[zaloguj się]
[pdf]

OBRONIENIE (23) sb n

Pierwsze o jasne; -on- (3) SarnStat (2), SiebRozmyśl -ón- (1) Strum; -e- (3), -é- (1); -e- Strum, SiebRozmyśl; -e- : -é- SarnStat (1:1); końcowe e z tekstów nie oznaczających é.

Fleksja
sg
N obronieni(e)
G obronienia
D obronieniu
A obronieni(e)
I obronieniém, obronienim
L obronieniu

sg N obronieni(e) (2). ◊ G obronienia (4). ◊ D obronieniu (6). ◊ A obronieni(e) (1). ◊ I obronieniém (4), obronienim (1) SkarJedn; -ém (1), (e)m (3). ◊ L obronieniu (5).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w. s.v. obronić.

I. Rzeczownik do „obronić” (22):
1. Uratowanie, wybawienie (3): (nagł) Cło Kázimiérſkié. (–) DLa zaſług y wiernośći miáſtá náſzégo Káźimiérzá Krákowſkiégo któré przećiwko Rzeczypoſpolitéy y nam/ w obronieniu pilnym y wiernym pokazáło miáſtá náſzégo Krákowá. SarnStat 965.
a. O przekonaniach, postępowaniu: udowodnienie słuszności [czego] (2): Ale ſie ná tym żydowie mylą/ ſłow tych Prorockich/ ku obronieniu błędu ſwego/ vżywáiąc CzechRozm 108v; Lecż tuſzę/ iż by podobno I. M. X. K. mogł ſię przećiw mnie oborzyć ku obronieniu poſtępku ſwego CzechEp 31.
2. Zabezpieczenie, osłona przed niebezpieczeństwem (19): Vczynże téż w ónym obrónieniu [przed wodą] Stáwidłá Strum N.

obronienie czego (6): każę mu pierwey przyſiąc/ áby był twoim pomocnikiem/ ku obronieniu ziemie ſwiętego Piotrá/ według możnośći ſwoiey. KrowObr 32v; Będąc vſtáwicznie w domu ſwym niebeſpiecznem nowy obyczay wymyſlił ku obronieniu zdrowia. BibRadz I 3b marg; ModrzBaz 31v, 127; Piotrá S. potomkowie/ byli záwżdy y będą/ wiáry S. powodem/ zátrzymánim/ y obronienim/ áſz do tego cżáſu SkarJedn 81; SarnStat 396.

obronienie naprzeciwko komu (1): Papieſtwu Rzymſkiego kośćiołá/ y Regułom Swiętych Oycow/ pomocnikiem bedę/ ku obronieniu y otrzymániu/ [...] náprzećiwko wſzyſthkim ludziom. KrowObr 127v.

Wyrażenie: »obronienie od grzecha« (1): ona począta wzaſczyczenyu y obronyenyu wzyuocze ſzwyątey anny od grzecha laſką y moczą ducha ſzwyątego PatKaz II /3v.
Szeregi: »obronienie i otrzymanie« (1): KrowObr 127v cf obronienie naprzeciwko komu.

»zaszczycenie i obronienie« (1): PatKaz II 73v cf Wyrażenie.

a. O Bogu i jego łaskach: opieka, ochrona (10):

obronienie czyje (4): TarDuch D2; Pewienem [...] wiekuiſtego zbáwienia/ kiedy mi nie odeymieſz w fráſunkách y pokuſách moich/ potężnego y prędkiego twego obronienia LatHar 236, 62. Cf Wyrażenie.

obronienie przeciw(ko) komu, przeciwko czemu (4): Proſzę ćię [...] Iezu Chryſte/ áby tá pámiątká gorzkiey męki twoiey [...] byłá [...] ták duſze iáko y ćiáłá mego przećiwko dyabelſkim naiázdom y pokuſom potężnym obronieniem. LatHar 293, 208, 225. Cf Wyrażenie.

W przeciwstawieniu: »zwalczenie a obronienie« (1): wezmi zbroię ku zwalcżeniu a tarcżą ku obronieniu [Apprehende arma et scutum: et exurge in adiutorium mihi]. WróbŻołt 34/2.

Wyrażenie: »obronienie [czyje] przeciwko nieprzyjaciołom« (1): niechay tá naświętſza męká twoiá będźie záſczyceniém y obronieniém moim przećiwko nieprzyiaćiołóm duſze y ćiáłá mégo. SiebRozmyśl D3v.
Szeregi: »zaszczycenie i obronienie« (1): SiebRozmyśl D3v cf Wyrażenie.

»zbawienie i obronienie« (2): Ewánieliey tzytánie v papieznikow ieſt zbáwienie y obronienie. KrowObr 161 v marg, 161v.

II. Rzeczownik od „obronić się”: Uratowanie się (1):
W przen (1): W tym imieniu IEZVS [...] będzieſz miał/ ochłodę w vpaleniu/ vćiecżkę w pogonieniu/ zamek w obronieniu SkarŻyw 4.

Synonimy: I. wybawienie, zaszczycenie, zbawienie.

Cf NIEOBRONIENIE, OBRONA, OBRONIĆ, OBRONIĆ SIĘ, OBRONNOŚĆ

MC