[zaloguj się]
[pdf]

OBJEŹDZIĆ (10) vb pf

o oraz e jasne.

Fleksja
inf objeździć
praet
sg
1 m -m objeździł
3 m objeździł
conditionalis
sg
3 m by objeździł

inf objeździć (5). ◊ fut 3 sg objeździ (1). ◊ praet 1 sg m -m objeździł (1). ◊ 3 sg m objeździł (2). ◊ con 3 sg m by objeździł (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI w. (cztery z niżej podanych przykładów).

1. Jadąc być kolejno w różnych miejscach; objechać dookoła wszystko (3):

objeździć około czego (1): On to bacżąc obiezdził około miaſta [obequitare vrbem], przepatrzaiąc kędibi na mgleyſze było abigo tim richley dobył MiechGlab 56.

Zwroty: »[co] na koniu objeździć« (1): [Kakan] woyſká ſwoie ná koniu obieździ ſzykuiąc ie ku ſzthurmu BielKron 299.

»objeździć wszytki strony [czego]« (1): á potym Iozef obiezdził wſſytki ſtrony zyemye Eipſkyey HistJóz C.

2. Jeżdżąc na koniu poskromić go, ujeździć; compescere, (in-, re)frenare Cn [co] (1): Niedawnom go obieździł/ á młody konicżek/ Ieſzcże dwoygá nie nośi RejFig Bb2; WierKróc A2v.
Zwrot: »objeździć konia« (1): Domare equum, Ogłaskać/ Obieźdźić konyá. Mącz 94a.
Przen: Powściągnąć, pohamować, ukrócić; castigare, coercere, comprimere, frangere, moderare, reprehendere, reprimere, retardare, retentare, revocare, temperare, vincere Cn [kogo, co] (4): Iedno ſie też trzebá ſámemu pánu o tho przyczynic/ áby temu ſláchetnemu rozumowi tego płochego źrzebcá [o przyrodzeniu ludzkim] obieździć dopomogł/ widzącz że to ku iego dobremu bárzo náwſzem poydzie. RejZwierc 155; po trzy kroć ſto tyśiąc poległo. Od Stefaná Polſkiego/ ktorego Bog wzbudźił/ Aby Moſkwę obieźdźił/ y ich hárdość ſtrudźił. KmitaSpit A2.
Zwrot: »objeździć swą wolą« [szyk zmienny] (2): KochDryas A2v; ieſli [ktokolwiek] prágnie oyczyzny oycem być názwány [...] Niech obieźdźić ſwą wolą śmié nieokróconą KochPieś 2.

Synonimy: 2. ogłaskać, okrocić, uskromić, uśmierzyć.

Formacje pochodne cf JECHAĆ.

Cf OBJEŻDŻENIE, OBJEŻDŻONY

JB