Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: NIESZKODNO

Następne hasło: NIESZKODOWANIE »

NIESZKODNY (3) ai

nieszkodny (2), nieszkodzien (1).

Teksty nie oznaczają é oraz ó; pierwsze e prawdopodobnie jasne (tak w nie-).

Fleksja

sg
m	N	nieszkodny	f	N	nieszkodnå	n	N	nieszkodno
	A	nieszkodn(e)go		A			A	nieszkodn(e)
	I	nieszkodn(e)m		I			I

sg m N nieszkodny (1). ◊ [A nieszkodn(e)go. ◊ I nieszkodn(e)m.] ◊ f N nieszkodnå (1). ◊ n N (praed) nieszkodno (1). ◊ [A nieszkodn(e).]

Sł stp brak, Cn s.v. nieszkodujący, Linde brak.

Znaczenia

1. Nie przynoszący, nie wyrządzający szkody; niewinny (3)
2. [Nie odnoszący szkody, nie ponoszący straty]
3. [Nieuszkodzony, cały, zdrowy]

1. Nie przynoszący, nie wyrządzający szkody; niewinny; innoxius Calep, Cn; innocuus Cn (3): Bandaly poſzla pythacz o nowyny nyema nycz powyedacz, yedno czo by bylo nyeſkodno LibLeg 7/10; Ale tá purgácya nieſzkodna/ ślaz wwodźie vwárzywſzy/ ná żywot przyłoż. SienLek 104; Innoxius Innocens, culpa carens, inculpatus, seu is qui nemini nocet. Nie ſzkodni. Calep 539a; [Indemnis, sine damno. Nieſzkodny Cervus F40 289v].

2. [Nie odnoszący szkody, nie ponoszący straty; illaesus, indemnis Cn:

Zwrot: »nieszkodnego, nieszkodnem czynić«: y ysczi sye [...] Thegosszs Thakyessz y pothomkj yego wthym Naymye od kasdego Nagabanya wszelkich person zadną dawnosczia onego nyeodbivayąncz vedlye obiczaya prava bronycz zastąmpovacz nyeszkodnem czinycz ZapKrak 1543/642; y ze ma y bendzye povinyen Vrodzonego Irzego Nyemsthą z szeszelova dzyedzicza bronycz scziczicz y nyeskodnego czynycz od wszelkyego stanu y polozenya obodwoyego vedlug byegv prava y zwiczayv zyemskyego ZapKrak 1544/798, ZapKrak 1544/798.]

3. [Nieuszkodzony, cały, zdrowy:

W przeciwstawieniu: »nieszkodny ... złomiony«: gają się też i na czyn kołodzieje, ślachta też na drzewo nieszkodne abo złomione LustrMaz I 59.]

Synonimy: 1. nieobraźliwy, niewinny.

Cf [BEZSZKODNY], NIESZKODLIWY, SZKODNY