[zaloguj się]
[pdf]

ORDYNOWAĆ (17) vb impſ i pſ

impf (8) [w tym: inf (4), praes (2), impers (2)] KrowObr, BielSpr 14 [2 r.], 31v, WujJud, SarnStat 190, 311, 898; pſ (8) [w tym: praet (5), inf, imp, impers] BielSpr 36, 40 [2 r.], NiemObr, GórnRozm M3, WujNT’, SarnStat 196, 419; impf a. pf (1).

-dy- (13), -di- (4).

Oba o oraz a jasne.

Fleksja
inf ordynować
indicativus
sg pl
1 ordynujemy
3 ordynuje
praet
sg pl
3 m ordynowåł m pers ordynowali
imperativus
sg
2 ordynuj
impersonalis
praet ordynowåno, było ordynowåno
inne formy
pass inf - ordynować sie

inf ordynować (6). ◊ praes [3 sg ordynuje.] ◊ 1 pl ordynujemy (2). ◊ praet 3 sg m ordynowåł (3). ◊ 3 pl m pers ordynowali (2). ◊ imp 2 sg ordynuj (1). ◊ [pass inf ordynować sie.] ◊ impers praet ordynowåno BielSpr (2), było ordynowåno (1) SarnStat.

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w.

1. Rozporządzać, ustanawiać; ordinare JanStat [ordino – rozrządzam Calep] (7):

ordynować co (4): A tęn ktoby miał Rzecczypoſpolitey [!] ſtatum ordinowáć/ ieſczeby nań [na Trybunał] więcey włożył/ niżli teraz má ná ſobie GórnRozm K4v; dla pewnieyſzéy Exekuciiéy w rzeczách ſkárbowych Trybunał było ordinowano ſkárbowi ná zamku Lubelſkim. SarnStat 419, 196, 311.

Ze zdaniem dopełnieniowym [iż] (2): SarnStat 190 [idem] 898 cf »ustawiać i ordynować«.

W połączeniach szeregowych (2): y zá przyſtoyną ſie nam rzecz zdáło Kollegium miánowáć/ obráć/ poſtánowić/ záſádźić/ ordynowáć/ y erigowáć SarnStat 196; awo wſzyſtki rzeczy máią poſtánawiáć/ przekłádáć/ y ordynowáć SarnStat 311.

Szeregi: »nadać albo ordynować« (1): y wſzyſtko ináczey podług ſwey/ á nie onych ktorży nádáli/ álbo ordynowáli woley/ ſtánowią GórnRozm M3.

»ustawiać i ordynować« (2): Przeto iuż vſtáwiamy y ordinuiemy [statuimusque et ordinamus JanStat 245] przez Przywiléy ninieyſzy: iż [...] wſzyſtki dobrá onégo záklętégo [...] máią bydź wźięté SarnStat 190 [idem] 898.

2. Osadzać kogoś na urzędzie; wyświęcać na kapłana [ordinare – ustawić kogo nad kim, wsadzić kogo na jaki urząd albo włożyć nań jaki urząd Mącz 268b] (4):

ordynować kogo (3): WujJud 155v; támże [św. Piotr] ſtolicę ſwoię fundował/ y namieſtniká Clemenſá ieſzcże zá żywotá ſwego ordynował. NiemObr 54; WujNT 456.

W połączeniach szeregowych (3): Biſkup ma ſędzić/ wykłádáć/ poſwięcáć/ ordynowáć. KrowObr 128v; WujJud 155v; Gdy [apostołowie] przez rąk wkłádánie ordynowáli/ poświęćili y poſtánowili kápłany. Prze co/ y ſámo ſtánowienie ábo święcenie kápłanow/ názwáne ieſt po Graecku χειρτονία WujNT 456.

[Szereg: »ordynować i święcić«: Ordinuie y ſwięći ten; ktory mocy niema HerbOdpow Z6v.]
3. Szeregować; formować szyk wojskowy [ordino – rzędem rozsadzam, każdą rzecz na swym miejscu pokładam Mącz 268b; ordinare et instruere aciem – uszykować wojsko Mącz 268b; rozstawiam co; sporządzam co, rozprawiam, rozrządzam, rozporządzam; szykuję wojsko – ordino Cn] [kogo, co] (6): Piſałem też iáko klin [wojska] ordynowáć ná kſztałt litery V álbo thákież kleſzcże/ co ſthárzy zwáli Forfex BielSpr 31v; KTory Sprawcá ma doſtátek ludzi ku walce/ á rozumie iż máło ćwicżonego/ ordynuy ná gráni woyſko/ á wey środek włoż nieuki. BielSpr 36, 14, 40 [2 r.].
Szereg: »szykować albo ordynować« (1): Te to [ludzi] ſzykowano álbo ordynowano ná przodku po práwey ſtronie przed Chorągwiámi y Znáki przednieyſzymi. BielSpr 14.
4. [Uporządkować, ustawić w poprawnej kolejności: Rzékł nieſpráwiedliwy [/áby grzéſzył/ ſam w ſobie Ps 35/2]. Słowá ták ſie máią ordinowáć. Rzékł nieſpráwiedliwy ſam w ſobie/ áby grzéſzył. WujBib 577a.]

Synonimy: 1. rozrządzać, ustawiać; 2. święcić; 3. szykować.

Formacja współrdzenna: zordynować.

Cf ORDYNOWANIE, ORDYNOWANY

BK