[zaloguj się]
[pdf]

OTRZYMAWAĆ (49) vb impf

o oraz drugie a jasne; -må- (32), -ma- (4); -ma- Oczko; -må- : -ma- BibRadz (5:1), SarnStat (4:2).

Fleksja
inf otrzymåwać
indicativus
praes
sg pl
1 otrzymåwåm otrzymåwåmy
2 otrzymåwåcie
3 otrzymåwå otrzymåwają
praet
sg pl
3 m otrzymåwåł m pers otrzymåwali
imperativus
pl
2 otrzymåwåjcie
conditionalis
sg pl
3 m m pers by otrzymåwali
f by otrzymåwała m an

inf otrzymåwać (6). ◊ praes 1 sg otrzymåwåm (1). ◊ 3 sg otrzymåwå (11). ◊ 1 pl otrzymåwåmy (10). ◊ 2 pl otrzymåwåcie (1). ◊ 3 pl otrzymåwają (6). ◊ praet 3 sg m otrzymåwåł (5). ◊ 3 pl m pers otrzymåwali (5). ◊ imp 2 pl otrzymåwåjcie (1). ◊ con 3 sg f by otrzymåwała (1). ◊ 3 pl m pers by otrzymåwali (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI w. s.v. otrzymać.

1. Obejmować w posiadanie (4):
a. Zdobywać, opanowywać [co] (1): Porus krol Indiyski łotrowi Alexandrowi/ ktory łotruiąc otrzymawa miáſtá [qui latrocinando obtinet civitates; który phaszywye [!] doszthaye myasth HistAl 1510 268] przykázuiąc roskázuiemy. HistAl G7.
b. Obejmować jakiś urząd; obtinere JanStat [co] (3): áby żadna oſobá/ Biſkupſtw/ ku vbliżeniu práwá náſzégo królewſkiégo/ nie otrzymawáłá/ ále do nich wedle praw y zwyczáiów ſtárádawnych przychodźiłá SarnStat 176; GDyż niektórzy poddáni náſzy/ álbo mieſzkánia ſwé właſné/ álbo vrzędy w innych źiemiách trzymáiąc/ zwykli ſądy źiem/ w których nie mieſzkáią/ otrzymawáć SarnStat 555 [idem] 930.
2. Dostawać, uzyskiwać; accipere PolAnt, Vulg; obtinere Mącz, JanStat; reportare Mącz; acquirere Modrz [w tym: co (35)] (38): A S. Byernath tak movy O ſcząſna marya [...] ktho thwego ymyenya wzyua krom vąthpyenya wſzytko othrzymawa PatKaz I 1v, 16; Abowięm wſzelki który prośi otrzymáwá który ſzuká náiduié MurzNT Matth 7/8; GroicPorz ſ3v, x2v; Leop Iac 4/3; á ći ktorzy go [Boga] ráno ſzukáią/ otrzymawáią łáſkę iego. BibRadz Eccli 32/16; Reporto, Metaph. Oſięgam/ otrzimawam. Mącz 313d; BiałKat 378v, 383v; SkarŻyw 336; WisznTr 23; O iákoż to święte ſą gody/ ná ktorych Chryſtuſá pożywamy [...]/ łáſki ſię iego nápełniamy/ á zaſtáwę chwały przyſzłey otrzymawamy LatHar 103 [idem] 381; Czyniący wolą Bożą, otrzymawáią obietnicę żywotá wiecznego. WujNT 772 marg; SarnStat 537, 937; SkarKaz 3a.

otrzymawać od kogo (2): WujNT 823; Rationem ábo liczbę ſzáfunku et villicationis ſuae, niechby ná początku Seymu/ záraz in facie totius Reipub: czynili ći ſzáfárze/ przy zdawániu vrzędow ſwych á przy náſtępowániu drugich/ tám żeby y kwity od wſzytkiey Rzeczypoſp: otrzymawáli. VotSzl Ev.

otrzymawać u kogo (1): Obtinemus ipsius Caesaris summam erga nos humanitatem. Otrzimawamy v Ceſárzá naywiętſzą skłonność ku nam ma oſobliwy ná nas wzgląd. Mącz 157b.

otrzymawać komu, czemu [= dla kogo, dla czego] [w tym: sobie (1)] (3): KrowObr 96; RejPos 350v; Bo kto ſię (iáko Páweł powieda) poſtánowieniu Bożemu przećiwi/ ten ſobie ſąd otrzymawa ModrzBaz 63.

otrzymawać przez kogo, przez co [= dzięki komu, dzięki czemu] (5): ku poczyeſſe ku pomoczy ku uybauyenyu wczyſczu duſſe maryey wzyuayą czo przeſz nyą othrzymauayą PatKaz III 124; Przez Páná kriſtuſá dzyedzictwo kroleſtwá iego otrzymawamy. LubPs D3 marg; BibRadz *3v; gdyż mąż niewierny przez niewiáſtę wierną otrzymawa błogoſłáwieńſtwo Bożé. BiałKat 190v; WujNT 823; [y onże [Chrystus] nam Ducha świętego zdobył/ przes ktorego dochćipni vczynieni bywamy/ y pomoc otrzymawamy czynić nieco/ coby ſie Bogu podobać mogło. UstKościel 39v, 18; iżeć Ewángelia ſáma niedáie Odpuſzcżenia Grzechow: ále náucża tylko; iáko przez Pokutę, zaſię to otrzymawamy. HerbOdpow Dd5].

otrzymawać za co [= dzięki czemu] (1): á to kroleſtwo należy w wierze/ zá ktorą otrzymawamy odpuſzcżenie grzechow LubPs V5v.

Zwroty: »otrzymawać błogosławieństwo« (2): Bo przypátrz ſie pilno/ s cżego napirwey then Zácheusz pocżął otrzymawáć błogoſłáwieńſtwo domowi ſwoiemu RejPos 350v; BiałKat 190v.

»otrzymawać prośby« = zostawać wysłuchanym, uzyskiwać spełnienie prośby (1): A ieſli wiemy iż ſłucha nas czegobyſmykolwiek żądáli/ wiemy iż otrzymawamy prośby [habemus petitiones] kthorycheſmy od niego prośili. BibRadz 1.Ioann 5/15.

»zwycięstwo otrzymawać« (8): BibRadz I 183d marg; Ovalis corona Koroná która z mirtowego drzewá bywáła tym dáwána którzi zwycięſtwo nád nieprziyácielmi otrzimawáli. Mącz 271c, 456d; SienLekAndr a2; Gdźie duch Swięty dopomaga/ thedy zwyćięſthwo otrzymawa nowy cżłowiek nád ſtárym. GrzegŚm 33; iż oni nie ták mnoſtwem żołnierzow/ iáko dobrą ſpráwą á biegłośćią zwycięſtwo otrzymawáli [quam arte et peritia victores extitisse]. ModrzBaz 112v; StryjKron 375; SkarKazSej 681a.

Szeregi: »otrzymawać i brać« (1): Niech ſię tu záwſtydzą ſektarze/ ktorzy mowią/ iż wſzytko otrzymawamy y bierzemy od Bogá przez ſámę wiárę. WujNT 823.

»najdować i otrzymawać« (1): iż ludzie ktorzy owſá tego tzárowánego pożywáią/ wietzne lekárſtwo duſzom ſwoim náyduią y otrzymawáią KrowObr 96.

3. Utrzymywać, zachowywać; obtinere JanStat; tenere Cn [co] (6): BibRadz I 1b marg; gdyż y tu ná wiérzchu widźiém/ tęż á iednę wodę/ róznémi gruntámi wiedźióną/ nábytą iákoby/ á máło ſobie podobną/ właſność otrzymáwáć. Oczko 8; VStáwiamy/ áby nápotym nie przełożeni zamków y miaſt náſzych/ ále ſámi ſzláchćicy Kommiſsię otrzymawáli SarnStat 837.

otrzymawać przez co [= dzięki czemu] (1): W ćierpliwośći wáſzey otrzymaćie (marg) przez ćierpliwość wáſzę otrzymawayćie. G. (—) duſze wáſze. WujNT Luc 21/19.

Zwrot: »pole otrzymawać« = zwyciężać (1): Pityonices, Ten który pole otrzimawał w turnieyách greckich które Iſtmi były zwáne. Mącz 301c.
Szereg: »pojmować i otrzymawać« (1): [ziemia] przez cztéry właſnośći cztérech rzeczy to w ſobie ſpráwuie: naprzód przez właſność śiárki/ kthora gorącość poymuie y otrzymawa SienLek Vuu3.
4. Zwyciężać; vincere Cn [co] (1): Nád to ćieſzył ie z zakonu y z prorokow/ przypomináiąc im bitwy kthore otrzymáwáli [certamina quae conſecerant]. BibRadz 2.Mach 15/9.

Synonimy: 1., 2. dostawać, nabywać, odzierżawać, osięgać, posiadać; 3. zachowawać.

Formacje współrdzenne cf TRZYMAĆ.

Cf OTRZYMAWAJĄCY, [OTRZYMAWANIE]

EW