[zaloguj się]
[pdf]

OPASAĆ (20) vb pf i impſ

pf (20), [impf].

o oraz drugie a jasnej -pa- (11), -på- (7); -pa- Leop (2), BibRadz (2), BielKron, SienLek (2), BielSat, BielSjem, GórnTroas, -på- RejPos (2), PaprPan, WujNT (2), KlonFlis; -pa- : -på- BudBib (1:1).

Fleksja
inf opasać
indicativus
fut
sg
1 opasåm
praet
sg pl
3 m opasåł m pers opasali
n subst opasåły
plusq
pl
3 subst opåsały były
conditionalis
sg
2 m byś opåsåł

inf opasać (2). ◊ [praes 1 sg opasåm.] ◊ fut 3 sg opåsze (3). ◊ 2 pl opaszecie (1). ◊ praet 3 sg m opasåł (4). ◊ 3 pl m pers opasali (1). subst opasåły (2). ◊ plusq 3 pl subst opåsały były (1). ◊ con 2 sg m byś opåsåł (1). ◊ part praes act opasåwszy (5).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVII i XIX w.

1. Opiąć, obwiązać, owinąć; cingere BartBydg, PolAnt, Vulg (15): Cingo, opaszacz, obvynącz BartBydg 213b; [Opáſam/ Cingo. Volck Pppv].

opasać kogo (10): tych rżecży potroſſze wziąwſzy wſzitkich albo dwoiey włożić nawęgle/ opaſawſzy niewiaſtę włożić podnię aby dim wnię ſzedł, nadolnem mieſtcem. FalZioł V 26; SienLek 116, 116v; WujNT Ioann 21/18, s. 391. Cf opasać kogo czym.

opasać co (2): Wſzyſcy też tám nágo chodzą tylko biodrá opáſawſzy BielKron 453; RejPos 158.

opasać co [= czym] (1): Ale iżeſmy przyſzły ná odmienne cżáſy/ Muśim ná śię kłáſć zbroię cżęśćiey niż hátłaſy. Wſzákże może Sláchćianká w Złotogłowie chodzić/ Pás Rycerſki opáſáć będzie ſie iey godzić. BielSjem 23.

opasać kogo czym (5): odział Biſkupá w koſſulę lniáną/ á opáſałgo páſem [accingens eum balteo] Leop Lev 8/7, Lev 8/13; BibRadz Lev 8/7 [2 r.]; RejPos 306v.

W charakterystycznych połączeniach: opasać pas; opasać biodra (2); opasać [kogo] fartuszkiem, haftowaniem efodu, pasem (3), podołkiem.

W przen (1):

opasać czym (1): NIe rádzęć tego Paſká ták zácżepiáć przykro/ S tobą ták towárzyſkie mowię á nie chytro. Bo opaſze ſzábliſkiem prętko po ſuprinie/ A ty wiem nie rad nośiſz páſá ná łyśinie. PaprPan Cc.

2. Obwieść, otoczyć, okolić; circundare PolAnt (5):

opasać co (2): GórnTroas 69; Tę wyſpę rzeki opaſáły z boku KlonFlis Hv.

opasać czym (1): Strzelbá byłá żelázna/ ná nogách by kozy/ A rożny opáſawſzy/ oſtáwiáli wozy. BielSat D3v.

Zwrot: »sobą opasać« (1): Tę wieżę źli Grekowie ſobą opáſáli GórnTroas 69.
W przen [kogo] (2): Opáſały mię ſznury śmierci [circundederunt me funes mortis]/ á potoki Belijahálowe ſtráſzyly mię. BudBib Ps 17/5, 114/3.

Formacje współrdzenne cf 2. PASAĆ.

Cf OPASANIE, OPASANY

IM