Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: OBIT

Następne hasło: OBJACHAĆ »

OBITY (33) part praet pass pf

Fleksja

sg
m	N	obity, obit	f	N	obitå	n	N	obito
	A	obity		A	obitą		A	obit(e)
	L	obitym		L			L
	V			V			V	obit(e)

pl
N	subst	obité
G		obitych

sg m N obity (8), obit (3); ~ (attrib) obity (1); ~ (praed) obit (3). ◊ A obity (1). ◊ L obitym (1). ◊ f N obitå (3). ◊ A obitą (3). ◊ n N (praed) obito (1). ◊ A obit(e) (1). ◊ V obit(e) (1). ◊ pl N subst obité (8); -é (2), -(e) (6). ◊ G obitych (2).

Sł stp: nie obity s.v. obić, Cn s.v. ubijam ziemię, Linde brak.

Znaczenia

1. Pokryty lub otoczony dokoła warstwą czegoś (28)
- Przen (1)
2. W który wbito wiele przedmiotów ostro zakończonych (3)
3. Prawdopodobnie ściśnięty obręczą (1)
4. Z którego oderwano to, czym było pokryte (1)

1. Pokryty lub otoczony dokoła warstwą czegoś; stratus PolAnt (28): BibRadz Luc 22/12; Ná Grocką też vlicę z Rynku w pirwſzym weſciu/ Bramę vbudowano [...] W koło pięknie obitą StryjWjaz C; LatHar 716; bez kolebek y ſtroynych obitych kotczych ieźdźić niechcą. SkarKazSej 704b.

obity czym (22): RejWiz 6; wſzytko było obito cedrem BibRadz 3.Reg 6/18, 3.Reg 6/15, 18; Arká Bożá położoná ieſt w domu obitym ſkorámi BielKron 70, 78; Ferratus, Zelázny álbo żelázem opráwiony/ obity. Mącz 124d; Porca item in hortis, [...] ziemiá do ſiania ziół nieco od ziemie podniosła/ deſzczkámi obita. Mącz 312d, 124d, 126d, 279c, 296d; gdyż tám wſzedł nálazł łoże bárzo vſláne y korthynámi obithe. HistRzym 52v; BudBib 3.Reg 6/18; SkarŻyw 552; KochPieś 18; PudłFr 11; Calep 415a, 832b; SkarKaz 456a; Twoie mieſzkánie Gdźie gmáchy złotem Obité. GosłCast 75; ZbylPrzyg B.

W charakterystycznych połączeniach: obity blachami, cedrem, deszczkami, drzewem, jedwabiem, kobiercy, kortynami, oponami, płaty, skorami, tarcicami (2), zaworami, złotem (2), żelazem (6).

Szereg: »usłany albo obity« (1): on wam vkaże wiecżernik wielki/ vſłány (álbo obity) LatHar 705.

Przen [czym] (1): Przybytku Boży [(tj. niebo] [...] mieſzkánie miſternie budowáne Bogá nawyżſzego/ y wſzelkimi niebieſkich bogactw kortynámi y zaponámi obite LatHar 595.

2. W który wbito wiele przedmiotów ostro zakończonych [czym] (3): Bullatus – [...] cętkami obiti. Calep 142b; Clavatus – Obiti gozdziami. Calep 205b, 123a.

3. Prawdopodobnie ściśnięty obręczą (1): Circumpango, [...] Wkoło obtikam, ogłabiam, álbo zgłabiam weſpołek. Circumpactus, Zgłobiony/ ogłobiony/ wkoło obity. Mącz 275c.

4. Z którego oderwano to, czym było pokryte [z czego] (1): skthorich ſchin obithe [koła] thuſchi yſch yeſchcze ſſą v thegoſch Canonica na gorze LibMal 1547/137v.

Cf NIEOBITY, OBBITY, OBIĆ