[zaloguj się]
[pdf]

ROZLEŹĆ SIĘ (4) vb pf

się (2), sie (2).

o oraz e jasne.

Fleksja
praet
sg pl
3 m m pers rozleźli się, rozlaźli się
f rozlazła się m an
n rozlazło się subst
imperativus
pl
3 niech się rozlazą
conditionalis
pl
3 subst by się rozlazły

fut 3 sg rozlezie się (1). ◊ praet 3 sg [f rozlazła się.] n rozlazło się (1). ◊ [3 pl m pers rozleźli się, rozlaźli się.] ◊ imp 3 pl niech się rozlazą (1). ◊ con 3 pl subst by się rozlazły (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) i XVIII w.

1. Rozejść się, rozbiec się (1):

rozleźć się na co [= w jakim celu] (1): Powiedáli o iednym/ iż gdy płácono po groſzu od głowy/ tedy ſie zmowił z Gromádą/ iż iutro kiedy będę oddawał pobor áby nie było iedno ſto pogłowia we wśi/ á drudzy niech ſie rozlázą álbo ná orzechy álbo ná robothy RejZwierc 39.

[W porównaniu: by iáſzcżurki [...] po wſzyſthkim málem ſwiećie rozláźli ſie te niezlicżne narody WizFałeczDucha A4.]

[Zwroty: »rozleźć się precz«: ále gdy o tym poſłyſzeli Ruſnacy/ rozleźli ſie precż BielKron 1597 132.

»po wszystkim świecie się rozleźć«: WizFałeczDucha A4 cf W porównaniu.]

2. Rozszerzyć się, rozprzestrzenić się (1): Hoc in immensum serpet, To ſie bezmiernie ſzeroko roſzerzy Rozlezie. Serpit per omnium vitam amicitia. Mącz [388]b.
3. Ulec zmarnotrawieniu, zostać zaprzepaszczonym (2): Ieſliby tákiey pilnośći nieprzyłożono/ dochody rocżne bárzo by śię łácno rozlázły [annui reditus facile exhaurirentur] ModrzBaz 22.

[rozleźć się między kim [= zostać przywłaszczonym przez kogoś]: Záſyę że wielka cżęść podatkow tych/ między ſyę pobortzámi ſamemi rozlezie/ á bárzo ſye máła cżąſtká ſamemu pánu doſtawa LorichKosz 129v (Linde).]

W porównaniu (1): Agdzieſz ſię podziáły [pieniądze]? (–) Aptekárze, bárwierze, inſzy rzemięſłnicy [...] Rozebráli: Oſtátek prędzey ſię rozlázło, Niſz gdybyś głodnym mrowkom głowkę máku ciſnął. CiekPotr 32.

a. [Ulec rozpadowi, zniszczeniu:
Szereg: »rozleźć się a wniwecz się obrocić«: Od ktorego cżaſu [...] rzecż poſpolita [...] wſzytká ſię rozlázłá á wniwecż ſię obroćiłá. CiceroKosz 137.]

Synonimy: 1. pierzchnąć, rozejć się, rozproszyć się.

Formacje współrdzenne cf LEŹĆ.

Cf ROZLAZŁY

SBu