« Poprzednie hasło: OCZYŚCION | Następne hasło: OCZYŚCZAJĄCY » |
OCZYŚCIONY (170) part praet pass pſ
oczyściony (157), oczyszczony (13); oczyszczony GrabowSet (3); oczyściony : oczyszczony KrowObr (10:1), Leop (3:6), CzechRozm (8:1), Calep (1:2).
oczyściony (124), oczyścion (42), oczyściony a. oczyścion (4).
Pierwsze o jasne. ◊ W formach złożonych -on-. ◊ W formach niezłożonych: -ón (3), -on (2); -ón SarnStat (2); -on MurzNT -ón : -on KochPs (1:1); -ono; -ona z tekstów nie oznaczających ó.
sg | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
m | N | oczyśción, oczyściony | f | N | oczyścionå, oczyściona | n | N | oczyściono, oczyścion(e) |
G | oczyścion(e)go | G | G | oczyścion(e)go | ||||
D | oczyścion(e)mu | D | D | |||||
A | oczyścionégo, oczyściony | A | A | oczyścion(e) | ||||
I | oczyścionym | I | oczyścioną | I | oczyścionym |
pl | ||
---|---|---|
N | m pers | oczyścieni |
subst | oczyścion(e) | |
G | oczyścionych | |
A | m pers | oczyścion(e) |
I | m | oczyścionymi |
sg m N oczyśción (35), oczyściony (27); ~ (attrib) oczyściony (6); ~ (praed) oczyśción (35), oczyściony (14); oczyśción PowUrb (2), MurzNT, LubPs, BibRadz (4), BielKron (3), GrzegRóżn, RejAp, GórnDworz, HistRzym, KuczbKat, BudBib (2), BudNT, KochPs (2), SkarŻyw, SarnStat (2); oczyściony CzechRozm, LatHar (2), SkarKaz; oczyśción : oczyściony Leop (2:4), RejPos (4:1), WujNT (5:5). ◊ G oczyścion(e)go (1). ◊ D oczyścion(e)mu (1). ◊ A oczyścionégo (9), oczyściony (2); -égo (1), -(e)go (8). ◊ I oczyścionym (4). ◊ f N (praed) oczyścionå (4) SkarŻyw, WujNT, SkarKaz, SkarKazSej, oczyściona (3) ModrzBaz (2), CzechEp, oczyścion(a) (4). ◊ I oczyścioną (1). ◊ n N oczyściono (4), oczyścion(e) (3); ~ (attrib) -(e) (2); ~ (praed) -o (4), -(e) (1); -o PatKaz I, Mącz, Calep; -o : -(e) WujNT (1:1). ◊ G oczyścion(e)go (3). ◊ A oczyścion(e) (2). ◊ I oczyścionym (1). ◊ pl N m pers oczyścieni (37); -eni OpecŻyw (2), -ęni (1) MurzNT, -(e)ni (34). subst oczyścion(e) (16). ◊ G oczyścionych (5). ◊ A m pers oczyścion(e) (2). ◊ I m oczyścionymi (6).
Składnia dopełnienia sprawcy: oczyściony przez kogo (6), od kogo (4); przez kogo PatKaz I, BudNT, CzechRozm (2); od kogo PatKaz II, BielKron; przez kogo : od kogo BibRadz (1:1), WujNT (1:1).
Sł stp s.v. oczyścić, Cn brak, Linde XVI – XVII w. s.v. oczyścić.
- I. Z którego usunięto zanieczyszczenia (160)
- II. Który został usunięty
(9)
- 1. O chorobie skórnej (2)
- 2. O grzechu (7)
- *** Bez wystarczającego kontekstu (1)
oczyściony przez co (1): ſnádżby też y wſzytko piſmo przed ocży náſze położył/ á gdy nie będą ocżyſcione ocży náſze przez łáſkę Páná Boga náſzego/ nic widzieć/ áni zrozumieć nie możemy. RejPos 129.
oczyściony czym (1): A wnet ieſzcże niżli [trędowaci odesłani przez Jezusa do kapłanów] byli doſzli tym [że nie wątpili w moc Bożą] ſą ocżyścieni. RejPos 214.
oczyściony za czym [= przez co] (1): ieſzcże niżli doſzli do kápłanow/ zá wiárą ſwoią/ iuż byli ocżyſcieni. RejPos 216.
oczyściony od czego (21): Iż przydzie cżás iż ia wyleię na was wodę cżyſtą á będzyecie ocżyścieni od wſzego pomázánia wáſzego. RejPos 153v; ábyſmy [...] po wſzytek cżás żywotá náſzego onemu [Bogu Ojcu] ſłużyli [...]: nie wracáiąc ſie więcey do złośći náſzych (iáko świniá do błotá) będąc ráz od nich ocżyśćionymi. CzechRozm 222; ModrzBaz 79; LatHar 437. Cf »od grzechu oczyściony«, W przen: »oczyściony od zarażenia grzechu«.
oczyściony z czego (5): Pokroṕże myę o moy Pánye Izopem gorzkośći/ A będę ocżyſcyon s káżdey moyey nyeprawośći LubPs N4. Cf »z grzechu oczyściony«, W przen: »z trądu występkow oczyściony«.
oczyściony przez co (13): abowemech ya thedy bil oczyſczyon prezeſz [!] wyerną ſzkruchą. PowUrb + 3v; KrowObr 58v, 168, 172, 229, 229v; HistRzym 57; CzechRozm 111v, 222v; ModrzBaz 79; SkarŻyw 112; ArtKanc F6v; WujNT 585.
oczyściony czym (8): PatKaz I 6v; Apoſtołowye vſtáwili y przykazáli/ áby ludźye z pogáńſtwá ku wyerze náwroceni/ á krwyą páńſką oczyſcyeni/ wſtrzymawáli ſye od vżywánya krwye/ zádawyonych żwirząt KromRozm II x2; KrowObr 1v, 59; CzechRozm 97, 175v; ArtKanc N4; LatHar 565.
oczyściony na czym (3): Ták y ná wſzytkich cżłonkách y zmyſłách zwierzchnych y wnętrznych ocżyśćieni/ y ze zbytków obrzezáni/ day Boże/ abyſmy ſię [...] w niepokalánym ſumnieniu/ y ćiele ſtáwić mogli. SkarŻyw 4, 112; LatHar 437.
oczyściony w czym [= przez co] (2): W tegoż to śmierći y krwi wierzymy iżeſmy ocżyśćieni/ y że mamy być od niego wſkrzeſzeni dniá oſtátecżnego WujJud 24; SkarŻyw 238.
W przekładach i nawiązaniach do Ps 50/9 (7): LubPs N4; Pokropże mię Pánie Izopem á będę ocżyśćion [Adsperges me hysopo, et mundabor]: omyieſz mię/ á będę bielſſy niżli ſnieg. Leop Ps 50/9; RejAp 8v; RejPos 47v; KochPs 76; LatHar 83, 165.
W połączeniach szeregowych (3): ktoraſch [panna] to przed początkyem ſzwyata yeſth oczyſzczyona y poſzwyączona y zachouana czyſtoſzcz yey wſkarbye boſtwa PatKaz II 40v; KrowObr 59; LatHar 565.
W przeciwstawieniach: »oczyściony ... zarażony, zmazany« (2): [Syna wyznawamy stworzycielem] nie względem stárego stworzenia, grzechem záraz záráżonego y zepſowánego: ále względem nowego, iuż záś od grzechu ocżyśćionego y nápráwionego. CzechEp 413; Day mi być ocżyſzcżonym Gdym złośćiámi zmázány GrabowSet Fv.
W charakterystycznych połączeniach: ciało oczyścione(-y, -a) (2), człowiek, dusza (2), dzieciątko, Jeremijasz prorok, lud (2), ludzie (2), (Panna) Maryja (2), myśli, pogani, stworzenie; oczyściony od krwie, od wszego pomazowania, od złości, od złych myśli; oczyściony z nieprawości; przez Jezusa Chrystusa oczyściony, przez krew Jezusową (Chrystusową) (2), przez krwie wylanie, przez modlitwę, przez ogień (2), przez [Bożej Rodzicielki] przyczynę, przez skruchę, przez wiarę (2); ciałem [czyim] oczyściony, krwią (Pana Jezu Krysta, Pańską, świętą) (4), mocą Ducha Św., siniałymi razy [Chrystusa], wiarą; na ciele i na duchu oczyściony, na członkach, na duszy, na zmysłach; w krwi oczyściony, w pokucie; oczyściony za uznaniem, za wiarą; ze wszystkich stron oczyściony.
»sumnienie oczyścione« (1): Tá záś náuká nowego tego przymierza [...] wnętrzną duchowną [służbę] w prawdzie náleżącą/ y w odrodzonym duchu vmyſłu cżłowiecżego/ y ſumnienia cżyſtego/przez kreẃ Iezuſowę ocżyśćionego/ przed ocży pokłáda y záleca. CzechRozm 111v.
»omyty i oczyściony« (1): Grzech nie tylko nie bywa poczytány ále prawdźiwie bywa odpuſzczány/ y duſzá omyta y oczyśćiona. WujNT Yyyyy4.
»usprawiedliwiony i oczyściony« (1): [heretycy mienia] iż dźiećiątká w żywoćie mátek ſwoich/ bywáią vſpráwiedliwione y oczyśćione/ okrom chrztu ś. SkarKaz 578a.
»z trądu występków oczyszczony« (1): Ták/ z trądu wyſtępkow ſproſnych/ ocżyſzcżony/ [...] przypuſzcżony Będę: gdźie przybytki twe GrabowSet N4.
»oczyściony od zarażenia grzechu, w upadzie grzecha« (1:1): yuſch byla [Maryja] przed yey począczyem wzyuoczye yey matky oth ducha ſzwyątego od uyekow oczyſzczyona y uyyąta oth wſzelkyego zarazenya grzechu PatKaz II 70v, 67v.
oczyściony od czego (1): Ale gdyby on człowiek od tákiego płynienia był oczyśćion/ odłoży ſobie ſiedḿ dni ku oczyśćieniu ſwemu/ y vpierze ſzáty ſwe/ á ćiáło ſwe omyie żywą wodą/ y ták ſie ſtánie czyſtem. BibRadz Lev 15/13.
oczyścion przez co (1): [te] rzecży muſiáły być/ to ieſt/ oley/ báran/ y mąká/ bo przez to cżłowiek bywał v nich [u Żydów] ocżyścion. BielKron 37.
oczyściony czym (1): Potrzebá tedy było áby wżdy kſztałty onych rzeczy ktore ſą ná niebie/ tymi były oczyśćione: á ony niebieſkie/ lepſzymi ofiárámi niżli te. WujNT Hebr 9/23.
oczyściony w czym [= czym] (1): A niemal wſzytko we krwi według zakonu bywa oczyśćiono: á bez roźlania krwie nie bywa grzechow odpuſzczenie. WujNT Hebr 9/22.
W przeciwstawieniu: »oczyściony ... splugawion« (1): záchoway ten dom twoy [kościół] teraz ocżyśćiony/ áby nie był ſplugáwion ná wieki BudBib 2.Mach 14/36.
W charakterystycznych połączeniach: oczyściony(-e) człowiek (10), dom [= kościół], mąż, miejsce święte, nieborak; oczyściony od płynienia.
oczyściony od czego (3): WujNT 12, Hebr 10/22 cf W przen. Cf »od grzechu oczyściony«.
oczyściony przez co (4): przez ſwiętą ſpowiédz ludzie grzéſſni [...] bywaią ocżiſcieni doſytz dzialaiątz ij też pokutuiątz za grzéchy ſwé OpecŻyw 160v; LatHar 239; iż my Chrześćiáńſcy tu ludźie ná źiemi/ Przez Chrzeſt y Sakrámentá święte ocżyśćieni. KołakSzczęśl C4v; WujNT 608.
oczyściony czym (2): przyſtąpmyſz z prawdziwym ſercem w zupełnośći wiáry/ máiąc ſercá pokropienim oczyśćione od ſumnienia złego/ y ćiáło omyte czyſtą wodą WujNT Hebr 10/22. Cf »oczyścion omycim wody«.
W charakterystycznych połączeniach: oczyścione(-y, -a, -eni) ciało, człowiek (ludzie) (3), dusza, kościoł; oczyściony od sumnienia złego (2); przez chrzest oczyściony, przez pokutę (2), przez sakramenta święte, przez spowiedź; pokropienim oczyściony.
»oczyścion omycim wody« (1): kto vwierzy á okrzći śie/ zbáwion będźie: y Apoſtoł świádcży/ że Kośćioł ieſt ocżyścion omyćim wody w ſłowie [ut illam sanctiſicaret mundans lavacro aquae in verbo vitae Vulg Eph 5/26]. KuczbKat 140.
»oczyścione sumnienie« (2): Po ſpowiedźi dopiero idą do vżywánia ćiáłá y krwie Páńſkiey naświętſzey/ á potym z ocżyśćionym ſumnieniem w łáſce BOżey mieſzkáiąc/ do kośćiołow náznácżonych chodzą ReszList 157; LatHar 239.
oczyściony czym dla czego [= od czego] (1): Wincenty s Pomorzan Woiewodá Poznáńſki/ ácżkolwiek był iáwnym obiáwienim od krolá/ dla ſpuſtoſzenia Polſkich kráin/ ocżyśćion: wſzákże [...] BielKron 373.
W charakterystycznych połączeniach: przez pokutę oczyściony, przez sprawcę (2); krwią [Chrystusa] oczyściony, zasługą.
Synonimy: I.1. omyty; a. uleczony, uzdrowion, wyleczony.
DD