« Poprzednie hasło: ROZŁĄMIĆ | Następne hasło: ROZŁĘCZNY » |
ROZŁĘCZAĆ (39) vb impf
o oraz a jasne.
W inf -łęcz- (2) KarnNap, ArtKanc, -łącz- (1) CzechRozm; w pozostałych formach -łącz-.
inf | rozłęczać, rozłączać | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
indicativus | ||||||
praes | ||||||
sg | pl | |||||
1 | rozłączåm | rozłączåmy | ||||
2 | rozłączåsz | |||||
3 | rozłączå | rozłączają |
imperativus | ||
---|---|---|
sg | ||
2 | rozłączåj | |
3 | niech, niechåj rozłączå |
inf rozłęczać, rozłączać (3). ◊ praes 1 sg rozłączåm (17). ◊ 2 sg rozłączåsz (1). ◊ 3 sg rozłączå (6). ◊ 1 pl rozłączåmy (1). ◊ 3 pl rozłączają (1). ◊ imp 2 sg rozłączåj (2). ◊ 3 sg niech, niechåj rozłączå (8).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVI w. (trzy z niżej notowanych przykładów) s.v. rozłączyć.
rozłęczać kogo, co (20): SeklKat K3; KrowObr 56v, 221; Leop Mar 10/9; Dissocio, Roſparam towárziſtwo/ rozłączam/ rodzielam [!]. Mącz 398b, 246b; BiałKat 111, 183v; BiałKaz K; CzechRozm 153; KarnNap F2v; w źiemi/ która ieſt Centrum á śrzodek wſzyſtkiégo/ ſą záwarté kruſzce [...] któré ogień ták trybuie y rozłączą/ że [...] vſtáwicznie oddźiela á ku górze pobudza Oczko 5v; trochę przedtym to powie dźieć [!] X⟨iądz⟩ K⟨anonik⟩ racżył: iż mowá toż znácży co y ſłowo: choćiaż to záś rozłącża: mowę ludźiom/ á Bogu záś ſłowo/ dla tego iż ſobie ſyná podobnego rodźi CzechEp 143; WerKaz 284; ArtKanc V2v; WujNT Matth 19/6, Mar 10/9; JanNKar H4; [MurzNT Mar 10/9 (Linde s.v. rozłączyć); UstKościel 172v; Cżáſu też gorącośći w gromadźie chodźić páſterz nie ma im [owcom] dopuſzcżáć/ ále po troſze ie rozłęcżáć. Cresc 1571 557 (Linde s.v. rozłączyć)]. Cf rozłęczać kogo z czego; Zwrot.
rozłęczać kogo z czego (1): A tym maſz w wierze około zmartwywſtánia dzielnicę z Máchometany/ z żydy [...]/ y z inſzymi niewierniki: którzy Chryſtuſá za Bogá práwégo wyznáwać niechcą: ále zá proroká thylo iego máią/ iáko Máchometani: álbo go z iednośći iſtnośći nierozdźielnéy boſtwá/ którą ón z Oycem záwżdy ma [...]/ obłędliwie rozłączáią BiałKat 181.
W przeciwstawieniu: »złączyć (a. złączać) ... rozłęczać« [szyk 9:1] (10): SeklKat K3; ſtąd możeſz obátzyć/ iż tylko ſámá wiárá nas złątza s Pánem Bogiem/ á ſámo niedowiárſtwo nas rozłątza. KrowObr 56v; A przetoż opuśći cżłowiek oycá ſwego y mátkę/ á będzie ſie dzierżał żony ſwoiey/ y będą dwá w iednym ćiele. A ták iuż nie ſą dwoie/ ále iedno ćiáło. Co tedy Bog złącżył/ cżłowiek niecháy nierozłącża. Leop Mar 10/9; BiałKat 183v; BiałKaz K; Bo co BOg złącża ćiáłem ſie iednym ſtawa/ á cżłowiek tego rozłącżáć nie ma CzechRozm 153; WerKaz 284; By ſię tego nikt nie ważył/ Rozłęcżáć, co Pan Bog złącżył. ArtKanc V2v; WujNT Matth 19/6, Mar 10/9; [UstKościel 172v; MurzNT Mar 10/9 (Linde s.v. rozłączyć)] [zwykle przekłady i nawiązania do Matth 19/6 i Mar 10/9, z wyjątkiem KrowObr].
»targać, rozłęczać« (1): Czemuſz ty tedy ten wyrok Duchá Swiętego y to iedno ćiáło/ thárgaſz/ rozłątzaſz/ y złą rzetzą názywaſz? KrowObr 221.
Synonimy: rozdzielać, rozejmować.
Formacje współrdzenne cf ŁĄCZYĆ.
PP