[zaloguj się]
[pdf]

OPAŁKA (9) sb f

-p- (8) -pp- (1).

o oraz końcowe a jasne, pierwsze a pochylone.

Fleksja
sg pl
N opåłka
G opåłki
A opåłkę
I opåłk(a)mi

sg N opåłka (6). ◊ G opåłki (1). ◊ A opåłkę (2). ◊ [pl I opåłk(a)mi.]

Sł stp w innym znaczeniu, Cn notuje, Linde XVI(XVIII) i XVIII – XIX w.

1. Kosz pleciony z wikliny (4):
a. Używany do noszenia towarów (2): Opałkę do Minerwy dayćie do Klaſztorá/ Niech w niéy ſáłatę noſzą/ gdy przydą z nieſzporá. PudłFr 78; weźḿ áto Swą opałkę, y tárguy CiekPotr 75; [Szotowie, którzykolwiek z opałkami chodzą, a wozów nie mają, po zł jednemu. AktaSejmikPozn 1593/169].
b. Używany w gospodarstwie wiejskim (2): Corbis pabulatoria, Opałká w którey dáyą konióm yeść. Mącz 65c.
Przen: metonimicznie: Obrok dla koni (1): Więc tu ze wſi do wſi iádą Y przezwáli to bieſiádą Ano by lepiey zwáć nędzą Bo ſobie ſkápy wywędzą A zać ich Więc máła rota Stoi cáłą noc v płotá Ráno pan woła gorzałki Wſtayni nie ſlycháć opałki RejRozpr I2.
2. Urządzenie, szuflada do wiania zboża, tzn. do oczyszczania go z plew i kurzu przez podrzucanie nim zboża pod wiatr; vannus BartBydg, Mącz, Calep, Cn; ventilabrum Mącz; cribrum Cn (5): BartBydg 165; Wieyáczká opałká/ ſzuflá do wiania. Mącz 483d, 474d, 475b; Calep 1101b; [Vannus kielnia albo opalpa [!]. WokabulŁacPol 279; opałká/ vannus, ventilabrum. Volck Ppp2.]

Synonimy: 1. kosz, koszyk, osypałka; 2. przetak, rzeszoto, wiejaczka.

IM