[zaloguj się]
[pdf]

OPIEKUŃSTWO (12) sb n

opiekuństwo (11), opiekoństwo (1) BielKron.

Pierwsze i końcowe o oraz e jasne; drugie o z tekstu nie oznaczającego ó.

Fleksja
sg pl
N opiekuństwo opiekuństwa
G opiekuństwa
A opiekuństwo
I opiekuństw(e)m
L opiekuństwie

sg N opiekuństwo (5). ◊ G opiekuństwa (1). ◊ A opiekuństwo (1). ◊ I opiekuństw(e)m (2). ◊ L opiekuństwie (2). ◊ pl N opiekuństwa (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. Nadzór prawny, kuratela, czuwanie nad osobą niezdolną do samodzielnych działań i nad jej mieniem; tutela Mącz, Cn; clientela, fides, tutamentum Mącz (10): [Bolesław Wstydliwy] był poiman [przez Konrada Mazowieckiego] y z máćierzą Grzymiſławą/ á ná Cżerſku potym ná Siećiechowie chowan w więźieniu/ iż ſie vpominał licżby z opiekońſtwá gdy k látom przyſzedł BielKron 360; Fides significat etiam, Obroná/ Opiekuńſtwo. Mącz 126a; Neque in hoc administrantur tutelae ut mergantur pupilli, Nie dlatego bywáyą polecone opiekuńſtwá áby śieroty były topione/ To yeſt ſzkodzone w ymieniu. Mącz 218c, 57b, 467d.
Zwroty: »być pod [czyim] opiekuństwem, w [czyim] opiekuństwie« = esse in clientela, a. fide, a. tutela alicuius, tutelam alicuius subire Mącz [szyk zmienny] (2:2): Esse in fide et clientela alicuius, Być w cziyem opiekuńſtwie. Mącz 57b, 163a, 467d; Przyſla slachetna Anna Sabaſztka przet prawyem naſzyę: slachetnym Pányem Sigmuntem Sarnowſkym y spanyem criſtophem Tempſkym bęndąncz pot opyekunſtwem (swym) ych ZapKościer 1584/49v.

»zwierzyć [kogo] w opiekuństwo [czyje]« (1): Stárayćie śię proſzę/ oiey wſzyſtkim dobrim/ gdyſz iuſz ná wáſzę opiekę przyſłá zwierzono iey wam wopiekuńſtwo wáſze BiałKaz M3.

2. Urząd nadzorczy; nomarchia, nomos, praefectura, satrapia Mącz (2):
Szereg: »opiekuństwo, (albo) starostwo« [szyk 1:1] (2): Nomos sive Nomae et Nomarchia idem quod praefectura vel Satrapia, Stároſtwo/ Opiekuńſtwo. Mącz 249d; Mam zá to żeś słyſzał iż ſie memu brátu Aſia doſtáłá/ to yeſt opiekuńſtwo álbo ſtároſtwo w Aſiey. Mącz 257d.

Synonimy cf OPIEKA.

Cf OPIEKA, OPIEKANIE

TG