[zaloguj się]
[pdf]

NIESZCZĘSNY (269) ai

nieszczęsny (216), nieszczesny (51), nieszczasny (1), nieszczęstny (1); nieszczęsny PatKaz II (2), HistJóz, HistAl (2), LubPs, RejWiz (12), Leop (2), RejZwierz (6), Prot, RejAp (7), GórnDworz (4), RejPos (5), GrzegŚm, HistLαn (2), KuczbKat, RejZwierc (13), ModrzBaz, Calag, StryjKron, CzechEp, KochFr (4), KlonŻal, KochPhaen, KochSz, WerGośc (2), WerKaz, WisznTr (3), KochPam, KochPieś (4), PudłFr, ArtKanc (2), KmitaPsal, ZawJeft, GórnTroas (6), GrabowSet (8), KochFrag (5), OrzJan (13), LatHar (11), WujNT (2), WysKaz (4), SarnStat (3), KmitaSpit (4), VotSzl (4), GosłCast (9), SkarKazSej, KlonWor (7), PudłDydo (3); nieszczesny BierEz (2), MurzHist (2), OrzRozm (2), KochZg, KwiatOpis, BudBib, MycPrz (2), BudNT, SkarŻyw (11), BielSen, GrochKal (4), PowodPr (3), CzahTr (2); nieszczęsny : nieszczesny OpecŻyw (6:1), RejJóz (7:1), BibRadz (2:1), BielKron (4:2), Mącz (2:1), HistRzym (7:2), KochOdpr (4:1), KochPs (5:1), KochTr (4:2), Calep (3:2), KołakCath (1:3); nieszczęsny : nieszczęstny BielŻyw (2:1); nieszczęsny : nieszczesny : nieszczasny RejKup (2:1:1).

W pisowni łącznej (259), w rozłącznej (10); -ſzcz- (203), -ſcz- (55), -ſſcz- (10), -ſſtz- (1); ſn- (262), -ſzn- (7).

Pierwsze e jasne; -szczesn- (7) MurzHist (2), KochZg, Mącz, KochPs, KochTr (2), -szczésn- (1) OpecŻyw.

comp i sup (1+2) (nå)nieszcze(s)ni(e)jszy; nå- (1), n(a)- (1).

Fleksja
sg
mNnieszczęsny, (na)nieszezę(s)niejszy fNnieszczęsnå, nieszczęsn(a), nanieszczę(s)niejsz(a) nNnieszczęsné
Gnieszczęsnégo Gnieszczęsnéj Gnieszczęsnégo
Dnieszczęsn(e)mu Dnieszczęsnéj, nieszczęsné D
Anieszczęsny, nieszczęsnégo Anieszczęsną Anieszczęsné
Inieszczęsnym Inieszczęsną Inieszczęsnym
Lnieszczęsnym Lnieszczęsnéj L
Vnieszczęsny Vnieszczęsnå Vnieszczęsné
pl
N m pers nieszczęśni
subst nieszczęsné
G nieszczęsnych
D nieszczęsnym
A m pers nieszczęsné
subst nieszczęsné
I m nieszczęsnymi
f nieszczęsnymi
n nieszczęsn(e)mi
L nieszczęsnych
V m pers nieszczę(s)ni
subst nieszczęsné

sg m N nieszczęsny, (na)nieszezę(s)niejszy (62). ◊ G nieszczęsnégo (7); -égo (2), -(e)go (5). ◊ D nieszczęsn(e)mu (3). ◊ A nieszczęsny (5), nieszczęsnégo (2); -égo (1), -(e)go (1). ◊ I nieszczęsnym (6). ◊ L nieszczęsnym (2). ◊ V nieszczęsny (22). ◊ f N nieszczęsnå (24), nieszczęsn(a), nanieszczę(s)niejsz(a) (3). ◊ G nieszczęsnéj (14); -éj (12), -(e)j (2). ◊ D nieszczęsnéj (1) KochFr, nieszczęsné (1) OpecŻyw. ◊ A nieszczęsną (9). ◊ I nieszczęsną (2). ◊ L nieszczęsnéj (6); -éj (3), -(e)j (3). ◊ V nieszczęsnå (16). ◊ n N nieszczęsné (13); -é (3), -(e) (10). ◊ G nieszczęsnégo (3); -égo (1), -(e)go (2). ◊ A nieszczęsné (6); -é (1), -(e) (5). ◊ I nieszczęsnym (1). ◊ V nieszczęsné (8); -é (1), -(e) (7). ◊ pl N m pers nieszczęśni (10) [w tym: -śn- (3), -ſn- (7)]. subst nieszczęsné (10); -é (2), -(e) (8). ◊ G nieszczęsnych (8). ◊ D nieszczęsnym (1). ◊ A m pers nieszczęsné (4); -é (2), -(e) (2). subst nieszczęsné (9); -é (4), -(e) (5). ◊ I m nieszczęsnymi (1). f nieszczęsnymi (1). n nieszczęsn(e)mi (1). ◊ L nieszczęsnych (2). ◊ V m pers nieszczę(s)ni (3). subst nieszczęsné (3); -é (1), -(e) (2).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI – XVIII w. s.v. szczęsny.

1. Godzien współczucia, litości, którego spotkało nieszczęście, trapiony nieszczęściami; biedny; infelix Vulg, Mącz, Modrz, Calag; nefastus Mącz; infaustus, infortunatus, inominatus, obscenus Calep (113): BierEz L2v, R2; Otom ya nanyeſcząſznyeyſza nyeuyaſta nyeplodna wzgardzona PatKaz II 63v; Nie ſzcżęſny ieſt na tym y na onym ſwiecie, ktoż nauki á mą⟨drosci opuſzcza.⟩ BielŻyw 96, 16; Ieſzcżeć nieprawie nieſzcżęſny kogo krzywda trapi Ale to ſnadz nieſzcżęſnieyſzy kto ſie na nię kwapi RejJóz H7; MurzHist S4; RejWiz 38v; Leop Sap 3/11; OrzRozm C2, C2v; Wężá káżdy chował w domu dla ſzcżęśćia/ kto go nie miał iuż tho nieſzcżęſny był. BielKron 382, l09v, 308; Mącz 118d; O nieſzcżęſnyſz to cżłowiek ktory ták bárzo drzemie álbo thák twárdo ſpi będąc zábáwiony márnemi ſpráwámi ſwemi/ iż nie ſłyſzy álbo nic nie dba o głos ták ſtráſzliwey trąby RejAp 11v, 7v; GórnDworz Z2v; RejPos 54; A kto dobrey myſli nie vżywa á iáko ma być nanieſzcżęſnieyſzy ná ſwiecie? á ſnádźby iuż zárázem máło nie lepiey w iáką kápicę álbo w Kárthuzy wleść/ á nákoniec ábo ſie obieśić á rázem odćirpieć/ niżli ták nędznego á zákwáśniáłego żywotá długo vżywáć. RejZwierc 87v; ABowiem to nieſzcżęſny cżłowiek/ czo iáko bydlę w márnym prożnowániu cżáſy ſwe ſproſnie tráći RejZwierc 160v, B2v, 160v [2 r.], 229 [2 r.]; ModrzBaz 54v; á twoie oziębłe ćiáło Będzieli chćiał nieſzcżęſny oćiec pochowáć/ Muśi ie v rozboyce złotem kupowáć. KochOdpr D2; Calag 530a; KochPs 56; O nieſzcżeſzna niewiáſto/ cżemu ſię z tym nieprzyiaćielem wrzecż wdáieſz? SkarŻyw 261, 1, 497, 520, 552; Y TYS HANNO ZA SIOSTRA PREDKO POSPIESZYLA, Y PRZED CZASEM PODZIEMNE KRAIE NAWIEDZILA ABY OCIEC NIESZCZESNY ZARAZ ODZALOWAL WSZYSTKIEGO KochTr 26, 5, 14; Wielce ſą nieſzcżęſni ktorzy ſię w słowie Bożym nie kocháią. CzechEp 112 marg; KochFr 110; KochSz Bv; WerKaz 301; Dziatki náſze nieſzcżeſne w dzieśięćinie [Turcy] biorą. BielSen 16; KochPam 86; KochSob 67; ZawJeft 29; Infoelicito ‒ Nieſzczęſnim czinię. Calep 534a, 532a, 534b, 540a, 716a; GórnTroas 57, 67; GrabowSet A4, I4; Y mnie nieſczęſną łzy moie wydáią/ Któré mi z oczu płynąć nieprzeſtáią. KochFrag 25, 53; OrzJan 18, 20, 103, 104, 136; LatHar 145; KmitaSpit B3v; PowodPr 5; CzahTr C2v; GosłCast 62; PudłDydo B3.

W połączeniu z imieniem lub nazwą miejscową [imię + nieszczęsny (2), nieszczęsny + imię (2)] (4): Tenże ſtrách Andromedę nieſczęſną zdéymuie KochPhaen 22; Nieſczęſna Troia/ coś méy córce nie wierzyłá. GórnTroas 10; tedyż obacżyłá/ Ze ſie Dydo nieſzcżęſna ſwą ręką zábiłá. PudłDydo B6, A4.

W połączeniu szeregowym (1): Ach ia nędzna/ nieſczęſna/ ſtrapiona inymi Tu miedzy niewiáſtámi/ co ſie tu rodźimy. GosłCast 63.

W charakterystycznych połączeniach: nieszczęsne(-y, -a) ciało (2), cor(k)α (2), człowiek (człek) (6), dusza, dziecię (dziatki) (2), dziewka, grzesznik, Jadam, krol, ludzie, matka, mąż, narod (3), nieboga, niewiasta (2), ociec (2), panna, rodziec(e) (2), siostra, wojsko, żona (2), żywot.

Frazy: »bieda mnie nieszczęsne« (1): pocżęla placżątz mowitz. Ach mnie nędzné/ bieda mnie nieſſcżęſné OpecŻyw 131v.

»ja nieszczęsny(-a)« [szyk zmienny] (9): tákżem ná wieki Iuż wypadł ia nieſzczęſny z páńſkiéy opieki? KochPs 113; KochFr 106; Ták ia nieſczęſna w iego [męża] niebytnośći/ Muſzę być záwżdy w troſce/ y w żáłośći KochPieś 19; GórnTroas 25; Nieſczęſna ia/ cóż czynię/ álbo com czyniłá? GosłCast 25. Cf »nieszczęsny ja człowiek«.

»nieszczęsny ja (i mizerny) człowiek« = infelix ego homo Vulg (4): A Skotnicki z nowu/ A nieſzcżęſny ia cżłowiek/ cżegożem ia tho docżekał: thákże po długim ſiebie przeklinániu vprośił wdy iednego z nich GórnDworz S7v [idem] WerGośc 249; LatHar 559; WujNT Rom 7/24.

»niestetyż mnie nieszczęsnemu« (1): Nieſtetis mnię nędznemu/ nieſtetis mnię nieſzcżęſnemu [heu mihi infelici: byeda mnye nyeszczastlywemv HistAl 1510 218]/ iże mię boská moc potłumiłá HistAl F4v.

Szereg: »nieszczęsny, stroskany« (1): Zywot móy trawić będę/ nieſczęſny ſtroſkány GosłCast 52.
W przen (7): By plewli márny kąkol od pſzenice rozno/ A puśćili do piekłá y s plewámi prożno. [...] O nieſzcżęſny kąkolu/ o żałoſne zyárno/ To ſie w niwecż obroćić iuż tám muśiſz márno. RejWiz 157; O nieſzcżęſne Ieruzalem á mizerny ſwiecie thych dziſieyſzych cżáſow náſzych/ przecż ſie nie karzeſz tym nędznym vpadkiem przodków ſwoich? RejPos 197v, 61; RejZwierc 124; Nieſzcżęſliwa to ziemiá/ y brzeg nieſzcżęſny/ Gdzie tá łáni wypłynie: nieſzcżęſna knieiá/ Gdzie wnidzie KochOdpr Dv; O móy kléynoćie drogi/ o ſzláchetné plemię/ Tyś był ozdobą domu/ nieſczęſné mé brzemię GórnTroas 52.

W charakterystycznych połączeniach: nieszczęsny(-a, -e) brzeg, brzemię, Jeruzalem, kąkol, knieja, latoroś, miasto.

Przen (13):
a) Taki, który wywołuje żal, powoduje smutek (9): RejKup ee7; Prot B2v; doſzło to tám nieſzcżęſne małżeńſtwo s ktorego wſzytcy ludzie wobecz żáłoſni byli/ á oná zámiłowaná pará o ſwym błogoſłáwieńſtwie zwątpiłá. GórnDworz Aa5; NIeſzczęſné ochędoſtwo/ żáłoſné vbiory/ Moiéy namilſzey cory: Po co mé ſmutné oczy zá ſobą ćiągniećie? KochTr 8, 13; KochFr 111; Pátrz iż z grobow nie wyraſta/ ni máćicá winna/ [...] Tylko ćierpkie tarnie á głog/ á nieſzcżęſne płonki KlonŻal C4; że ſtan nieſzcżęſny cżłowieká grzeſznego ieſt ták bárzo mizerny/ y wſzelkiego opłákánia godny WysKaz 22, 22.
b) Taki, który należy do nieszczęśliwego człowieka, który jest jego częścią (4): Wilcy mieli rozdrápáć [dziecię]/ y kośći nieſzcżęſne Po puſtych gorách roznieść. KochOdpr D2v; GrabowSet S3; KmitaSpit C; mocnie zemśći ſie/ á bez chyby/ tégo Ná twéy głowie nieſczęſnéy. GosłCast 59.
a. W funkcji rzeczownika (7): Z nieſzcżęſtnego ſie nie poſmieway. BielŻyw 10; Leop 4.Esdr 15/59; BielKron 110; SkarŻyw 251; Dármo nieſzcżeſna ná krwáwe mogiły Poglądaſz/ ſynyć twe właſne pokryły. GrochKal 24; Iuż tedy teraz/ nędzny cżłowiecżku/ wpuść ſię w głębokość ſmutku niezmiernego/ [...] Znoś nieſzcżęſny ćiężar okrutney boleśći/ ktoryś z ochotą wpadł w błoto piekielney ſmrodliwośći. LatHar 151; KmitaSpit A3.
2. Taki, który jest powodem nieszczęść, zła; w którym lub podczas którego doznało się nieszczęścia lub stało się nieszczęście; malus Mącz, Vulg; miser PolAnt; sinister JanStat (86): Poday wzdy tę ſukienkę/ iż ią krwią pokropię Alboć nam cżart nagodzył/ to nieſzcżęſne chłopię RejJóz B3, G2v, M4v; MurzHist D; O nieſzcżęſnaſz to Scyllá á Kárybdys ſrogi/ Gdy ſie ná ſwiát vrodzi cżłowiecżek vbogi. RejWiz 88, 87v, 184v; BibRadz Bar 4/31; przyſtąpię iuż ku wypiſániu tey nieſzcżęſney bitwy Ludowiká Krolá z Solimanem Ceſárzem Tureckim/ ktora krolowi y pierwſza y oſtátnia byłá. BielKron 307, 239v; Bo tám dáléy roſpuſtá/ wſzeteczność/ ſwawola: A kędy ſye to rodźi nieſzczeſna to rola. KochZg A4; RejAp 8; RejPos 138v; wſze Szátáńſkie zrády Ktore nieſzcżęſne były/ w zbáwieniu zawády. GrzegŚm A2; RejZwierc 85v, 244v, 249v; MycPrz I B, II B[3]v; BudNT przedm a4; KochPs 36; Znaymy gdy nas Pan Bog karze/ Turkámi/ Tátárámi/ Moſkwićinámi / Heretyki: iſz to ieſt korzyść nieſzcżeſna z grzechow náſzych SkarŻyw 560; KochTr 13; KochFr 127; WerGośc 270; WisznTr 13, 14; Iuż wſzyſcy inſzy názad przyiecháli/ Którzy nieſczęſnéy Troie dobywáli KochPieś 19; ArtKanc R20; GórnTroas 12; GrabowSet B, B2; Témi [wierszami] ia przećiw długim látóm ſie záſtáwię/ A zá chęćią cnych bogiń/ imię twé wybáwię Z niepámięći nieſczęſnéy KochFrag 21, 41; OrzJan 47, 76, 127; LatHar 3, 238, 675; KmitaSpit A3; Iż tedy táka nieſzcżeſna wolność ieſt przycżyną/ iż v nas áni Bog/ áni wiárá/ áni Krol/ áni práwo/ áni pokoy poſpolity/ w ſwey klobie ſtać nie może PowodPr 62; VotSzl A2v, B3, C3; O nieſzcżeſny zdrádny świećie/ W tobie ſię wſzyſtko złe plećie. CzahTr H4; GosłCast 49, 61.

W połączeniu szeregowym (1): Przeto trudno ſię iey [zgody] tych złych/ nieſzczęſnych á oſtátnich czáſow ſpodziewáć mamy VotSzl B2.

W przeciwstawieniu: »fortunny ... nieszczęsny« (1): iż ná tym płácżliwym pádole tey ſię odmiány rzecży weſołych z żáłoſnymi/ y fortunnych z nieſzcżęſznymi [!] ſpodźiewáć máią LatHar 491.

W charakterystycznych połączeniach: nieszczęsna(-y, -e) bitwa, błąd (2), frymark, inwidyja, korzyść, niezgoda (2), nowina (2), postępek, powod, przymierze, rozstanie, rzecz, sprawa (2), swawola, śmierć, zawada, zwyczaj.

Wyrażenia: »nieszczęsna chwila« (6): RejJóz N3v; O nieſczeſna chwyla byla Gdy mie matka vrodzyla. RejKup g2, ee5v; RejWiz 84; KochPs 72; IAż to ćiebie ćieſzyć mam/ ſmętny Rádźiwile/ W tym żáłoſnym przypadku téy nieſczęſnéy chwile? KochFrag 51.

»nieszczęsny(-e) czas, lata, wieki« = mali anni Vulg [szyk 10:1] (8:2:1): RejKup f5v; LubPs A3; BudBib 4.Esdr 4/32[33]; bárzo nierad cżłowiek pátrzy ná zamek/ chocia dobrze budowány/ w kthorym był kiedy więźniem: ábo ná ſzátę/ w kthorey był ránion [...] ták záſię zamek/ ábo ſzátá/ kłádzie przed ocżj on nieſzcżęſny cżás/ więzienia/ ábo rány GórnDworz H7; KuczbKat a2; StryjKron A6; KochPieś 31; PudłFr 9; GrochKal 15; Day ćierpliwość w ſerce/ álbo mnie weź z świátá/ Bo mi żywot hydzą/ me nieſzcżęſne látá. GrabowSet B2v; Cżemuż/ moie ćięſzkośći/ Cżáſow nieſzcżęſnych/ ták máią koniecżnie Me ſerce ćiſnąć wiecżnie? GrabowSet K2.

»nieszczęsny dzień« (4): Nieſzcżęſny tho dzień był kthoregom ſie ia pocżęłá/ y nieſzcżęſny kthoregom ſie národźiłá HistRzym 32v, 31, 45.

»fatum nieszczęsne« (1): Ale fatum nieſczęſné któré z woléy Bożéy gdźie chce vgodźi SarnStat 1315.

»nieszczęsna godzina« (3): HistRzym 45; nieſzcżęſna godźiná/ ktora mię z mężem miłym rozłącżyłá/ ośieroćiłá. ArtKanc R17v; GrabowSet A4v.

»losy nieszczęsne« (1): A Tropos iádowita brátá oſtátniego/ [...] Ná cel loſow nieſzcżęſnych z przętká poſtáwiłá/ Oſtátniego Dźiedźicá świáta pozbáwiłá. KołakCath B2v.

»przygoda nieszczęsna« = malum Mącz [szyk 3:2] (5): Mącz 281d; Woynę pod Hetmánſtwem Kárłá Céſárzá y Ferdinándá/ po ták wiele nieſczęſnych przygodách poſpolitą gotuią OrzJan 64, 122; A gdyby kto z poddánych náſzych zá przygodą iáką nieſczęſną/ álbo z tráfunku [casu adverso aut fortuito JanStat 289] liſty od nas wydáné y w kśięgi Káncelláriéy náſzéy wpiſáné ſtráćił SarnStat 321, 979.

»nieszczęsny przypadek« [szyk 1:1] (2): GrochKal 27; zaż nieprzeſtrzégáią/ ábyś wáſzá kró: M. nieſczęſnégo przypadku vchodźił/ á przymiérzu/ przyiáźni/ áni wierze tureckiéy niedufał? OrzJan 86.

»pod nieszczęsnym znakiem urodzony« (1): Abom ia pod nieſzcżęſnym znákiem vrodzony/ Zę [!] mię zacny gość minął ſkarb nieprzepłácony? WisznTr 23.

Szeregi: »krotki i nieszczesny« (1): A przecż ſą krotkie y nieſzcżeſne [modici et mali] látá náſze? BudBib 4.Esdr 4/32[33].

»mizerny a (i) nieszczęsny« (2): LubPs A3; y proſzą/ ábyśćie [...] śiebie nákoniec ſámych/ do mizernéy y nieſczęſnéy niewoli nie wdawáli. OrzJan 65.

»nieszczęsny a ostateczny« (1): PRzyſzliſmy ná ty nieſzcżęſne á ſnadź iuż oſtátecżne cżáſy/ ktorych y miłość w ludźiach gáśnie/ y Wiárá vſtawa/ y niepráwość ym dáley tym śie bárźiey roźlewa KuczbKat a2.

»nieszczęsny i srogi« (1): iż álbo z Niemcy złożywſzy ſie wcále zoſtáć/ álbo domá śiedząc czekáć nieſczęſnéy y ſrogiéy niewoléy OrzJan 15.

3. Zły, przeklęty; maledictus, malus PolAnt (69): ij blotem na iego ſwięté lice miotali/ krzycżątz náń wolali. Podz rychléy zwodztza nieſſcżęſny. OpecŻyw 111v; to ieſt ſuknya ſyná mego/ zwyerzę nyeſſtzęſne [fera pessima Vulg Gen 37/33] pożárło go HistJóz A2v; RejJóz H7 [2 r.]; O mizerne pieniądze/ o nieſzcżęſne złoto/ Co po śmierći zoſtánieſz káżdemu zá błoto. RejWiz 162, 79v, 122v [2 r.], 193v; RejZwierz A5, 2v, 102v, 109v; Koſz twoy y dźieżá twoiá przeklęte będą. Nie ſzczęſny owoc żywotá twego BibRadz Deut 28/18; Potym go potkáło nieſzcżęſne dokońcżenie v Aretá Arábſkiego kſiążęćiá BibRadz 2.Mach 5/8; O nieſzcżęſna gębo á nieſzcżęſne pioro/ ktore ty ſmieſz álbo piſáć álbo wyznáwáć kogo inſzego ſwiętym niżli tego Páná prawdziwego ná niebye y ná ziemi RejAp 38v, 11v; A thák tá cnotliwa pánná wyſzedſzy z komnáty funt pieniędzy nieſzcżęſnemu ſwemu pánu [stręczycielowi] dáłá. HistRzym 21v, 15; RejZwierc 63v, 252; KochPs 110, 201; SkarŻyw 357; KmitaPsal A4; Wnieśli/ niewdźięcżni/ nieſzcżęſną ſwą zbroię/ Ná rodźićielkę/ y ná mátkę ſwoię GrochKal 24; ZYdowie ná śmierć Páná bezmiernie żądáli/ Vkrzyżuy go vkrzyżuy nieſzcżęſni wołáli. LatHar 521, 568 [2 r.]; WysKaz 30, 36; ále zgołá ktore ſie [dziecię] nagrzecżnieyſze pokaże/ muſzą ná nieſzcżeſne Biſurmáńſtwo oddáwáć. PowodPr 26, 61, 67; O nieſzczęſne práwo/ ktore wſzytkę ſpráwiedliwość gubi SkarKazSej 701b; O zákámiáłe ſercá/ łákomſtwo bezecne! O nieſzczęſny rozumie/ y kupiectwo niecne! KlonWor 29; A [cudzołożnik] chłopcá wpráwnego Ma miáſto Rufianá/ niecnotę iáwnego. Ten mu śniadánie nośi/ Dobry dźień powiáda: Do nieſzcżęſnych roſkoſzek/ cżás y mieyſce ſkłáda. KlonWor 62, 23, 26, 28, 38.

W połączeniu z imieniem lub nazwą narodowości (13): oto teráz od nieſſcżęſnych żydow napoion otztu ij żolci. OpecŻyw 150, 111v, 128v, 129, 130v; KwiatOpis B2v; Bodayżeś ty był nigdy Sparty nie náwiedził/ Nieſzcżeſny Priámidá KochOdpr Bv; KołakCath B2; WujNT 431; Scytá záſię nieſzcżęſny Tátárzyn brzydliwy/ [...] Leie krew bez przycżyny KlonWor 30. Cf »nieszczęsny Herod«, »nieszczęsna Parka«.

W charakterystycznych połączeniach: nieszczęsne(-y, -a, -i) bisurmaństwo, czarownik, człowiek, dokończenie, dudowie, gęba, handlownik, heretyk, łakomstwo (2), niewiara, obżarstwo, owoc żywota, pan, pioro, poganie, prawo, przyjaźń, rozkoszka, rozpusta, rozum (2), sługa, sprawa, syn, (2) zbieg, zła chuć, złoto (3), zwierzę, zwyczaj.

Wyrażenia: »nieszczęsna fortuna« (1): O nieſzcżęſna fortuno toż ták łudziſz námi RejZwierz. 41v.

»nieszczęsny Herod« (1): A ták obácż ſie á kárz ſie rádſzey cudzemi przygodámi ty nieſzcżęſny Herodzye á ty złośćiwy Káimie/ to ieſt/ ty káżdy grzeſzny á złośćiwy cżłowiecże RejPos 27.

»nieszczęsny mizernik« (1): O nieſzcżęſny mizerniku czo ſie ſmieſz tego ważyć RejAp 42.

»nieszczęsna nędza« (1): ále vcżyń to prze me wielkie á nędzne śiroctwo/ á prze moię nieſzcżęſną nędzę HistRzym 25v.

»nieszczęsny nędznik« (3):RejWiz 193v; Y wołał náń Sędzia: nieſzcżęſny nędzniku/ vpámiętay ſię á vydzieſz ieſzcże ćięſzſzego ktoreć gotnią kátowánia SkarŻyw 532, 532.

»nieszczęsna Parka« (2): Ták Kxiążę Alexándrá ná młodość niedbáiąc. Z świáta nieſzcżeſna Párká/ tego obáliłá KołakCath B2, Bv.

peryfr. »nieszczęsna polewka« = napój alkoholowy (1): O nieſzcżęſna polewko/ o mizerne młoto/ Wolność zá cię przedáią/ droſzſzą niżli złoto. RejZwierz 128.

Szeregi: »nieszczęsny i nędzny« (1): O Iákom ia nieſzcżęſny ieſt y nędzny cżłowiek/ ktory ták niedbále cżeść y chwałę Pánu Bogu memu oddawam. LatHar 49.

»nieszczęsny a wielki« (1): O roboty nieſzcżeſne á wielkie/ [...] że mi zábić pánnę thák piękną á wielmi ſláchetną [...] á muſzę ią zábić. HistRzym 19v.

»wzgardzony i nieszczęsny« (1): Bo wſtarym zakonye byl ten wzgardzony y nyeſcząſny ktory byl nyeplodny PatKaz II 63.

»nieszczęsny, zły« (2): O nieſzcżęſne złe dzieći pełne iádu złego/ Przecżże rodzicom ſwoim nie życżycie tego. HistLan B3, F4.

a. W funkcji rzeczownika (2): o nieſzcżęſny/ ſłuſzno ieſth áby ták vmarl [Infelix, sic te mori decet; Nyeszcząsthlywy á szly thobie thak szlvsznye vmrzecz HistAl 1510 48]/ gdyżes ziemskie rzecży rozumiał/ cżemus ſmiał o niebieskich gádáć HistAl A7v; SkarŻyw 492.
*** Bez wystarczającego kontekstu (1): Infoelix Nieſzczęſny/ Przećiwny Mierźiony y też Nievrodzáyny. Mącz 133c.

Synonimy. 1. niefortunny; 2. niefortunny, niezdarzony.

Cf NIESZCZĘŚLIWY, SZCZĘSNY

JB