[zaloguj się]
[pdf]

ODELŻENIE (12) sb n

o oraz pierwsze i drugie e jasne; końcowe e z tekstów nie oznaczających é oraz -é.

Fleksja
sg
N odelżeni(e)
G odelżeniå
D odelżeniu
A odelżeni(e)

sg N odelżeni(e) (2). ◊ G odelżeniå (6); -å (5), -(a) (1). ◊ D odelżeniu (1). ◊ A odelżeni(e) (3).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI – XVII w. s.v. odelga.

1. Zmniejszenie nasilenia (11):
a. Ulga w cierpieniu; detractio Mącz (10): Z tego bolu bárzo lutał/ Odelżenia ſobie ſzukał BierEz Q3v; Mącz 461d; Niemoc ći to nie vléczona [...]. A táko cokolwiek ieſt lekarſtw przećiw iey/ ku odelżeniu ſą więcey niż oddaleniu. SienLek 122, 33.

odelżenie czego (1): Fomentum a fovendo sumptum denominatur, Wſziſtko to co ciepło bywa przikłádano ná Wrzód/ ránę/ álbo yáką chorobę dla odelżenia bolu. Mącz 135b.

Zwroty: »czuć odelżenie« (1): Dolor me non deficit, Nie ſchodźy mi nye ná boleśćy/ Nie czuyę żadnego odelżenia. Mącz 115a.

»mieć odelżenie« (3): BierRozm 23; Burſztyn tłuczony s piwem pić Kto niemoże moczu pozbyć/ Gdy też ma w brzuchu gryźienie Może tym mieć odelżenie. SienLek 99v [idem] 107v.

»odelżenie wziąć« (1): Ktoby miał bol ſtáry w głowie [...] Weźmi pod Rynną błotá z łáźnie Tym pomáż czoło y ſkronie/ [...] Rychłe odelżenie weźmieſz SienLek 51v.

b. Zelżenie (o mrozie) (1):
Wyrażenie: »mrozu odelżenie« (1): Mrozu odelżenie iaſnoſc na powietrzu. FalZioł V 55; [SienHerb 434 (Linde)].
2. Odroczenie, zwłoka (1): Owcá śię ku długu przyznáłá [...]. Y prośiłá przedłużenia/ Ná krotki cżás odelżenia BierEz N2v.

Synonimy: 2. oddalenie, odkład, odłożenie, odwleczenie, odwłoka, pomknienie, przedłużenie, zadzierżenie, zamieszkanie.

Cf ODELGA, ODELŻYĆ, ODELŻYĆ SIĘ, ULŻENIE

MM