[zaloguj się]
[pdf]

ROZDWOIĆ SIĘ (13) vb pf

Oba o jasne.

Fleksja
inf rozdwoić się
praet
sg pl
3 m rozdwoił się m pers rozdwoili się
f rozdwoiła się m an
n rozdwoiło się subst
plusq
sg
3 f była się rozdwoiła, rozdwoiło się było
conditionalis
sg pl
1 m m pers bysmy się rozdwoili
3 m by się rozdwoił m pers
n by się rozdwoiło subst

inf rozdwoić się (1). ◊ fut 3 sg rozdwoi się (2). ◊ 3 pl rozdwoją się (1). ◊ praet 3 sg m rozdwoił się (1). [f rozdwoiła się.] n rozdwoiło się (1). ◊ 3 pl m pers rozdwoili się (3). ◊ plusq 3 sg f była się rozdwoiła (1). n rozdwoiło się było (1). ◊ con 3 sg m by się rozdwoił (1). [n by się rozdwoiło. ◊ 1 pl m pers bysmy się rozdwoili.] ◊ part praet act rozdwoiwszy się (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (trzy z niżej notowanych przykładów) i XVIII w. s.v. rozdwoić.

1. Podzielić się na dwie (wyjątkowo: więcej) części (5):

rozdwoić się na co (1): Moc też więtſza y potężność ieſt ná nieprzyiacielá przy iednym [władcy]. ktora gdy ſię ná wiele ich rozdwoi/ dáleko mniey poſłuży. SkarKazSej 691a.

Zwroty: »rozdwoić się z ciałem« = umrzeć (1): Iż day mi ſie rozdwoić moy miły Pánie s ciáłem z moim/ ábych był rychło s tobą. RejPos 321v.

[»rozdwoić się na dwie [co]«: Thá Fámilia Abráhámowa/ iż potym od Abráhámá rozdwoiłá ſie ná dwie odnodze/ to ieſt do [lege: od] Izmáelá y Izááká. GrzegŻarnPos 3/673v (Linde s.v. rozdwoić).]

[Przen: [małżeństwo] Ciáło iedno z iednego ćiáłá/ ktorego rozdwoić nikth niemoże/ wyiąwſzy iżby ſye ſámo rozdwoiło przes niechowánie wiáry Małżeńſkiey. MrowStadło B3v.
a) Postąpić wbrew samemu sobie: Ieſliżeby też więc Szátan powſtał ſam przećiwko ſobie [tj. pomagał w wypędzeniu diabła z opętanych]/ thoć ſie iuż rozdwoił [dispertitus est] Leop Mar 3/26 (Linde s.v. rozdwoić).]
a. Podzielić się na dwie grupy (2): Tátarowie [...] przyćiągli do Polſki w wielkim pocżćie/ v Sędomierzá ſie rozdwoili/ pocżet mnieyſzy poſłáli do wielkiey Polſki y Kuiaw [...]. Drugi pocżet Tátárow więtſzy puśćił ſie do Krákowá BielKron 360v; SarnStat 446; [A o dwu prawie wielkich [wieprzach] powiedziano, Jeno na różnych miescach je widziano. A tak się wszyscy [myśliwi] musieli rozdwoić OtwinErot 100 ].
b. [Znaleźć się równocześnie na dwu miejscach: Musi [król dwu państw] nie telko tu być, musi się rozdwoić [...]. Może przypaść niepokój tu i w inszym państwie: Jakoż się ma rozdwoić na dwoim królestwie? Alboby tego bronić, alboby owego PismaPolit 57.]
c. Rozstąpić się, robiąc wolne przejście przez środek (1): rośćięgni rękę ſwą nád morzem/ y rozdwoi ſie [finde illud; przetni ie BudBib] BibRadz Ex 14/16.
2. Przestać być zgodnym, jednomyślnym, powziąć odmienne zdanie (8):
a. O zespołach ludzkich; dividi Vulg (7): lud poſpolity ſie ſtrwożył y rozdwoił/ iedni wybráli Amry/ drudzy Tebni. BielKron 83v; Aż náoſtátek [...] Turek pánem wſzyſtkiey źiemi Węgierſkiey zoſtał. [...] W ten czás/ gdy ſie koroná ná dwie częśći rozerwáłá/ gdy ſie pánowie rozdwoili/ gdy ſie lud rozdźielił OrzJan 28; Y rozdwoiło ſię poſpolſtwo mieyſckie: y byli iedni z Zydy/ á drudzy z Apoſtoły. WujNTAct 14/4; SkarKazSej 691a; [KronMieszcz 99].

rozdwoić się w czym (1): Potym rychło Szwáncárowie ſámi náſię walkę wznieſli/ [...] gdy ſie w wierze rozdwoili BielKron 206.

Zwrot:»rozdwoić się na dwoję, na dwie stronie« (1:1): OrzList f; mowił do wſzytkich Heliaſz: Tákże długo chramiecie rozdwoiwſzy ſie ná dwie ſtronie? BielKron 84v.
[Szereg: »rozroźnić się albo rozdwoić«: Wieſz W.K.M. że káżde obieránie krolá v nas bywa trudne y niebeſpiecżne. bo niepodobna rżecż/ ábyſmy ſię w ták wielkiey licżbie ludźi nie rozroźnili/ álbo nie rozdwoili. KarnSententia 26.]
b. O opiniach (1): A przetoż y Krolewſkich/ y Duchownych máiętnośći od tego podatku wolnemi mieć niechćieli. Lecż tych zdánie rozdwoiło ſię było [sententia divisa erat]. ModrzBaz 120.

Synonim: 2. rozroznić się.

Formacje współrdzenne cf DWOIĆ SIĘ.

Cf ROZDWOJENIE, ROZDWOJONY

KW, (LWil)