Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: OZNACZON

Następne hasło: OZNACZYĆ »

OZNACZONY (28) part praet pass pf

oznaczony (20), oznaczon (7), oznaczony a. oznaczon (1).

Pierwsze o oraz a jasne. ◊ W formach złożonych -on-. ◊ W formach niezłożonych -ón (1), -on (1) SarnStat (1:1); -ono.

Fleksja

sg
m	N	oznaczon, oznaczony	f	N	oznaczona, oznaczon(a)	n	N	oznaczon(e), oznaczono
	G	oznaczonégo		G			G
	A			A			A	oznaczon(e)

pl
N	m pers	oznaczeni
N	subst	oznaczoné
G		oznaczonych
D		oznaczonym
A	subst	oznaczon(e)

sg m N oznaczon (3), oznaczony (2); ~ (attrib) -ony (1); ~ (praed) -on (3) UstPraw, SarnStat (2), -ony (1) RejPs. ◊ G oznaczonégo (1). ◊ f N (praed) oznaczona (2), oznaczon(a) (1). ◊ n N oznaczon(e) (3), oznaczono (2); ~ (attrib) -(e) (1) Mącz; ~ (praed) -(e) (2) LibLeg, ModrzBaz, -o (2) RejPs, SarnStat. ◊ A oznaczon(e) (1). ◊ pl N m pers oznaczeni (2). subst oznaczoné (5); -é (2), -(e) (3). ◊ G oznaczonych (3). ◊ D oznaczonym (1). ◊ A subst oznaczon(e) (2).

Składnia dopełnienia sprawcy: oznaczony od kogo (1) SarnStat, przez kogo (1) RejPs.

Sł stp, Cn, Linde brak.

Znaczenia

1. Określony przez widomy znak lub słowo (24)
2. Szeroko znany, wsławiony, rozpowszechniony (4)

1. Określony przez widomy znak lub słowo (24):

a. Opatrzony znakiem: naznaczony (5): quia templum proprie locus est, in coelo vel in terra notatus ab augure, [...] Oznáczone/ oznaymionowáne okriſzone mieyſce ab Augure Mącz 443c.

oznaczony czym (4): A gdy przyćiągną ná mieyſce oznáczone wićiámi/ tedy Káſztellan ma oddáć on powiát Woiewodzye ſwemu. UstPraw D2. Cf Wyrażenia.

Wyrażenia: »piątnem krzyża świętego oznaczony« = ochrzczony (1): niémáſz dla czego ſie bać ludźi tych/ którzy w niewoli ſą v Turká: bráćia to wáſzy ſą: tymże piątnem Krzyżá świętégo co y my oznáczeni OrzJan 32.

»znakiem oznaczony« (2): abi the granycze ktore ſą prawdzywe a ſtaradawne ktore okazowacz bedą znakamy yakymy wiecznemy bili yvsz oznaczone tak yzbi yvsz one wiecznie znacz y wiecznie trwacz miali LibLeg 11/26 [idem] 10/70.

b. Określony celem ustalenia i zastosowania: wyznaczony, wskazany (o terminach, lokalizacji itd.) (14): na kthorym lysczye summa była oznaczona thysszyacz kop et pyącz szeth Cop ZapWar 1527 nr 2361; O Czigani y o kvcharze Krol ye^go M. tak odpowiedziecz kazał kiedj bedzie oznaczone mieſcze kedi a v kogo są LibLeg 11/73; Kto kogo pozwie ná Syem/ tákowemu ma być rok oznáczon ná ſzoſthy dzyeń po wyiechániu Krolewſkiem pod winą ſześći grzywien. UstPraw H3v; Przetoż około obieránia Krolá niechay będźie práwne poſtánowienie [...] tákże o żenie iego/ y o wienie/ ná ktorych dźierżáwách ma być oznácżone [de dote, quibus in fundis sit collocanda] ModrzBaz 75v; którzy ná piérwſzy Poniedźiáłek po świętym Bártłomieiu ziechawſzy ſie ná mieyſcá/ onym od nas w liśćiéch oznáczoné máią rozgrániczenié wieczné między témi pomięnionémi źiemiámi/ Woiewództwy y Powiáty/ vczynić SarnStat 1184, 395, 736, 853.

W charakterystycznych połączeniach: oznaczone czasy (4), mie(j)sce (3), składy, summa.

Wyrażenia: »konstytucyją oznaczony« (4): SarnStat 717, 723, 733; Iedno dla Bogá obáczmy ſię wżdy kiedy/ á ſkłády w Koronnych pogránicznych mieśćiech/ dawno Conſtitucyą oznáczone/ do ſkutku przywiedźmy VotSzl D3.

»mianowaniem oznaczon« (2): IZ niekiedy Rok Pozwów zámiéſzanié był piſan ná Séym Wálny/ albo nie był pewnym miánowániém dniá oznáczón/ álbo ná długi czás był náznáczón [aut certa diei specificatione non limitatus, aut prolixius assignatus JanStat 547] SarnStat 145 [idem: oznáczon] 932.

c. Wyrażony celem dokładnego wyjaśnienia: sprecyzowany, zdefiniowany [w tym: czym (1)] (3): nie láda prożność ieſt/ ná pytániu ſię punktow cżáſow/ ktore w ták ſtárych dzieiách ták pewne być nie mogą/ áni ſą w piśmie oznácżone báwić SkarJedn 98; DObry obywátel krothkoſcią ſłow oznácżony/ inácżey być názwan niemoże/ iedno dobrym mężem y Rzecżypoſpolithey potrzebnym. Phil B; PowodPr 35.

d. Symbolizowany [przez co] (2): To boiowiſko ieſtći kośćioł Boży/ tu ná ziemi ieſzcze boiuiący: w ktorym ſą ták zli/ iáko y dobrzy: tu przez pſzenicę y plewy oznáczeni WujNT 13; Każą piſáć to co widział/ śiedmi kośćiołom w Azyey/ przez śiedm lichtarzow oznáczonym. WujNT Apoc 1 arg.

2. Szeroko znany, wsławiony, rozpowszechniony (4): WEwſſytkich národziech żydowſkich bárzo ieſt oznaczony bog náſz á w Iſráelſkiem pokoleniu ſlawne ieſt imię iego RejPs 111.

oznaczon komu, czemu (3): A ták y ia pilnoſći przyłożę áby tá iego [Boga] ſroga ſpráwiedliwoſć byłá oznaczoná dziſieyſſem národom ſwiátá RejPs 110v, 110, 129.

Szereg: »oznaczon i rozpisan« (1): Abowiem Syon zebránie miáſtá ſwego vtwierdził namocnieyſſy ſam/ á przebrany iego wniem ſie ma vrodzić tak iż to będzie oznáczono y roſpiſano ná potem kxiążętom ná tem mieſcu będącem. RejPs 129.

Synonimy: 1. c. opisany, oznajmionowany.

Cf OZNACZYĆ