[zaloguj się]
[pdf]

NIEWINNIE (124) av

W pisowni łącznej (115), w rozłącznej (9).

Oba e jasne.

comp niewinni(e)j (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde bez cytatu.

1. Niesłusznie, bez winy, bez powodu; innocenter Mącz, Calag, Calep, Cn; gratis Vulg; immerito Modrz; immerenter Calep; innoxie, nullo merito, sine ulla noxa Cn (113): BierEz D3; ſmiertz zaijſteé krżyżową dlá mego zbawieniá niewinnie podiątz rácżyles OpecŻyw 135v; Ktem wſziczki rzeczi abo kupye ktore ſą ktoremv kolwyek Czlowyekv [...] nyewymne [!] zabrany MetrKor 40/818; HistJóz A4v; thy ktorzy nieſprawiedliwie ſądzą, biorącz dari za ktore skazuią na ſmierc niewinnie. WróbŻołt Iv, 118/161; ábyś ty to miał ná pieczy pomſćić ſie krzywdy niewinnie vćiſnionych. RejPs 139, 23v, 92v; SeklWyzn g4v; RejJóz Hv, I3v; Gdi kto kogo niewyńnie zabie á krew niewynnie wilenie [!]/ grzeſzy przeciw przikazaniu bożemu SeklKat I2v, Y2, Z [2 r.]; MurzHist C2v; MurzNT 126; raczcie WM [...] KJM o to prosić, abyśmy tej niełaski niewinnie na sobie nie odnosili. DiarDop 119, 119; Wybaẃ mye od tych co mye ták przeſláduyą/ A ktorzy ſie ná mye nyewinnye bunthuyą. LubPs ee4, B5v, G2v, L3 marg; RejWiz 141; Leop 3.Mach 7/6; RejZwierz 74; BibRadz I 286a marg, Ps 7 arg; Kámillus ieden Trybun Rzymſki ktory był wygnan od miáſtá niewinnie/ zápomniawſzy krzywdy ſwey/ zebrał okolicżny lud [...] y wyzwolił [...] miáſto od nieprzyiácioł. BielKron 122; ty teras ieden nárzekaż/ á coż ich kilko tyſięcy ná cię nárzeka/ ktoreś niewinnie o gárdło przypráwił BielKron 202v, 60, 72, 73 [2 r.], 140, 140v (14); Mącz 248d, 373b, 400d; OrzQuin G3 marg; á to mi ſie zdáłá rzecż nacięſzſza/ ćirpieć niewinnie GórnDworz C5v, Z8; HistRzym 29v, 86v; RejPos 47v, 336 [2 r.]; BiałKat 173v; GrzegŚm 61; CzechRozm 68v, 166; boć to dáleko lepiey będźie niż gdybyś pięśćią zá ſzyię dał temu ktoryć niewinnie łeż zádawa [mendacium immerito tuo tibi obiicienti]. ModrzBaz 61, 85v, 109v; SkarJedn 240, 356; Calag 532b; SkarŻyw 107, 372 [2 r.], 391, 546; A ieſliby chciał Krol przećiw iemu woynę niewinnie podnieść StryjKron 672; CzechEp 337, 338 marg; NiemObr 150; KochFr 30; ArtKanc D17v [2 r.]; GórnRozm F2 [2 r.], G3v, I, 12 [2 r.]; boby ci ieszcze nie winniey niz on odnosili ActReg 54, 70, 94, 109; Calep 508a, 539a; Phil L4, S; GórnTroas 72; LatHar 258, 290, 316, 542; Niewinnie tedy haeretykowie kośćioł S. powſzechny potwarzáią WujNT 332; SarnStat 157, 239 [2 r.], 345, 1315; SiebRozmyśl A3v; VotSzl E2; CiekPotr 16; CzahTr F2.

W charakterystycznych połączeniach: niewinnie bić, (u)cierpieć (cierpiący) (10), dać gardło (o gardło przyprawić) (2), karać, nabić, obwinić (obwiniony) (3), poginąć, pohańbić, poimać (poiman) (2), potępić, potracić, potwarzać (2), poz(y)wać (4), prześladować (2), (o)sądzić (przysądzić) (7), (o)skarżyć (3), skazać, stracić, ściąć głowę, trapić, winić, wygnać (wygnany) (2), wylać (rozlać, przelać) krew, (krew) wylana) (4), wyzwać, zabić (zabity) (9), też zadawać, zamordować (2), zdać na śmierć, zginąć; niewinnie uciśniony, umordowany.

Szeregi: »niewinnie a nierozmyślnie (a. bez rozmysłu)« (2): RejPos 266v; Iż zápámiętáli ludzie/ niewinnie á bez rozmyſłu ſądzicie thę panią ſwiętą RejZwierc 201v.

»niesłusznie i niewinnie« (1): A do tego co mowiſz/ gdy kogo nie ſłuſznie/ y niewinnie pożywáią? GórnRozm I2.

»niewinnie a potwar(z)nie« (3): A ieſliby ſie to pokazáło/ iżby pozwány niewinnie á potwarnie był odnieśión/ ma bydź [...] karan wedle Conſtituciiéy SarnStat 152, 148, 712.

» winnie albo niewinnie« (1): Tá byłá [ustawa] od Arryanow ná S. Anáſtázego vcżynioná/ iſz kto raz złożony/ winnie álbo niewinnie/ bez Synodowego dozwolenia wroći ſię ná ſwoię ſtolicę: ten bez wſzytkiego ſądu/ potępiony ieſt. SkarŻyw 89.

2. Bez grzechu; integre, probe, sanctissime, cum virtute Cn (11): OpecŻyw 101; aboczyem ona nyeuynnye yeſt począta wlaſcze boſkyey bądącz przed wſzemy uyeky y wſzwyątoſzczy PatKaz II 78 v, 78; Gdzież będącz/ żył niewinnie bez wſzelkiey skargi ludzskiey WróbŻołtGlab A4; BLogoſláwieni ſą ći ktorzy tu niewinnie żywą ná tey drodze żywotá ſwego RejPs 175; RejPos 104v; Cżułem gdy w márną trumnę poprzątnęłá ćiáło/ Ktore przedtym niewinnie ná świećie mieſzkáło. WisznTr 10, 7.

W charakterystycznych połączeniach: niewinnie zachować (2), żyć (5); niewinnie poczęty (2).

Szeregi: »niewinnie, przez grzechu« (1): yſz yego mylą matką zachoual w yey począczyu nyeuynnye przeſz grzechu PatKaz II 72v.

»sprawiedliwie a niewinnie« (1): Bo ieſli ſpráwiedliwie á niewinnie żyć będziemy/ Bog przebywáć będźie ſnámi. HistRzym 3v.

»niewinnie i święcie« (1): a przeto oſprauyedlyuye (y ſzlvſznye) tą panną tako nyeuynnye y ſzwyąezye W yey począczyu pan bog zachoual PatKaz II 68v.

Synonimy: 1. niesłusznie; 2. cnotliwie, obyczajnie, pobożnie, sprawiedliwie, uczciwie.

Cf BEZWINNIE, WINNIE

JB