnych á nieodmiennych obietnic iego/ iż mu iuż [...] ſą odpuſzcżony grzechy iego. RejPos [310]v, 276, 284.
»nieomylnie ani obłudnie« (1): A ták gdy poznaſz ſzcżyrą chuć á wierną życzliwość przyiacielá [...]/ o ſtárayże ſie też o to pilno áby on też nie mnieyſzą [...] znał chuć y przychylność po tobie/ á nie omylnie áni obłudnie. RejZwierc 92v.
»prawie a nieomylnie« (2): Wyznawayże też práwie á nieomylnie ſwięthą chwałę iego RejPos 206, 207.
Synonimy: 1. niewątpliwie; 2. niefałszywie, niekłamliwie, nieobleśnie, prawdziwie; 3. nieschybnie.
Cf OMYLNIE
MP