[zaloguj się]
[pdf]

OZIĘBŁOŚĆ (20) sb f

Oba o prawdopodobnie jasne (tak w oziębły oraz -ość).

Fleksja
sg
N oziębłość
G oziębłości
D oziębłości
A oziębłość
L oziębłości

sg N oziębłość (4). ◊ G oziębłości (8). ◊ D oziębłości (1). ◊ A oziębłość (6). ◊ L oziębłości (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVIII w.; poza tym XVI w. s.v. oziębnąć.

1. Brak gorliwości, obojętność religijna; frigus in actionibus virtutis, pietatis, religionis, sanctitatis etc., remissio fervoris circa negotium animae vel divinum Cn (19): iż na pirwſze zátrąbienie [Anjoła] vpadł grad ná ziemię z ogniem á ze krwią zmieſzány/ grad iż ieſth ſam w ſobie oziembły [!] á ſzkodliwy/ nic nam inſzego nie známionuie iedno oziębłość á ſzkodliwość fáłſzywey á wymyſlney náuki przeciwko [...] roſkazaniu Páńſkiemu [...]. A iż thá oziębłość byłá z ogniem zmieſzaná/ tho známionuie chytrość gorącość á vporność wymyſlácżow tych kthorzy ią mieli roznośić álbo rozſiewáć ná ziemi. RejAp 74; każ vſtąpić wſzelkiey oźiębłośći/ wypądź pobudki wſzelkiey niepráwośći. LatHar 32, 613.

oziębłość czyja [w tym: pron poss (9), ai poss (1)] (10): Dopomoż Pánie Iezu/ krewkośći moiey: rátuy y zágrzey oźiębłość moię: zmiłuy ſię nád ſłábośćią y niepotężnośćią moią. LatHar 215; będę podobnym niewdźięcżnemu onemu y z oźiębłośći ſwey cżęſto ná ćię nárzekáiącemu/ ludowi Izráelſkiemu LatHar 613, 49, 190, 217, 234, 246 (10).

W połączeniach szeregowych (3): niechay [moja słabość] náchyla y ſkłánia litośćiwą y łáſkáwą Bozką dobrotliwość twoię/ do niepotężnośći moiey pośilenia/ y wſzelkiey oźiębłośći y niedoſkonáłośći/ ábo niepilnośći oddalenia. LatHar 217, 49, 190.

Szeregi: »krewkość i oziębłość« (1): nadobna to rzecż y rozmáitych pobudek/ w tey krewkośći y oźiębłośći záraz náſzey/ do wzniecenia nabożeńſtwá ſobie ſzukáć LatHar 512.

»lenistwo i oziębłość« (1): [w niebieskich pałacach] nie máſz grzechow/ y do nich ſkłonnośći: [...] nie máſz leniſtwá y oźiębłośći LatHar 597.

»oziębłość i niepilność« [szyk 1:1] (2): TRoiáko Chrześćijánin modlitwę ſwą odpráwić może: Albo tylko vſty [...] Pierwſzy ſpoſob/ iednym ſię przydawa z niepilnośći/ y oziębłośći LatHar 661, 261. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»słabość i oziębłość« (3): świádomiſmy dobrze y nikcżemnośći náſzey/ y w przygotowániu/ ná przyięćie [Jezusa] gośćiá tákiego/ ſłábośći y oźiębłośći náſzey. LatHar 246, 217, 286.

W przen (1):
Wyrażenie: »serca oziębłość« (1): TWey łáſki promień Pánie wyſokośći/ Iák kágániec przenika; Ták iż nie grzeie ſercá oźiębłośći; Przeto mnie letnie tyka/ On iáſny płomień z ogniá twey miłośći. GrabowSet F4v.
2. Zimność jako cecha wody, według ówczesnych pojęć jednego ze składowych elementów żywych organizmów i materii [czego] (1): W ćiele ludzkim mieſzkáią przećiwne ſobie żywioły: ogień/ y wodá [...] iákoż ſię zgodzą? vgadzánim iedne drugim. Wodá nie wſzytkiey wilgotnośći ſwey ná ogień puſzcza: á ogień/ oźiębłość wody miárkuie SkarKazSej 676b.

Synonimy: 1. krewkość, lenistwo, niepilność; 2. zimno, zimność.

EW