[zaloguj się]
[pdf]

OBCIĄŻYĆ SIĘ (12) vb pf

sie (8), się (4).

o jasne.

W inf: obciężyć (1) Calag; w pozostałych formach: obciąż- (9) BielKron (2), Oczko (4), SkarŻyw, GostGospSieb, KołakCath, obcięż- Mącz (2).
Fleksja
inf obciężyć się
praet
sg pl
3 m obciążył się m pers obciążyli się
f obciążyła się m an
conditionalis
sg
3 m by się obciążył
impersonalis
con by się obciążyło
participia
part praet act obciążywszy się

inf obciężyć się (1). ◊ praet 3 sg m obciążył się (2). f obciążyła się (1). ◊ 3 pl m pers obciążyli się (1). ◊ fut 2 sg obciążysz się (1). ◊ 3 sg obciąży się (2). ◊ con 3 sg m by się obciążył (1). ◊ impers con by się obciążyło (1). ◊ part praet act obciążywszy się (2).

Sł stp s.v. obciążyć, Cn brak, Linde XVII w.

1. Włożyć na siebie ciężar; onerari Calag (11): Beſchweret werden. Obćięzyć śię. Onerari Ferre onus. Calag 77a.

obciążyć się czym (2): ſpráwił krolá o wielkim ludu ále nicżemnym ku walce/ ábowiem ſie káżdy ſnich łupem obćiążył więcey bedzie [!] s korzyśćią chćiał vćiekáć niż ſie potykáć. BielKron 372, 336.

Przen (3):

obciążyć się na kogo [= wobec kogo] (1): Kaz [lege: Raz] ſię iey ieden Kápłan rádził/ ieśli miał przy iednym beneficyum ná ktorym miernie przeſtáć mogł/ drugie ná prośbę ludzką trzymáć: oná trochę ſię rozmyśliwſzy/ bárzo mu to zgániłá/ mowiąc: Oſzpećiſz ſię/ á ná drugie obćiążyſz. On zrozumiawſzy zkrotkich ſłow/ iſz ztego y ſumnienie ſię chćiwośćią y łákomſtwem máże/ y do biegu duchownego á pomocy bliżnich przeſzkodá ſię zćiężaru y przybywánia cżyni SkarŻyw 582.

obciążyć się czym (1): Lecż która [dusza] ſię ſpráwámi świátá obćiążyła/ Y cżyſtość ſwoię pierwſzą przez grzech vtráćiłá. [...] Iuſz nie wzgorę/ nádoł ią ćiągną grzechow zdroie. KołakCath B4v.

a) O starości (1):
Zwrot: »starością się nie obciążyć« (1): [Wojewoda Rawski] Lat ośmdźieśiąt docżekawſzy/ á nic ſie ſtárośćią nie obćiążywſzy/ potomſtwo zacne/ z niego drugie/ y máło nie trzećie vyźrzał GostGospSieb +3.
a. Spowodować (przez nadmierne jedzenie) uczucie ciężkości wewnątrz ciała (5): Cibo graves sopiti iacebant, Obciężiwſzy ſie twárdo ſpáli. Mącz 149b; [przy używaniu cieplic tego strzegą] áby ſye [chory] nieobćiążył/ ále iżby to co weń włożą dobrze ſtrawił Oczko 21.

obciążyć się czym (3): Oczko 18v, 24v; Ták y káżdy cżłowiek opiły/ gdy ſię zbytnim pićim obciąży y záleie [...] iuż ten pewnie w piwie/ w winie/ álbo w gorzałce rozum ſwoy wſzytek vtopić/ y ſam vtonąć/ á gárdłem przypłácić muśi WerGośc 228.

W charakterystycznych połączeniach: obciążyć się dyjetą, zbytnim picim, potrawami.

Szereg: »nie obciążyć się ani obrazić« (1): trzebá tedy tego/ áby ſye náturze doſyć czyniło/ obroku iéy/ ieſli zbytni/ á záwadza/ vymuiąc: á zdrowie y áppetyt ták reguluiąc/ iákoby ſye nic dietą nie obćiążyło áni obráźiło. Oczko 24v.
2. Utrudzić się [nad czym] (1): Si quando negocii odium eum ceperat, Ieſli ſie kiedy obcięził nád ſpráwámi. Mącz 259d.

Formacje współrdzenne cf CIĘŻYĆ.

Cf OCIĘŻYĆ SIĘ

LW