[zaloguj się]
[pdf]

ODEGNANY (12) part praet pass pf

odegnany (10), odegnan (2).

o oraz e prawdopodobnie jasne (tak w odegnać); w formie złożonej a jasne, w formie niezłożonej a pochylone.

Fleksja
sg
mNodegnany, odegnån fNodegnanå
pl
N m pers odegnani
subst odegnan(e)

sg m N (praed) odegnany (2), odegnån (2). ◊ f N odegnanå (2). ◊ pl N m pers odegnani (3). subst odegnan(e) (3).

Składnia dopełnienia sprawcy: odegnany przez kogo (2).

Sł stp s.v. odegnać, Cn, Linde brak.

1. Zmuszony siłą lub groźbą do opuszczenia jakiegoś miejsca; repulsus Vulg (7): oná iáko wtym mądra/ ták ſię długo pośćiłá y modliłá/ máiąc Pánnę w komorce ſwey: iſz cżárt on odegnány był SkarŻyw 581.
Przen (1):
Wyrażenie: »od ręki [bożej] odegnany« = pozbawiony boskiej opieki (1): ſtałem ſie [...] Iáko zránieni ktorzy ſpią w grobiech/ ná ktore nie pámięthaſz więcżey: y ći od ręki twey odegnáni ſą [et ipsi de manu tua repulsi sunt]. Leop Ps 87/6.
a. Odparty zbrojnie, pokonany (5): ále ſam rániony potopiwſzy w Rzece Dziáłá z wielką ſromotą odegnány muſiał vſtępić. StryjKron 652.

odegnany od czego (4): MiechGlab **7; [Czechowie] od Sędomierzá przez Lokietká niepocżeſnie odegnáni BielKron 367; [Witułt] Wileńſki zamek obegnał/ ále przez Iáſzká z Oleſznice był od zamku odegnan BielKron 382, 365v.

2. Od którego uchroniono, uwolniono (5): Páńſka rzecż ieſt/co nawięcey ſtáráć ſię o to/ [...] áby ſię żadne krzywdy niedźiały: á ieſliby ſię ktore ſtáły/ ma wſzytką mocą do tego ſię przyłożyć/ áby okrom miecżá były odegnáne [ut... propulsentur]. ModrzBaz 108, 108; Pokusy Dyabelſkie iákie/ y iáko odegnáne. SkarŻyw 56 marg.
Wyrażenie:»[od czego] daleko odegnany« (1): Lecż by to niebyło okázowánie prawdźiwego śláchectwá/ ále nieiákiey zmázy á zarázy wſzytkiey źiemie: ktora áby od náſzych gránic dáleko byłá odegnána [a nostris finibus propellendam]/ káżdy prawdźiwy śláchćic [...] miałby ſię ſtáráć. ModrzBaz 73.
a. Wyleczony [czym] (1): Ale ieſliby tákowa ſzczkawká byłá/ coby kichánim odegnána być niemogłá/ weźmiſz bobrowych ſtroiow tłuczonych/ [...] dáyże ćiepło choremu pić SienLek 97v.

Synonimy: 1. odpędzony, a. odgromiony.

Cf ODEGNAĆ

LWil