[zaloguj się]
[pdf]

NIEPEWNOŚĆ (25) sb f

Zawsze w pisowni łącznej.

Oba e oraz o jasne.

Fleksja
sg pl
N niepewność
G niepewności niepewności
A niepewność
L niepewności

sg N niepewność (14). ◊ G niepewności (2). ◊ A niepewność (7). ◊ L niepewności (1). ◊ pl G niepewności (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde brak.

1. Nierzetelność, nieprawdziwość; incertitudo Mącz, Modrz; infidelitas Mącz [czego] (5): Mącz 126b.

W połączeniu szeregowym (1): ále theż inymi dowody możemy záwżdi pocżćiwie pokazáć/ niepewność/ obłudę/ y fáłſz tey náuki. SarnUzn G6v.

Wyrażenie: »niepewność nauki« (3): KromRozm I P3v; SarnUzn G6v; Wiele niepożytkow przychodźi z niepewnośći náuki [Multa incommode sequuntur doctrinae incertitudinem]. ModrzBaz 98.
Szeregi: »fałsz albo niepewność« (1): Instistoria actio, Práwo przećiwko krámarzowi o nieyáki fáłſz álbo niepewność hándlu. Mącz 171c.

»odmienność a niepewność« (1): Abowim nye yeſt tám yeden/ Swyęty/ [...] koſćyoł/ [...] gdźye nyezgodá/ ſwowolna odmyennoſć/ á nyepewnoſć náuki KromRozm I P3v.

2. Nieokreśloność, niejasność [czego] (1): Infinitivus, Niepewny/ Niedoskonáły/ To yeſt/ Który/ Niepewność rzeczy ma w ſobie. Mącz 128a.
3. Powątpiewanie o kimś lub o czymś; niedowierzanie; domysł; suspensio Mącz, Calep; opinatio Calep (8): Mącz 289c; Opinatio ‒ Domniemiwanię, niepewnoſcz. Calep [733]a, 1037b.

niepewność kogo [= o kim] (1): Ieſtliże też ſie ożęniſz [!], wiecżna pracza tobie zawſze naſtanie, narzekanie, fukanie, [...] mnozenie ſinow á ich nie pewnoſć. BielŻyw 50.

niepewność czego (2): gdyż niewierny pewnie/ ieſli ſię to/ czeg° chce Bog po nas/ w nas náyduie. (marg) Niepewność zbáwienia. (‒) WujNT 690 marg, 600 marg.

niepewność o czym (1): Niepewność o ich [umarłych] ſtanie nie pſuie pomocy [= modlitwy za nich]. SkarKaz 383b marg.

a. Nieposiadanie prawdziwej wiedzy o skuteczności czegoś, możliwa zawodność czegoś [czego] (1): Chcąc tedy Apoſtoł ludzie grzechu odſtráſzyć/ kłádzie im przed oczy niepewność pokuty. WujNT 780.
4. Nietrwałość, zmienność; inconstantia Mącz; frustratio Modrz; incertitudo Cn (11): Inconstantia, Nieſtałość/ nieſtátek/ niepewność. Mącz 418c.

niepewność czego (8): A iż to w iedney godzinie iáko dymem ábo iáko prochem ku gorze wichrem wynieſionym to ſie tobie roſproſzyć może. (marg) Niepewność ſkárbow tego ſwiátá. (‒) RejPos 264 marg; ModrzBaz 104v; GórnRozm Fv; SzarzRyt A. Cf »niepewność czasu«.

Wyrażenia: »niepewność czasu« [szyk 2:2] (4): (nagł) Woł ná niepewność cżáſu. (–) TO ten ciągnąc w ſwym iárzmie/ nędznicżek vbogi/ Ni wzwie/ trawki vſkubſzy/ kiedy ma dáć rogi. Tákżeć y my w tym iárzmie/ tęż trawkę ſkubiemy/ A gdy rogi położyć/ tákże też niewierny. RejZwierz 128v, bb4; RejAp 90v, Dd2v.

»wielka niepewność« (1): Slicznégo niebá/ wnetże vpátruię Wielką niepewność: we wſzytkim náyduię Dźiwné odmiány GosłCast 68.

Szeregi: »krotkość i niepewność« (1): O krotkośći y niepewnośći ná świecie żywotá człowieczego. SzarzRyt A.

»niepewność a odmienność« (1): niepewność/ á odmienność rżeczy tych tu śmiertelnych/ ták zátrudniáią wſzyſtko ná świećię [!] iż nie gruntownego o wſzyſtkiem/ [...] ſtánowiono piſmem bydź nie może. GórnRozm Fv.

»omyłki a niepewności« (1): Iż niebo y zyemiá ma być odmienione/ á burzek żadnych/ nawáłnośći żadnych/ omyłek á niepewnośći żadnych iuż ná nich nigdy więcey nie będzye. RejAp [175]v.

Synonimy: 1. błąd, fałsz; 3. domniemywanie, nieufność; 4. nietrwałość, odmienność, zmienność.

Cf PEWNOŚĆ

IM