[zaloguj się]
[pdf]

NIEPŁATNY (29) ai

niepłatny (21), niepłacien (8).

W pisowni łącznej (17), w rozłącznej (12).

e jasne; -å- (19), -a- (5); -å- BielKom (2), KrowObr (2), RejWiz (2), BielKron, GórnDworz (2), KochPs; -a- BielKronCies, SkarJedn, KochTr; -å- : -a- RejPos (6:1), WujNT (3:1).

Fleksja
sg
mNniepłåtny fNniepłåtnå nNniepłåtno
pl
N subst niepłåtné
A subst niepłåtné

sg m N niepłåtny (1). ◊ f N niepłåtnå (10). ◊ n N niepłåtno (8). ◊ pl N subst niepłåtné (9); -é (1), -(e) (8). ◊ A subst niepłåtné (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVII(XVIII) w. s.v. płatny.

Bez wartości, nie przynoszący pożytku, na nic nieprzydatny, nie przynoszący oczekiwanego skutku (29): RejKup e8, z3v; ále áni go [powietrza morowego] cżłowiek poznáć/ áż przy oſtátnim punkcie ſmierći/ gdzie iuż ſyrop niepłatny/ może. GórnDworz Hh8v; RejPos 170v marg; SkarJedn d6; krwią płynęły rzéki ſzárłatné/ Miecąc po brzegách zdechłé ryby niepłatné. KochPs 158; Lzy w téy mierze niepłátné: gdy raz duſzá ćiáłá Odbieży/ prozno czekáć/ by ſye wróćić miáłá, KochTr 24; WujNT 21 marg; Cccccc3v.

niepłatny u kogo (6): izeby ty obaczywſſy pokorę a proſtotę naſſę gdyſz to wiemy iſz vciebie chytre a nadęthe ſerca zawzdy ſą niepłatne [...] wyzwolic nas będzieſz raczył RejPs 192; RejKup cc2v; Gdyż wiemy iże v nich [aniołów] nic nie płatne páńſtwá/ Kroleſtwá/ zacne kſięſtwá/ y ine hetmáńſtwá. Záwżdy ich towárzyſtwá s pokornymi były RejWiz 156v; RejPos 10, 171, 181.

niepłatny komu (6): Skárby zle nábywáne/ niepłatne żadnemu BielKom B6v; RejWiz 182; BielKron 80v; BielKronCies Mmmm3; bo ia pánie/ ſkoro ſie kot odpráwi/ to powrozy hnet rozwieſzáć/ wyſuſzyć/ y ſchowáć ná drugi raz każę/ ále wy wizytko popſuiecie/ porzeżecie/ pokáźicie/ iż áni wam/ áni drugiemu wáſzá robotká niepłatna. GórnDworz Qv; RejPos 171.

niepłatny przed kim (2): tedyć tá offiárá wáſzá tym obytzáiem ieſt przed Bogiem niepłatna/ y nie tzyni żadnego odpuſztzenia y otzyśćienia grzechów KrowObr 178; RejPos 307.

W połączeniach szeregowych (2): KrowObr 48v; iż ieſli przy niey [wierze] nie będzye práwey chući/ á práwey miłośći ſerdecżney/ iuż oſtydła á ozyębła ieſt/ á nic nie płathna przed Máieſtatem Páńſkim RejPos 307.

Wyrażenia: »barzo niepłatny« (1): á będzie bárzo niepłatna ſthałość á wiárá ná ſwiecie RejPos 5v.

»nic niepłatny« (10): BielŻyw 33; RejWiz 156v; By też kto miał y ſto ſynow/ y był długo żyw/ nic mu to niepłatno/ gdy iego duſzá nie vżywie nic dobrego s ſtátku ſwego BielKron 80v, 400; BielKronCies Mmmm3; RejPos 10, 171 [2 r.], 181, 307.

Szeregi; »niepłatne i niepotrzebne« (1): iákoby te [łaski] tákież iáko y one [uczynki]/ nie płatne y nie potrzebne do zbáwienia były. WujNT 563.

»niepłatny i niepożyteczny« (1): wiárá bez vczynkow ieſt práwa y dobra wiárá: ále do zbáwienia niepłatna y nie pożyteczna. WujNT 791.

Synonimy: niepotrzebny, niepożyteczny.

Cf PŁATNY

JB