[zaloguj się]
[pdf]

OBSIEŚĆ (12) vb pf

o oraz e jasne.

Fleksja
inf obsieść
praet
sg pl
1 m m pers obsiedlismy
2 m m pers -ście obsiedli
3 m m pers obsiedli
f obsiadła m an obsiedli
n subst obsiadły

inf obsieść (1). ◊ fut 1 pl obsiędziemy (2). ◊ 3 pl obsiędą (1), [obsiądną]. ◊ praet 3 sg f obsiadła (1). ◊ 1 pl obsiedlismy (1). ◊ 2 pl -ście obsiedli (1). ◊ 3 pl m pers obsiedli (1). m an obsiedli (1) [cum N: bykowie]. subst obsiadły (3).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI – XVIII w.

1. Zebrać się, skupić się wokół lub w pobliżu kogoś lub czegoś [w tym: kogo (5), co (3)] (9):
Zwroty: »komin wkoło obsieść« (2): KochList 3; Skoro téż śiéw odpráwiemy/ Komin w koło obśiędźiemy, KochSob 70 [idem KochList].

[»stół obsieść«: Dzatki twoy ſtol obſądną Krofej H7.]

Przen (2): Lecż ſię drobnieyſże tu nie wſpomináią Wyſpy/ ktore z wod wściekłych wyglądáią Kędy Orcades y Hebrides pádły Sżoty obśiádły. KlonFlis Dv.

W porównaniu (1): Abyś ſię niedal uwieſć iakiey ſproſney rzecży. Bo iako gęſte Mſzice nagle cię obſiędą Roſkoſzi ſwiata tego/ i odwodzić będą Twoie ſlachetne ſerce od zabaw ucżciwych KochSat B3v.

a. Osaczyć, otoczyć, okrążyć w złych zamiarach; obsidere Mącz [w tym: kogo (3)] (4): Obsido, idem significat quod obsideo, nisi quod motus quidam inest, ut quasi sit obsidere, Obśieść/ oblédz. Mącz [380]a.

W porównaniu (1): Wielki lud mię był obiégł: [...] Zewſząd mię byli práwie/ zewſząd obegnáli/ Bóg mi zdárzył/ że przegráli. Obśiedli mię/ by pſzczoły [circumdederunt me sicut apes Vulg Ps 117/12]: zgáśili/ by ſurowy Zápalony krzak czérniowy. KochPs 178.

Szereg: »obegnać, obsieść« (1): KochPs 178 cf W porównaniu.
W przen (2): [Ták práwie ſercá wáſſe dyabeł obſyadł/ że widząc iż nic niemáſz we wſſytkiey mſſey ſ. coby ták ſproſnego pogánienia/ i ták wielkiey nienawiſci godno było ZebrzydOdpow q4.]
Szereg: »ogarnąć, obsieść« (2): Ogarnęli mię cielczow wiele bykowie tłuſci obſiedli mie. TarDuch A3; Bowiem mie ogarnęli pſi zgromadni rada złoſnikow obſiadła mię. TarDuch A3.
b. Umieścić się gromadnie na czymś [co] (2):
α. O owadach (1): Iż muſieliſcie wy nie ſłycháć o oney liſce co rozniemogſzy ſie ieżáłá w gorączy dzień pod drzewem ná zieloney trawie á muchy ią obſiádły. RejZwierc 39v.
β. Przen (1): ſekty/ iáko ſą/ Huſsitow/ Luteránow/ Waldencżykow/ y onym podoebn [!]/ iż zá zániedbániem lekárſkim/ ćiáło R.P. ták obśiádły/ żeby ich bez obrázy ſámego ćiáłá/ zrázu zbydź trudno PowodPr 37.
2. Osiedlić się, zamieszkać gdzieś, wziąć w posiadanie (o kuli ziemskiej) [co] (2):
Zwroty: »obsieść kołem« (1): PANNA SZOSTA. ZKądżechmy wſzyſcy/ co mieſzkamy ſpółem? Zywiąc kray źiemſki/ obśiedliſmy kołem? GosłCast 55.

»wkrąg obsieść« (1): WSzelki naród/ wſzelkié plemię/ Cośćie wkrąg obśiedli źiemię/ Páná z chęcią wyznawayćie/ Iemu cześć/ y chwałę dayćie. KochPs 177.

Synonimy: 1. skupić się, ześć się, zgromadzić się; a. obegnać, obtoczyć, okrążyć, otoczyć.

Formacje współrdzenne cf SIEDZIEĆ.

Cf OBSIADŁY, OBSIĘDZENIE, OBSIĘDZIENIE

DJ