[zaloguj się]
[pdf]

OZNAJMOWAĆ (341) vb impf

Oba o oraz drugie a jasne; -naj- (244), -nåj- (22); -naj- : -nåj- KromRozm III (6:1), LubPs (2:1), BibRadz (53:6), Mącz (4:6), BudBib (4:2), SkarŻyw (20:3), CzechEp (3:1), SarnStat (45:2).

Fleksja
inf oznajmować
indicativus
praes
sg pl
1 oznajmuję oznajmujemy, oznajmujem, oznajmuim
2 oznajmujesz
3 oznajmuję oznajmują
praet
sg pl
1 m oznajmowåłem m pers
3 m oznajmowåł m pers oznajmowali
fut
sg pl
3 m oznajmować będzie m pers oznajmować będą
n subst oznajmować będą
imperativus
sg pl
2 oznajmujcie
3 niech oznajmuje
conditionalis
sg pl
1 m bych oznajmowåł m pers
2 m byś oznajmowåł m pers
3 m m pers by oznajmowali
impersonalis
oznajmowåno
con by oznajmowåno
participia
part praes act oznajmując

inf oznajmować (5). ◊ praes 1 sg oznajmuję (54). ◊ 2 sg oznajmujesz (4). ◊ 3 sg oznajmuję (76). ◊ 1 pl oznajmujemy (64), oznajmujem (8), oznajmuim (2); -em SkarKaz; -emy : -em : -im LibLeg (13:2:2), SarnStat (41:5:–); ~ -emy (42) Mącz, SarnStat (41), -ęmy (1) ModrzBaz, -(e)my (21); -em (5), -(e)m (3). ◊ 3 pl oznajmują (14). ◊ fut [3 sg m oznajmować będzie.] ◊ 3 pl m pers oznajmować będą (1). subst oznajmować będą (1). ◊ praet 1 sg m oznajmowåłem (1). ◊ 3 sg m oznajmowåł (11). ◊ 3 pl m pers oznajmowali (6). ◊ imp 3 sg niech oznajmuje (1). ◊ 2 pl oznajmujcie (2). ◊ con 1 sg m bych oznajmowåł (1). ◊ 2 sg m byś oznajmowåł (1). ◊ 3 pl m pers by oznajmowali (2). ◊ impers oznajmowåno (1). ◊ con by oznajmowåno (1). ◊ part praes act oznajmując (85).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI–XVII w. s.v. oznajmić.

Podawać do wiadomości, przekazywać informację; publicznie ogłaszać; nuntiare Mącz, PolAnt, Modrz, Vulg, Cn; significare Modrz, JanStat, JanPrzyw, Cn; notum facere Vulg, JanStat, Cn; notificare PolAnt, Calep, Cn; adnuntiare, annuntiare PolAnt, Vulg, Calep; indicere Vulg, Calep; proscribere Mącz, Calep; narrare Modrz, Vulg; declarare, redicere, proponere Modrz; ostendere PolAnt; innotescere JanStat [w tym: kogo (7), co (151)] (341): Tu prorok y ſwem y inych wiernych ymieniem oznáymuie prágnienie przyſćia álbo ſpołecznego złączeniá z ſynem bożem RejPs 91v; A vćiąwſzy głowę iego/ zdárli z niego zbroię/ y poſłáli to wſzędy po źiemi Filiſtyńſkiey/ áby to oznáymowano w koſćielech báłwanow ich/ y miedzy ludem. BibRadz 1.Reg 31/9, I 356a marg, 418d marg; Mącz 173b; Gdy ktore chćiał nád ktorą kráiną przełożyć/ oznáymował imioná ich [nomina eorum proponebat] nápomináiąc lud/ ieſliby kto nánie co wiedźiał/ áby iáwnie dowodźił ModrzBaz 46, 46, 127; Notifico. Notum facio. Germ. Bekannt machen – Oznaimuię. Calep 703b, 72b, 526b; WujNT Act 15/3, 2.Cor 1 arg.

oznajmować komu (204): MetrKor 46/47, 47v, 117v, 175v; oſznaymvyem vam kthorego czaſzv naſſ lysth do vaſſ przeydzie abiſczie vyedziely othim LibLeg 7/67v, 8/160v, 10/60, 113v, 11/18, 75 (14); KromRozm II k3; KromRozm III L2; GliczKsiąż B4; Temu co ty Kſyążki czytáć będźie/ Woyćiech Káſzotá Frántá dobry towárzyſz/ rozſądek ſwoy oznáymuie. GroicPorzRej C3v; ále y chwalili go więc przedemną/ y ſlowá moie oznáymowáli iemu [verba mea nuntiabant ei]: á Tobiaſz też ſyłał liſty áby mię odſtráſſył. Leop 2.Esdr 6/19; BibRadz Ex 18/16, I 274, Ps 24/14; W tym cżaſu nie oznáymuiąc nikomu nic/ kazáłá [Dydo] náłożyć ſtos drew ná gorze przed Kártágo BielKron 75v; wygnali go [Borzywoja] precż. On [...] iechał [...] do Swátopłuhá/ oznáymuiąc mu tho BielKron 322; Voluptatem magnam nuncias, [...] Oznáymuyeſz mi wielką roskoſz/ Powiedaſz to co bárzo rad słyſzę. Mącz 254a, 163c, 372b; RejPos 260, 269v, 283; Z ktorych słow tego Hiſtoryká ſnádnie może być obacżono że to był ſtárodawny v Krześćian obycżay/ przy obierániu Miniſtrow Kośćielnych/ iż ktory miał być obran/ tego imię wſzytkim iáwnie oznáymowano [eius nomen publice proponeretur] ModrzBaz 46, 44, 103v; SkarJedn 123; powiedział: oznáymuięć/ práwi/ nowinę: ktorey oycowie náſzy cżekáli y świát wſzyſtek potrzebował: iuſz náſtał obiecány Meſyaſz SkarŻyw 383; ſtrzałá ſie názad obroćiłá [...] y przelękwſzy ſię wſzyſcy/ á innym to oznáymuiąc/ żaden w onę iáſkinią wniść nieśmiał. SkarŻyw 422, 172, 392; BielSjem 15; ActReg 167; WujNT 2.Cor 10 arg; SarnStat 60, 1014; SkarKaz 1b. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym, Z przytoczeniem, W formułach dyplomatycznych, »oznajmować listem«, »oznajmować pisaniem«, »oznajmować wolą (bożą)«.

oznajmować przez kogo, przez co (26): KromRozm III L2; Oznáymuyąc to Dawidowi przez Proroká/ iż to dzyecyę ktorego doſtánye żona Vryaſſowá/ nye będzie żywo GliczKsiąż B4; [Pani nasza] Laſkę ſwą/ miłość/ przez nas/ wam wſzem oznáymuie BielSjem 15; Calep [863]b; SarnStat 60, 219, 381; Przez ſłowo nie rozumie ſię mowá tá zwierzchowna do vchá/ iáka ieſt tá náſzá: gdy przez nię oznáymuiem wolą y myśli náſze. SkarKaz 484a. Cf »oznajmować przez list«.

oznajmować czym (31): SarnStat 971; Iednák ile możemy/ nie dwornemi ſłowy/ Oznáymuiąc ſwą rádość nie żáłuiem mowy. SkorWinsz A3v. Cf »oznajmować listem«, »oznajmować (na-, o)- pisaniem, pismem«, »oznajmować tymi słowy«.

oznajmować na czym (1): ná myeyſcu wyſſſſey námyenyonym oznaymuye Páweł piſſąc/ iż nye wſſyſtcy ſą ápoſtołmi/ áni proroki/ áni doktormi. KromRozm III Hv.

oznajmować o kim, o czym (7): poſlalem do Maſſaralſkiego Chana liſth. yemv o thich przyyaczielſtvach naſſich oznaymvyancz. MetrKor 46/47v, 46/175v; LibLeg 11/18, 19, 66v; Misit ad me statim qui salutem nunciaret, Posłał ku mnie hnet kłániáyąc ſie/ o zdrowiu ſwym oznáymuyąc. Mącz 254a; A o bráćie Apollu oznáymuię wam [De Apollo autem fratre vobis notum facio]/ żem go bárzo prośił/ áby ſzedł do was z bráćią WujNT 1.Cor 16/12.

oznajmować w czym (1): Toż [Paweł] w pirwſſym liſcye do tegoż Tymotheuſſá piſſąc oznáymuye. KromRozm III I3v.

cum A cum inf (4): Oblubieniec oznáymuie Bogá być ſkárbem wſſego dobrego/ á że go ſnádnie doſtáć. Leop Cant 2 arg; Sędziowie Papieſcy nie ſkwapiáiąc ſie oznáymowáli ſie być prawdziwemi poſły od Papieżá przez edikt BielKron 374; Odpowiedział ſługá Boży: Iać tym go [Bazylijusza] być oznáymuię co na nim widzę SkarŻyw 211; Proscribo Libellis propositis aliquid venale indico – Przez pyſſanie przedaine bycz oſnaimuię. Calep [863]b.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z odpowiednikiem: to (12); iż (88), że (15), zaimek względny lub pytajny (15), jako(ż) (3)] [w tym: komu (71)] (121): prziſlaly czy panowie waschi wiſlany zlyſtem kv temv Sedziakv naschemv oznaymvyącz yemv tho wyelie livdzy mozemi miecz miedzi ſobą gdi bedziemi sye chcziecz syachacz LibLeg 11/84v, 4/26, 6/55, 77v, 7/34, 68 (20); MetrKor 46/46v, 61/222v; Oznáymuią káżdzemu [!] ktokolwiek vpełnie dufá pánu iż żadne ſtráchy nań nieprzydą RejPs 69, 111; ComCrac 11; Albo czo wzdy na ſię czuież Przeć my wczas nieoznaymuież. RejKup h5, c7; KromRozm II k3; KromRozm III Hv, O8, P8v; GliczKsiąż B4; Oznaymuie iáko Pan ná złe ſprawce vdał ocży ſwe/ kthorzy nyeſpráwiedliwie niewinne ſądzą. LubPs S5 marg; Leop 2.Par 7 arg, 3.Esdr 2/24, Tob 4/21, Iob 30 arg, Gal 1/11; Oznáymuie ná kogo obietnice w kośćiele nalezą. BibRadz Is 26 arg, 1.Par 17/10, I 353d marg, 356b marg, 391b marg, 463c marg (9); venale propono et publico [...] przibiyam cedułkę ná dóm/ oznaymuyąc że yeſt przedayny. Mącz 375c, 375c; KuczbKat 360; A ieden od drugiego odrzucony/ oznáymował będąc ná poły martwym dla cżego vmierał [propter quam moriebatur, causam ostendebat]. BudBib Sap 18/18, Ruth 2/11, 1.Esdr 7/24; KarnNap B4; ModrzBaz 87v, 103v; Tedy wnetże wyſłáli zá świętym Ekwicyuſzem/ to mu oznáymuiąc/ iáko w wielkiey gorącżce ieſt/ á o náwiedzenie onego Mnichá troſkliwie prośi. SkarŻyw 211, 244, 422; ZapKościer 1582/32v; ActReg 48, 53 [2 r.], 57, 61, 75, 154, 155; WujNT 1.Cor 12/3, 16/12, 2.Cor 2 arg, Gal 1/11; SarnStat 170, 171, 183, 195, 218 (14); Mowi człowiek do człowieká/ oznáymuiąc co chce. SkarKaz 484a. Cf W formułach dyplomatycznych.

Z przytoczeniem [w tym: komu (6)] (8): Nowyny V.C.M. oznaymuye. Venethowye smyerzely sye Sczessarzem, daly dwa zamki Cessarzowi LibLeg 9/52v, 7/41, 10/58, 92v, 11/153v; BibRadz Ier 46/14; BudBib 1.Reg 22/22; Przyſzłá Mária Mágdálená/ oznáymuiąc vczniom; Iżem (marg) iż. G. (–) widźiáłá Páná [Venit Maria Magdalene adnuntians discipulis: Quia vidi Dominum]/ y to mi powiedźiał. WujNT Ioann 20/18.

W połączeniach szeregowych (2): Oznáymuyćie w Egiptćie/ á rozgłáſzayćie w Mágdálu y obiawiayćie w Nof/ y w Táfnes tymi ſłowy/ Sthań [Annunciate ... et auditum facite ... dicite: Sta] á bądź gothow/ ábowiem miecż poźrze wſzytko to co ieſt około ćiebie. BibRadz Ier 46/14; tym opiſániém oznáymuiemy/ opiſuiemy/ poſtánowiamy [significamus, describimus, et constituimus JanStat 235]/ zá przyzwoleniem Pánów y Prełatów Duchownych/ y Pánów Swietckich/ y Poſłów Ziemſkich. SarnStat 213.

W formułach dyplomatycznych [komu; w tym: ze zdaniem dopełnieniowym (33); iż(e) (36)] (43): LibLeg 6/77v, 158; ComCrac 11; Woyth przyſyęgły Miáſtá.N. oznáymuię tym to piſánim káżdemu komu to przynależy wiedźieć/ iże ná żądánie thego.N. dałem y dawam zupełną moc.N. Woźnemu GroicPorz p2; UstPraw Kv; ZapKościer 1582/40v; ActReg 125; Oznáymuiemy ninieyſzym liſtem [significamus praesentibus literis JanPrzy 53] wſzytkim którym to należy/ tym którzy teraz ſą/ y którzy ná potomné czáſy będą. SarnStat 11; OZnáymuiem wſzem y káżdému z oſobná/ którégóżkolwiek ſtanu/ przełożeńſtwá/ y vrzędów ludźióm: do których wiádomośći to piſánié náſzé dóydźie. SarnStat 287, *8, 8, 19, 115, 171 (36).

W charakterystycznych połączeniach: oznąjmować dekret, imię (3), łaskę, miłość, nowinę (2), pociechę, pragnienie, prawa, przyjaźń, przymierze, radę, radość, rozkosz, rozsądek, ustawy, wesele, wyznanie; oznajmować bezpiecznie, jaśnie, jawnie (2), krotce.

Zwroty: »oznajmować czas (i miejsce)« (3): LibLeg 11/75; BibRadz I 274; W trzećich [wiciach] oznáymuią cżás y mieyſce/ ná ktore ſię wſzytcy z ieżddzáć [!] máią [Tertiis tempus et locus, ad quem omnes conveniant, edicitur]. ModrzBaz 116v.

»oznajmować listem, przez list, w liście« [w tym: komu (29)] = nunciare per literas Modrz [szyk zmienny] (20: 18:1): Przyasn nasche wam oznaymvyemi przes then nasz lyſth LibLeg 10/65, 6/77v, 158, 10/92v, 113, 11/19 (12); MetrKor 61/222v; KromRozm III I3v; ModrzBaz 130v; Iżem ku końcu żywotá mego przyſzedł: dla tego z powinnośći mey/ ſynom milym z łáſki Bożey/ moie wyznánie tym liſtem oznáymuię SkarJedn 294; A ták My Włádylław/ z łáſki Bożéy Król Polſki [...]/ oznáymuiemy tym to Liſtem [Significamus tenore praesentium JanPrzyw 8]/ ktorym należy wſzyſtkim/ mnie y potym będącym SarnStat 886, 11, 171, 218, 573, 908 (23).

»oznajmować (na-, o)pisaniem, pismem« [w tym: komu (4)] = significare tenore praesentium JanStat [szyk zmienny] (6:1): Oznaimvyemi ninieiſſem napiſaniem wſſyczkiem poſpoliczie i zoſobna. ComCrac 11; GroicPorz p2; Proscribo aliquid per scripturam, venale propono et publico, Oznaymuyę piſmem/ żemi yeſt nieco przedáynego Mącz 375c; ZapKościer 1582/40v; SarnStat 183, 213, 950.

bibl. »oznajmując oznajmić [komu]« = nunciando nunciare PolAnt (3): Tedy odpowiedział Boház/ y rzekł iey/ oznáymuiąc oznáymiono mi wſzytko coś cżyniła świekrze ſwey BudBib Ruth 2/11, 1.Reg 22/22, Ier 36/16.

»oznajmować tymi słowy« = annunciare ... dicere PolAnt [szyk zmienny] (2): Tymi słowy oznaymuie iż lud ku pokućie przyść nie miał. BibRadz I 463c marg, Ier 46/14.

»oznajmować wolą (bożą)« [w tym: komu (6)] [szyk zmienny] (8): RejPs 177; Oznáymuye nam wolą bożą/ á okázuye krewkoſć y nyedoſtátek náſz/ ábyſmy tym chćiwyey wſpomożenya y lekárſtwá ſſukáli KromRozm II k3; A myeyſcy też przełożeni ſwyeccy ná to wſtąmpili/ yednoſtáyną wolą poſpolſtwá biſkupom oznáymuyąc KromRozm III K2, L2; W cżem ſobie Kato dobrze pocżął/ y ktorzi tákowymże vmysłem ábo proſzą/ ábo wolą ſwoię Pánu oznáymuią [voluntatem suam principi declaraverint]/ ći tákże dobrze cżynią iáko y on. ModrzBaz 44; SkarŻyw 559; [Pan Bóg] chce być od nas czczon y chwalon ráczey ná świętych mieyſcách/ ná ktorych y wolą ſwą oznáymuie/ y rozmáite dáry y dobrodzieyſtwá dáie WujNT 425; SkarKaz 484a.

Szeregi: »oznajmować i jawno czynić« (3): Oznaymuym y yawno czinim them naſchim liſtem kto nan wezrzi albo cztancz y vsliſchi dziſieyschim y napotim badaczim komu badzie potrzeba thego wyedziecz LibLeg 6/77v, 6/158; MetrKor 61/222v.

»oznajmować i wiadomość czynić« (1): iákóż oznáymuiemy/ y káżdému komu należy wiádomość tego czynimy tym Liſtem náſzym: któryſmy ſámi ręką ſwą podpiſáli SarnStat 1014.

»oznajmować i dawać wiedzieć« (1): Czeſſarz Tvreczky [...] Krolyowy Poliſkyemv [...] Sigmuntowy oznaymvyemi y dayem wam naſzemv prziyaczyelyowy wyedzyecz przeſz then lyſth naſch. LibLeg 11/140v.

»oznajmować, (i, albo) dawać znać« (8): Czessarz Thvr. [...] Oznaymvyemi y dayemi wam Znacz przes ten nasch lyſth yakosmi pyerwey pyssaly [...] oznaymvyącz ym zebi ony wyachały na polia the ktore są kv zamkv naschemv LibLeg 11/83, 10/113, 11/19, 62v, 66v, 87, 93; Volo te scire mi Paete, Oznaymuyęć álbo dawam ći znáć miły Pete/ álbo chćiey wiedźiec miły Pete. Mącz 372b.

»oznajmować i ku wiadomości podawać« (1): przeto My tym porządkiem [...] to wſzyſtko ná co ſie z obu ſtron zwolili/ á co téż ná przyſzły Séym záwilło/ ták krótce oznáymuiemy/ y ku wiádomości wſzem którym to należy podáiemy. SarnStat 1011.

W przen (1): Piſmo nam nie oznaymuie czáſu ktorego był żyw Iob BibRadz I 274.
a. Opowiadać, relacjonować, rozgłaszać; adnuntiare, (an)nuntiare PolAnt, Vulg; dicere, evangelizare PolAnt; afferre, docere Modrz; referre Vulg [w tym: kogo (4), co (45)] (57): RejPs 61; KromRozm II e2v; Wtore Kxięgi Máchábeyſkie/ ſpuſtoſſenie Ieruzálem ktore vcżynił Antiochus opiſuią: á nawięcey ſtałość Iudowę y iego thowárzyſſow w boiowániu ná nieprzyiaćioły Zydowſkie/ krotce ále doſtátecżnie oznáymuią. Leop VVuu6; BibRadz I 2d marg, Ps 144/4; Tylo mu zbawićiel náſz niewinność ſwoię y ſwoich cżłonkow przekłada/ y moc ſwoię oznáymuie mowiąc: widziſz iſz zemną nie wygraſz SkarŻyw 81; Co ſłyſząc Nereus y Achileus/ mocnie ſię im ſprzećiwiáli/ oznáymuiąc imię y moc Páná náſzego lezuſa/ y cudá Apoſtołá iego Piotrá. SkarŻyw 436; ArtKanc H15v.

oznajmować komu (33): Kártáinſki też Synod [...] piſſe do Inocentiuſá papyeżá oznáymuyąc mu ſpráwę ſwoyę przećiwko Celeſtyuſowi Kácyrzowi KromRozm III P4; Aby zakon od Páná dány przez ręce Moiżeſzowe/ w narodzyech ſwych ſynom/ á ſynowie drugim ſynom oznáymowáli á pilnie gi chowáli. LubPs R6 marg, N4; Leop 2.Reg 11/18, Act 17/23; Ale on rzekł do nich/ Záiſteć też potrzebá ábych y inem miáſtam oznáymował kroleſtwo Boże [aliis civitatibus evangelizare me oportet regnum Dei]/ gdyżem ieſt ná to poſłan. BibRadz Luc 4/43; Náucza áby wierni iego przyiąwſzy raz światłość iego wſzytkim ią oznáymowáli BibRadz II 37b marg, Act 28 arg, II 133b marg; RejAp 91; RejPos 313; ModrzBaz 53; SkarJedn 258; Wſzyćiek go lud bronić chćiał/ ale S. Theodor długą rzecż do nich vcżynił/ oznáymuiąc im powołánie Chrześćiáńſkie/ do ćierpliwośći. SkarŻyw 189, 171, [236], 263, 517 marg; CzechEp 130, 231; ArtKanc N15; Feſtus krolowi Agrippie Páwłá y ſpráwę iego oznáymuie. WujNT Apoc 25 arg, Luc 13/1, 1.Cor 2 arg, 2.Cor 7/7, 8/1; SkarKazSej 687b. Cf »oznajmować ewanjeliją«, »światu oznajmować«.

oznajmować o kim, o czym (7): O ktorich takowych rzecżach: niewiaſty vmieiętne/ maią vmieiętne doſwiadcżenia. A wſzakoſz też tu o nich oznaymuię. FalZioł V 28a, V 8a; Mącz 156a, 219b; RejAp 91; PRzyſzli też niektorzy ná ten czás/ oznáymuiąc mu o Gálileyczykách [nuntiantes illi de Galilaeis] ktorych kreẃ zmieſzał Piłat z ofiárámi ich WujNT Luc 13/1, s. 712.

oznajmować w czym (2): Metabasis [...], Transitio, Przeſtąpienie/ dáley poſtąpienie/ przeminienie/ Przeście/ gdy w mowie oznáymuyemy o czymeſmy mówili/ á o czym daley mowić będziemy. Mącz 219b; ModrzBaz 53.

Ze zdaniem dopełnieniowym (4): Pan oznáymuie thu iákie ſtáránie ma o Kośćioł BibRadz I 436b marg; Mącz 219b; RejAp 71; SkarŻyw A3.

Z przytoczeniem (1): A tákże przyſzedſzy záwołáli ná wrotnego mieſckiego oznáymuiąc y opowiedáiąc [nunciaverunt eis dicendo]/ Przyſzlichmy do obozu Syriyſkiego BibRadz 4.Reg 7/10.

W charakterystycznych połączeniach: oznajmować Boga (2), chuć (chęć) (2), dobroć, frasunek, Jezusa, królestwo boże (Pana) (2), krzywdy, łaskę bożą (2), mądrość, miłosierdzie, moc (3), obyczaje, okrucieństwo (2), sprawę [czyją] (4), stałość (2), tyraństwo, żałość.

Zwroty: »oznajmować [komu] ewanjeliją« [szyk zmienny] (3): OZNAYmuię wam bráćia Ewángelią [Notum autem vobis facio, fratres, evangelium] kthorąm wam opowiedział/ ktorąśćie y przyięli/ y w ktorey ſtoićie Leop 1.Cor 15/1; BibRadz 1.Cor 15/1; WujNT 1.Cor 15/1.

»oznajmować naukę« [szyk zmienny] (2): BibRadz Eccli 16/24; prożno dobrych ludźi rozſądki powiedáią: próżno Iákobowe y Chrześćijáńſkie nauki oznáymuią [frustra Iacobina et Christiana praecepta in medium afferuntur]. ModrzBaz 65.

»oznajmować prawdę« (2): Nie zákryłem ſpráwiedliwoſći twoiey w pośrod ſercá mego/ oznáymowałem prawdę twą y zbáwienie twe [veritatem tuam et salutem tuam dixi] BibRadz Ps 39/11; RejAp BB6; [oćiec ſynom oznáymowáć będzie prawdę twoię. Leop Is 38/19 (Linde)].

»słowy oznajmować« (2): Tymi słowy oznáymuie ſwą oſobliwą życżność y miłość przećiwko nim. BibRadz I 105c marg; Iáko owo gdy kto ſtan Krolewſki miánuie Iż słowy możność iego páńſtwá oznáymuie GrzegRóżn N3.

»światu oznajmować« (3): Abowiem tho záwżdy bywał obycżay Duchá ſwiętego/ iż poſpolicie pod zákryciem ſwiátu oznáymował táiemnice Boſtwá ſwego RejAp AA3v, BB6; iż thym kthorym ſmierć ſłuſznie przepuśćić miáłá/ nieſmiertelney ſławy pragnę/ á ile mogę ſwiátu/ á przyſzłemu pothomſtwu one oznáymuię/ áby ták w pámięći ludzkiey záwdy żyli GórnDworz V4v.

Szeregi: »opowiedać a (i) oznajmować« [szyk 1:1] (2): BibRadz 4.Reg 7/10; mieliby być przełożeni w rozſądku á w ſpráwiedliwośći ludu wiernego Páńſkiego: opowiedáiąc á oznáymuiąc iemu kroleſtwo to wiecżne Páná tego RejPos 313.

»uczyć i oznajmować« (1): Tu iuż dopirko [Duch Święty] vcży y oznáymuie/ iáko wierni iego tu ná ziemi boiuiący [...] máią ſobie iednáć y záſługowáć y tho poznácżenie ſwoie y tho ſwięte błogoſłáwieńſtwo RejAp 71.

»wykładać albo oznajmować« (1): Hierophanta, Kápłan ten który co wykłáda álbo oznaymuye o Bodze Mącz 156a.

»nie oznajmować ani wypisować« (1): Tu nieoznáymuię áni wypiſuię Komor/ to ieſt/ dworow/ áni mnieyſzych vrzędow KwiatOpis A4v.

»oznajmować i wyrażać« (1): Práwie tu Duch święty oznáymuie y wyraża obycżáie sług Antykryſtá dźiſieyſzego. BibRadz I 135c marg.

W przen (5): Niech przeto będźie ſtoł Krześćijáńſki słowem Bożem poświęcony/ [...] á w pokármie/ w pićiu/ y w inſzych rzecżách dobrych/ niech nam oznáymuie dobroć iego/ y onę w nas potwierdza [benevolentiam eius doceat nos et confirmet]. ModrzBaz 53; Niebá wypowiádáią chwałę BOżą/ to ieſt iáki Bog ieſt oznaymuią SkarŻyw A3; ktorego [Jezusa] nam piſmá ś. oznaymuią CzechEp 130; ArtKanc N15; Wiele hiſtoryi mamy/ ktore nam heretyckie okrućieńſtwá nád Kátholikámi/ gdy moc nád nimi mieli/ oznáymuią. SkarKazSej 687b.
b. Zapowiadać coś, co ma nastąpić, przepowiadać; significare Vulg, PolAnt; denuntiare, praesignificare Calep [w tym: kogo (2), co (24)] (42): Pan iákoby ſprácowány od vpornego zuchwálſtwá ludzkiego pomſtę przyſzłą oznáymuie. BibRadz I 4a marg; A ná oſtátek oznáymuie Kryſtuſá Sędźiego ſpráwiedliwego/ ſąd oſtátecżny/ ćiałá zmartwychwſtáńie/ y żywot wieczny. BibRadz I 446, I 451a marg; Extipex, Práktikars/ którzi v Rzimiánów poſpolići byli z oſierdzia práktikuyąc á prziſzłe rzeczy oznaymuiąc. Mącz 112a; Denuntio. Futurum aliquid nuntio, praenuntio, praedico – Oznaimuię, opowiedam. Calep 306b; WujNT 8, Apoc 17 arg.

oznajmować komu (15): Oznaymuie Zydom ſkáżenie kośćiołá dla złośći ich. BibRadz Ier 26 arg; Oznáymuie bluźnierzom vpad ich. BibRadz Luc 11 arg, 1.Par 28 arg, I 463c marg, Matth 28 arg, II 42b marg; Duch ſwięthy oznáymuie nam przyſcie ſrogiego dniá ſądu Páńſkiego ná ſkońcżeniu ſwiáthá á wieku ſiodmego. RejAp 138v, 73, 96, 155v, 182v; Otoſz wam oznáymuię kazń Bożą ieśli ſię nieupamiętaćie SkarŻyw 557, 269; WujNT przedm 34, Mar 14 arg.

oznajmować przez kogo (5): y wſtawſzy ieden z nich imieniem Agábus/ oznáymował przez Ducha [significabat per Spiritum] że miał przyść wielki głod ná wſſyſthek okrąg źiemie/ ktory ſie ſtał pod Klaudiuſzem Ceſárzem. Leop Act 11/28; BibRadz Act 11/28; RejAp 96, 182v; WujNT Act 11/28.

oznajmować w czym (2): BibRadz I 471a marg; Tu iuż dáley oznáymowáć racży w tych ſwiętych táiemnicach ſwoich/ co ſie ma dziać álbo miáło ná ziemi dziáć/ áż do ſwiętego przyſcia iego. RejAp 56v.

oznajmować o czym (1): O tey ofierze Prorocy oznáymowáli. SkarKaz 158a.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: to (2); zaimek względny i pytajny (7), iż (6), że (2)] (15): Dla Báłwochwálſtwá Izráel dan w niewolą Aſſyriycżykom/ á ieſli ſie nie nawrocą oznáymuie co ich złego podka. Leop Os 10 arg, Iob 19 arg, Act 11/28; Oznáymuie przez kogo ma byc wyzwolon lud Boży z więźienia wyżſzey námienionego BibRadz I 358c marg; Aby ſię wypełniło ſłowo Iezuſowe ktore powiedźiał/ oznáymuiąc ktorą śmierćią miał vmrzeć [significans qua morte futurus esset mori]. BibRadz Ioann 18/32, 1.Par 28 arg, I 373d marg, 381b marg, 396a marg, Act 11/28; RejAp 56v; pátrzay co nam też tu zá drugą táiemnicę okázáć á zoſtáwić racżył/ oznáymuiąc to nam wſzytkim: iż zá grzech á zá obráżenie iego ſwięte/ nigdy nas pomſtá żadna nie minie RejPos 234; WujNT Ioann 12/33, 18/32, Act 11/28.

W charakterystycznych połączeniach: oznajmować gniew, kaźń, Krystusa, Mesyjasza, niewolą, pomstę (2), pociechy, przeklęctwo (2), przyszłe rzeczy, radości, sąd ostateczny, skażenie, spustoszenie, upad(ek) (2), zginienie, zgubę, zmartwychwstanie (2), żywot wieczny.

Zwroty: »duchem, obyczajem prorockim oznajmować« (1:1): BibRadz I 5d marg; A mowiąc to o oney Aſſyryiſkiey/ iáko y o Bábilońſkiey ludu Izráelſkiego ćieleſney niewoley/ duchem Prorockim iáko zwykł y z inſzymi Proroki/ oznáymuie też y niewolą Duchowną/ przez ſzátáná y grzech ná ludźi wprowádzoną CzechEp 153.

»pod figurą [czego] oznajmować« (1): Przedſię Duch ſwięthy dáley przez Anyołá Ianowi ſwiętemu pod figurą miáſthá widomego oznáymuie rozlicżne rádośći wiernym Páńſkim zgotowáne. RejAp 182v.

»słowy oznajmować« (1): Tymi słowy oznáymuie ſpuſtoſzenie niesłycháne. BibRadz I 438d marg.

»oznajmować światu« (1): tu iuż Duch ſwięty przez Apoſtołá oznáymuie ſwiátu [...] zapłaty á pociechy zá ſtałośći wiernym: á pomſty też ſrogie zá złośći vpornym á niewiernym RejAp 96.

»wprzód oznajmować« (1): Praesignifico. Praedico, praemoneo, portendo – Wprzod oznaimidu [!]. Calep 839b.

c. Wyjaśniać, tłumaczyć; interpretationem facere PolAnt; significare Vulg; adsignificare Calep [w tym: co (8)] (16): Adsignifico, Significo [...] Germ. Bedeuten, anzeigen/ zu verstehn geben – Oznaimuię. Calep 28a.

oznajmować komu (5): Aleś wytráćił lud twoy záchowawſzy nieprzyiaćioły twoie/ nie oznáymuiąc tego nikomu [non significasti]. Zaiſteć ktemu prziydź nie mogę iákobych temu zrozumieć mogł BibRadz 4.Esdr 3/30, Dan 4 arg, 7/16; BiałKaz E; SkarKaz 518b.

oznajmować przez kogo (1): Pan Bog wſzechmogący/ ſam przez Aniołá ſwego/ przycżynę ſynoſtwá tego oznáymuie: iż on ſam/ Oycem ſyná ſwego miłego/ Páná lezuſá być miał NiemObr 97.

Ze zdaniem dopełnieniowym [zaimek pytajny] (7): Oznáymuie przecż ták długo odwłácżał/ iż ich nie karał zá ich krnąbrność y niewiárę. BibRadz Is 48 arg; Dániel oznáymuie Nábuchodonozorowi co známionował on ſen. BibRadz Dan 4 arg, I 353v, Is 5 arg, Dan 7/16; RejPos 84; Czym był rożny Melchiſedech w ſwoim kápłáńſtwie od Aaroná/ oznáymuie Apoſtoł. SkarKaz 156a.

Zwroty: »jaśnie(j), jasnymi słowy oznajmować« (2:1): Błogołáwił im tedy Bog mowiąc. Moc rodzenia przywłaſzczył/ co potym iáſniey oznáymuie gdy mowi/ Dawayćie owoc. BibRadz I 1c marg, I 353v; Chriſtus bowiem iáſnymi ſłowy/ przycżynę tey mocy Boſkiey oznáymuie/ mowiąc. Abowiem/ iáko oćiec ma żywot ſam w ſobie/ ták dał ſynowi mieć żywot w ſámym ſobie NiemObr 109.

»oznajmować w tych słowiech« (1): Co iey Pan oznáimuie/ wtich ſłowiech gdi mowi. Iam ieſt zmarthwywſtánie/ y żywot. BiałKaz E.

Szereg: »oznajmować a ukazać« (1): Także co Moiżeſz o przymierzu poiednánia mowił pod pokrywką a ogolnie/ to oni iáſniey oznaymowáli/ á práwie iáko pálcem vkazáli/ to ieſt/ Meſyaſzá á zbáwićielá być fundámentem przymierza onego. BibRadz I 353v.
W przen (1): Tymże ſpoſobem tá mowá fol. 27. Ian ś. zátym oznáymuie rożność y rodzenie perſony iego od Bogá Oycá CzechEp 144.
d. Ujawniać, wyznawać; annuntiare PolAnt [kogo, co] (4): A przeto ieſli kogo do ćiebie táiemnie oſkárżono/ pátrzayże tego/ żebyś oſkárżonego [...] nápomionął/ á iego ábo przyznánie/ ábo obmowę wysłyſzał/ nieoznáymuiąc przedśię tego kto oſkárżył [delatore tamen occultato]. ModrzBaz 21; SkarŻyw 570.

oznajmować komu (2): GroicPorz kv; pokornie do nog Romuáldá bieżał: y on mu ſwoy grzech oznajmuiąc/ záraz y zá dobrodzieyſtwo y wybáwienie od śmierći dziękował SkarŻyw 575.

Szereg: »wyznawać i oznajmować« (1): A wiele onych ktorzy vwierzyli przychodźiło/ wyznawáiąc y oznáymuiąc ſpráwy ſwoie [annuntiantes actus suos]. BibRadz Act 19/18.
e. Okazywać [co] (4):

oznajmować komu (2): Kriſtus ſię okázuie Apoſtołom oznáymuiąc im moc ſwoię. BibRadz Matth 28 arg, I 436b marg.

oznajmować przez co (2): To ieſt/ Ewánielią przez ktorą pan oznáymuie nam życzność ſwoię zá prżyczyną onego páſtyrzá przerzeczonego. BibRadz I 436b marg; RejPosWstaw [1433]v.

Szereg: »pokazować i oznajmować« (1): Y wykłáda im [Piotr św.] iáko go Bog poſłał ná ten ſwiát/ w ktorym on moc ſwoię pokázował y oznáymował przez rozlicżne á dziwne znáki y przez náukę iego niebieſką RejPosWstaw [1433]v.
W przen (1): A wſzakoż ty to wypocżytane rzeczy [malowanie albo wyrycie na marmurze]/ ani znaczą cżaſow/ ani łatwie mogą odmiennośći poruſzeń okazać/ iedno tylko zwierzchni habit/ to yeſt/ forme oznaimuią/ a łatwie ſie popſować mogą. KwiatKsiąż G4v.
f. Rozkazywać, polecać; notificare PolAnt; adnuntiare Vulg [ze zdaniem celowym; w tym z zapowiednikiem: to (3); aby (4), by (1), iżby (1), żeby (1)] (7): LibLeg 11/83; BibRadz 1.Esdr 7/24; Ktory [Helijasz] go zaraz poſłał/ s tym ku Achábowi. Oznáymuiąc by wnetże/ roſkazał záprzęgáć HistHel C2v; SkarJedn 126; przetoſz dniá tego ktorego męcżennik koronowány ieſt ofiáruiąc/ bráćiey to oznáymuyćie: áby chwalili Páná Bogá/ ktory ſwe ſługi ſobie obrał. SkarŻyw 329, 435; teraz [Bóg] oznáymuie ludźiom áby wſzyścy wſzędy pokutowáli WujNT Act 17/30.
g. Wskazywać; w przen [komu co] (1): chodząc zá Pawłem y zá námi wołáłá mowiąc: Ci ludźie ſą ſłudzy Bogá nawyżſzego/ ktorzy wam (marg) nam G. (–) oznáymuią drogę zbáwienia [qui adnuntiant vobis viam salutis]. WujNT Act 16/17.
h. Uznawać kogoś winnym, potępiać (1): Tedy ty vsłyſzyſz (ná) niebieſiech/ y vcżyniſz/ y rozſądziſz sługi twe/ oznaymuiąc niezbożnego (marg) Wła. niezbozniáiąc niezbożnego. gdyby ták náſz ięzyk zniosł. (‒) [ad condemnandum impietatem (marg) ut condemnes (–) impium; potępiáiąc niepobożnego WujBib]/ dáiąc drogę iego ná głowę iego/ á vſpráwiedliwiáiąc ſpráwiedliwego/ dáiąc mu wedle ſpráwiedliwośći iego. BudBib 3.Reg 8/32.

Synonimy: a. objawiać, opowiedać, rozgłaszać, wykładać, wyrażać; b. przepowiadać, zwiastować; c. ukazować; d. wyznawać; e. pokazować.

Formacje współrdzenne cf 1. ZNAĆ.

Cf OZNAJMOWANY, OZNAJMUJĄCY, OZNAMOWAĆ

AW